Narodzenie Najświętszej Marii Panny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Zielonki
Miejscowość
Zielonki
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Kraków Krowodrza
Parafia
Narodzenia Najświętszej Marii Panny
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/25241
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
lata czterdzieste - sześćdziesiąte XVIII wieku
Technika i materiał
olej na płótnie
Wymiary szczegółowe
Wysokość bez ramy – 204 cm
Szerokość bez ramy – 136 cm
Autor noty katalogowej
Józef Skrabski
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Opis

Scena narodzenia Marii ukazana we wnętrzu mieszkalnym. Na pierwszym planie, pośrodku kompozycji, w perspektywicznie ujętej kołysce o ściance tylnej na biegunie w kształcie półksiężyca i z monogramem ze splecionych liter imienia Maria leżące dziecko – Maria z główką na poduszce zwróconą nieco w prawo, z podgiętymi nóżkami, owinięta pieluszką. Po jej lewej stronie siedząca na ławie niewiasta, zwrócona w trzech czwartych ku niemowlęciu, pochyla się nad nim, lewą ręką owijając je pieluszką, prawą ręką zbliżając jej koniec do swej twarzy; w czerwonej sukni, jasnozielonej szacie wierzchniej, z beżową chustą na głowie i ramionach. Po przeciwnej stronie ukazana przyklękająca, zwrócona w trzech czwartych ku małej Marii druga kobieta, w żółtej sukni i niebieskiej szacie wierzchniej, prawą ręką podtrzymująca inny koniec pieluszki. W lewym dolnym narożu kompozycji, w prostokątnym wgłębieniu podłogi blaszana waza ze tkaniną na krawędzi, po prawej, obok kołyski, blaszany dzban. Na drugim planie, z lewej strony kompozycji kominek, obok którego stojąca kobieta rozwijająca taśmę z tkaniny, po prawej widoczny w popiersiu święty z brodą, w ciemnym nakryciu głowy, czytający księgę, za nim leżąca w łożu, w połogu, św. Anna w białej szacie, wskazując służącej na stojący obok łóżka stolik z naczyniami. Przed łożem stoi służąca w fioletowej sukni z talerzem w ręku. U góry niebo ze złocistą poświatą, z chmurkami, ponad którymi ukazana gołębica Ducha Świętego w otoczeniu aniołków z monogramem Marii.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz jest jednym z trzech niemal identycznych dzieł Łukasza Orłowskiego. Dwa pozostałe zostały namalowane do kolegiaty w Sandomierzu i kościoła Benedyktynek w Staniątkach (obecnie w przyklasztornym muzeum). Obraz do Sandomierza zamówiła kapituła kolegiaty za pośrednictwem kanonika Marcina Łaskawskiego w 1756 roku, obraz do Staniątek trafił około 1761 roku. Obrazy w Zielonkach i Sandomierzu są niemal identyczne, obraz w Staniątkach różni się choćby miejscem ułożenia misy (bliżej Anny), perspektywą kominka i ułożeniem głowy kobiety z pieluchą w ręku. Obraz w Zielonkach mógł powstać najwcześniej z omawianych, niedługo po ukończeniu ołtarza głównego w 1728 roku, ale precyzyjne wskazanie czasu powstania z uwagi na brak źródeł archiwalnych nie jest możliwe. Na uwagę zasługuje front kołyski z monogramem maryjnym i biegun w kształcie półksiężyca o ludzkiej twarzy - znaku Marii wywodzącego się z jednego z fragmentów w Apokalipsie św. Jana.

Streszczenie

Obraz Narodzenie Najświętszej Marii Panny należy do grona trzech niemal identycznych dzieł powstałych w pracowni krakowskiego malarza Łukasza Orłowskiego. Dwa pozostałe znajdują się w kolegiacie w Sandomierzu i w klasztorze Benedyktynek w Staniątkach.

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Jak cytować?

Józef Skrabski, "Narodzenie Najświętszej Marii Panny", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/narodzenie-najswietszej-marii-panny

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności