W aktach wizytacji z 1665 roku widnieje informacja o tym, że ołtarz główny był jeszcze niekonsekrowany, co wskazuje na to, iż był wówczas jeszcze nieskończony. Siedemnastowieczny obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem mógł być wykonany z przeznaczeniem do tego retabulum i być może pochodzi z tego samego czasu, gdyż w kolejnych aktach wizytacji z 1728 roku wymieniany był w tym ołtarzu jako główny wizerunek. Po wystawieniu nowej świątyni w 1742 roku dzieło zostało do niej przeniesione ze starego kościoła i umieszczone w nowym ołtarzu głównym. W 1747 roku ksiądz Krząnowski ufundował do obrazu sukienkę. W czasie remontu świątyni w latach 1835-1836 ołtarz główny upadł i połamał się, ale przy tym zdarzeniu nie został uszkodzony obraz Matki Boskiej, choć odpadły złocenia z jego ramy. W 1844 roku ze składek parafian obraz został odnowiony. Pełną konserwację przeprowadzono w 1982 roku.
Obraz w kształcie pionowego prostokąta, z przedstawieniem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, na niebieskim tle dekorowanym srebrzoną kratką, z malowanymi na drewnie partiami twarzy, dłoni i stóp oraz partiami szat i insygniami zasłoniętymi przez sukienki. Matka Boska ukazana w półpostaci, zwrócona delikatnie w trzech czwartych w lewą stronę, na lewym przedramieniu podtrzymuje Dzieciątko, a w prawej dłoni trzyma berło. Twarz pociągła, owalna, o dużych oczach, prostym, długim nosie i pełnych ustach, z odsłoniętym dużym prawym uchem. Łagodne rysy wydobyte zostały ostrym kontrastem światłocienia. Na głowie ma koronę zamkniętą, wokół głowy glorię promienistą i nimb zamknięty. Ubrana jest w suknię, dekorowaną gałązkami kwiatowymi, przepasaną w talii wstążką oraz płaszcz narzucony na ramiona, z ośmioramienną gwiazdą na prawym ramieniu, dekorowany ornamentem rocaille'owym z ośmioramienną gwiazdą na prawym ramieniu. Dzieciątko w pozycji siedzącej, zwrócone jest w trzech czwartych w prawą stronę, prawą dłonią błogosławi, lewą przytrzymuje na kolanie jabłko królewskie. Jego twarz jest okrągła o rysach wydobytych silnym światłocieniem, o dużych oczach, niewielkim nosie i pełnych ustach z odsłoniętym lewym, dużym uchem. Na głowie ma koronę zamkniętą, wokół twarzy glorię promienistą oraz nimb zamknięty. Ubrane jest w tunikę dekorowaną gałązkami kwiatowymi i lamówką. Obraz ujęty posrebrzaną ramą z plastycznym, rokokowym i pozłacanym ornamentem.
W dotychczasowej literaturze wskazywano, iż obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z Grabia oparty jest na typie ikonograficznym Matki Boskiej Śnieżnej (Salus Populi Romani). Jednak omawiane dzieło nie przedstawia żadnego podobieństwa względem wskazanego wzoru. Maria nie jest ubrana w maforion, posiada inny układ dłoni niż Matka Boska na rzymskiej ikonie, inne są też atrybuty trzymane przez obie postacie.
Matka Boska w Grabiu została ukazana jako Królowa Niebios, o czym świadczą atrybuty takie jak korona na głowie oraz trzymane przez nią berło czy jabłko królewskie w dłoni Dzieciątka. Jest to stosunkowo rzadkie przedstawienie, które pojawiło się w malarstwie małopolskim prawdopodobnie w XVII wieku, gdyż zachowane przykłady takiej ikonografii Matki Boskiej pochodzą wyłącznie z tego czasu, bądź stanowią dziewiętnastowieczne kopie siedemnastowiecznych wizerunków. Przedstawienia Matki Boskiej jako Królowej Niebios z XVII wieku znajdują się również w klasztorze w Staniątkach (wraz dziewiętnastowieczną kopią) czy w krakowskim klasztorze klarysek (ołtarz w oratorium).
Lekkie zabrudzenia, krakelury w partii sukienek. Konserwacja była przeprowadzona w 1982 roku.
Obraz powstał prawdopodobnie przed 1665 rokiem, współcześnie z nowym ołtarzem głównym dawnego kościoła w Grabiu, w którym się pierwotnie znajdował. Został przeniesiony w obecne miejsce po wybudowaniu nowego kościoła po 1742 roku. Matka Boska z Grabia została ukazana jako Królowa Niebios, o czym świadczą atrybuty takie jak korona na głowie oraz trzymane przez nią berło czy jabłko królewskie w dłoni Dzieciątka.
Autor: Aleksander Maciej Rudzki
Autor: Michał Kunicki
Paulina Kluz, "Matka Boska z Dzieciątkiem (Matka Boska Grabska)", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2025, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/matka-boska-z-dzieciatkiem-matka-boska-grabska