Matka Boska Nieustającej Pomocy

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
myślenicki
Gmina
Raciechowice
Miejscowość
Gruszów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Rozesłania Świętych Apostołów
Miejsce przechowywania
prezbiterium, nad koszem ambony
Identyfikator
DZIELO/14001
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
1911 rok
Wymiary podstawowe
szerokość – 61 cm
wysokość – 86 cm
Wymiary szczegółowe
Wysokość bez ramy – 51 cm
Szerokość figury – 41 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Obraz znalazł się w kościele najprawdopodobniej w drugiej dekadzie XX wieku, na co wskazuje zachowany na odwrocie atest z pieczęciami z 1911 roku z Rzymu.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta z przedstawieniem Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Maria ukazana jest w półpostaci, frontalnie, z Dzieciątkiem Jezus na lewym ręku. Ubrana jest w czerwoną suknię z długimi rękawami ze złotymi obszyciami oraz zielony płaszcz nałożony na głowę. Dzieciątko Jezus zwrócone jest w prawą stronę z głową odchyloną w lewo. Owalne twarze postaci charakteryzują linearnie opracowane rysy, z długimi, wąskimi nosami oraz drobnymi ustami. Oczy Marii mają migdałowy kształt, wzrok skierowany jest na wprost. Dzieciątko ujmuje oburącz dłoń Marii. Z jego widocznej spod długiej sukienki stopy zsuwa się sandał. Jezus spogląda w kierunku niewielkiej sylwetki jednego z dwóch aniołów znajdujących się po bokach głowy Marii. Anioł po lewej stronie obrazu, ubrany w czerwoną suknię i zielony płaszcz, trzyma włócznię, trzcinę z gąbką i naczynie z octem, po prawej, ma na sobie czerwoną szatę, a w dłoniach krzyż i gwoździe.
Na głowach Marii i Dzieciątka znajdują się blaszane, ażurowe korony wysadzane kamieniami w różnych kolorach, wokół głów natomiast ryte w blasze nimby: Matki Boskiej dekorowany bogatą wicią floralną, u Dzieciątka nimb krzyżowy.
Obraz ujęty jest prostokątną ramą zdobioną płaskorzeźbioną wicią roślinną, zwieńczoną ażurowym ornamentem floralnym z wici roślinnej oraz szyszką pinii.
Na odwrocie znajduje się atest z pieczęciami z 1911 roku z Rzymu.

Zarys problematyki artystycznej

Wizerunki Matki Boskiej Nieustającej Pomocy wywodzą się z wczesnochrześcijańskiej tradycji zwania Marii wspomożycielką wiernych. Teologia tego przedstawienia ikonograficznego wyraża zatem prawdę o macierzyńskiej opiece Matki Boskiej nad wiernymi i jej wstawiennictwu u Jezusa. Tytuł owego wizerunku wykształcił się najprawdopodobniej w XVI wieku w chwili, gdy pojawiło się ono na terenie Włoch. Wraz z nim w krajach zachodniej Europy szerzył się kult propagowany głównie przez redemptorystów oraz rozwijało się nabożeństwo „Nieustannej Nowenny”. Geneza teologiczna tytułu Matki Boskiej Nieustającej Pomocy wiązana jest m.in. z tzw. testamentem z Krzyża, według którego umierający Jezus oddał pod opiekę swej matki apostoła Jana (J 19, 25-27) oraz aspektem wstawiennictwa za swymi duchowymi dziećmi (J 2,3). Kult Matki Boskiej Nieustającej Pomocy został spopularyzowany w drugiej połowie XIX wieku dzięki działalności misyjnej redemptorystów, po uroczystej koronacji ikony uznawanej za piętnastowieczną, w kościele św. Alfonsa Liguori w Rzymie 23 czerwca 1867. Wizerunek ów stanowił pierwowzór dla późniejszych przedstawień Madonny w tym typie. Ukazana na obrazie Maria prezentuje wariant ikonograficzny Hodegetrii (z gr. Wskazująca Drogę) – wskazującej dłonią na podtrzymywane lewą ręką Dzieciątko. Znamiennym dla obrazu jest sposób przedstawienia Jezusa spoglądającego w kierunku krzyża trzymanego przez widocznego po prawej stronie kompozycji anioła rozpoznanego jako Archanioł Gabriel, po drugiej zaś stronie znajduje się sylwetka Archanioła Michała z pozostałymi narzędziami męki Pańskiej. Gest uchwycenia oburącz dłoni Marii, poza Dzieciątka oraz zsuwający się ze stopy sandał stanowią wyraz lęku przed zapowiedzianą męką.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Bardzo dobry.

Literatura

- Konieczny Mariusz, Kuczyńska Agnieszka, Nieustającej Pomocy Matka Boża, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 13, Lublin 2009, sp. 1232-1236.

Streszczenie

Pochodzący z początku XX wieku obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy stanowi przykład intensywnie rozwijającego się w Europie i w Polsce w drugiej połowie XIX wieku i na początki XX kultu owego wizerunku.

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Matka Boska Nieustającej Pomocy", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/matka-boska-nieustajacej-pomocy-5

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności