Ławki
Zdjęcie nr 1: Po obu stronach nawy kościoła są dwa rzędy ławek osadzonych na drewnianych podłogach, po pięć w każdym. Zarówno fronty, zaplecki, jak i policzki są bogato rzeźbione w motywy rozet i lilii zakopiańskich. Boki każdej z ławek wieńczą niewielkie sterczyny w formie tulipanów.

Ławki

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
myślenicki
Gmina
Myślenice
Miejscowość
Myślenice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Myślenice
Parafia
Narodzenia Najświętszej Marii Panny
Kościół
Św. Jakuba
Miejsce przechowywania
korpus nawowy
Identyfikator
DZIELO/17702
Kategoria
ławka
Ilość
10
Czas powstania
1911 rok
Technika i materiał
drewno cięte, rzeźbione
Wymiary podstawowe
szerokość – 230 cm
wysokość – 134 cm
Inne wymiary – długość zespołu pięciu ławek: 393 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Zespół ławek dla kościoła św. Jakuba w Myślenicach wykonał w 1911 roku bliżej nieznany rzeźbiarz z Zakopanego. W ramach prac renowacyjnych w 2007 roku rzeźbiarz Jan Wątor uzupełnił brakujące sterczyny, zachowane natomiast umocował.

Opis

Po obu stronach nawy kościoła są dwa rzędy ławek osadzonych na drewnianych podłogach, po pięć w każdym. Zarówno fronty, zaplecki, jak i policzki są bogato rzeźbione w motywy rozet i lilii zakopiańskich. Boki każdej z ławek wieńczą niewielkie sterczyny w formie tulipanów.

Zarys problematyki artystycznej

Wykonane przez pochodzącego z Zakopanego anonimowego artystę ławki w kościele św. Jakuba w Myślenicach prezentują tzw. styl zakopiański, jaki wykształcił się w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku. Twórcą tego nurtu był Stanisław Witkiewicz, którego zamiarem było stworzenia podwalin dla nowoczesnej polskiej architektury narodowej, do czego wzorzec miała stanowić sztuka Podhala. Styl ów dotyczył nie tylko realizacji architektonicznych, ale także – stanowiąc ich pewne dopełnienie – miał obejmować wystrój wnętrz wraz ze sprzętem gospodarczym i drobnym wyposażeniem, jak również ubiory i instrumenty muzyczne. Witkiewicz czerpiąc z wzorów rodzimych podhalańszczyzny wzbogacał je motywami secesyjnymi. Najczęściej stosowanymi detalami ornamentacyjnymi były stylizowane rozety, lilijki oraz słoneczniki. Kres stylu zakopiańskiego nastąpił jeszcze za życia Witkiewicza, ramy czasowe dla tego zjawiska określa się na lata 1891-1914, pewne jego wątki były jednak naśladowane przez późniejszych twórców.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Zespół ławek w kościele św. Jakuba w Myślenicach został wykonany w 1911 roku przez anonimowego rzeźbiarza z Zakopanego. Struktura ich jest utrzymana w stylu zakopiańskim, którego twórcą jest Stanisław Witkiewicz.

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Jarosz Karol, Inwentarze kościółka pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Jakuba na Stradomiu w Myślenicach z roku 2010, z końca XIX wieku, z roku 1792, s. 63-64.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Na szerokim, ćwierćkolistym, wybrzuszonym cokole wmurowanym w północno-wschodni narożnik kaplicy ustawiona kamienna, całopostaciowa, pełnoplastyczna figura Chrystusa. Jezus stojąc zwrócony w trzech czwartych w prawo jest pochylony do przodu, z rękami skrępowanymi sznurem. Lekko przechyloną w prawo głowę charakteryzuje pociągła twarz o sumarycznie opracowanych rysach, małych oczach, prostym nosie i z krótkim zarostem. Długie, falowane włosy opadają na plecy. Nagą sylwetkę sumarycznie modelowaną w partii bioder przesłania sięgające kolan, lekko fałdowane perizonium związane na lewym boku. Krępujący dłonie sznur w formie szerokiej pętli jest narzucony na ramiona Jezusa. Kolumna w kształcie pojedynczej tralki umieszczonej na czworobocznej podstawie. Na cokole napis ujęty prostokątną ramką o wklęsłych narożach „PATRZ GRZESNIKU CO CIERPIĘ I NA MOIE RANY / NIE BICZUY MIE GRZECHAMI BOM DOSC SKA/TOWANY FONDATOR JAN HOŁUJ 1852”.
rzeźba
Chrystus u słupa
Zdjęcie nr 1: Całopostaciowa, pełnoplastyczna figura stojącego w kontrapoście anioła zwróconego na wprost. Owalną twarz o pełnych policzkach i podbródku charakteryzuje zadarty nos i zwrócone ku górze oczy. Półdługie, delikatnie kręcone włosy opadają na ramiona. Anioł prawą rękę składa na piersiach, lewą, zgiętą w łokciu kieruje w lewo. Ubrany jest w długą, srebrzoną szatę spodnią odsłaniającą prawą nogę, silnie drapowaną, o podwianym spodzie oraz krótszą, złoconą szatę wierzchnią o szerokich, sięgających łokci rękawach, przepasaną w talii. Tkanina obficie drapowana w drobne fałdki. Skrzydła złożone.
rzeźba
Anioł
Zdjęcie nr 1: Całopostaciowa, pełnoplastyczna figura przedstawia Chrystusa Zmartwychwstałego zwróconego na wprost i stojącego w kontrapoście na czworobocznej, profilowanej podstawie. Owalną twarz charakteryzują delikatne rysy i krótki zarost. Długie, brązowe włosy opadają na ramiona. Nagie ciało Jezusa o uwydatnionej muskulaturze i podkreślonej linii żeber osłania białe perizonium przewiązane na biodrach i spięty na prawym ramieniu obszerny, rozwiany czerwony płaszcz o żółtym podszyciu. Na dłoniach, stopach i prawym boku widoczne ślady ran. Prawa, zgięta i odchylona w bok ręka jest uniesiona w geście błogosławieństwa, lewą Jezus podtrzymuje złocony drzewiec czerwonej chorągwi. Głowę okalają wiązki złotych promieni.
rzeźba
Chrystus Zmartwychwstały
Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, koszowa, z dostępem od zachodu w postaci jednobiegowych schodów z ażurową dekorowaną stylizowanymi blendami balustradą. Oparty na słupie w formie pnia drzewa, które korzeniami wchodzi w trójstopniową podstawę kosz na planie ściętego ośmioboku. Pola ścianek w formie płycin zamkniętych łukiem półkolistym z motywem fryzu arkadkowego. Przed każdą z płycin, ustawiona na konsolce całopostaciowa figurka jednego z czterech ewangelistów trzymających w dłoniach atrybuty (św. Mateusz z księgą i piórem, św. Łukasz ze zwojem i stylusem, św. Jan z kielichem z wężem, św. Marek z księgą). Podstawę kosza obiega gzyms, podwieszenie ujmują konary w promienistym układzie, pomiędzy którymi są symbole ewangelistów: anioł, wół, orzeł i lew. Parapet w formie wklęsło-wypukłego gzymsu. Zaplecek w kształcie stojącego prostokąta, ujętego ramą oraz parą ażurowych wolut; w polu arkada z płaskorzeźbionym przedstawieniem Chrystusa niosącego krzyż, w szczycie napis IHS ujęty wiązkami promienistej glorii. Baldachim utworzony z palmowych liści. Na podniebiu gołębicą Ducha Świętego w glorii promienistej.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca. Kosz na planie wycinka koła, dołem wypukły ujęty rzeźbioną formą wieńca laurowego. Trzy ścianki kosza zwężające się ku górze, wydzielone czterema stylizowanymi pilastrami dźwigającymi niepełne belkowanie tworzące parapet kosza, wyłamane na ich osi; trzony dekorowane cekinami, dolna cześć spływająca na cokół tworzy płyciny dekorowane rozetami. Pola zdobione płycinami: dwie zewnętrzne z rozetami przyjmującymi kształt krzyża, środkowa z płaskorzeźbionym przedstawieniem Chrystusa Dobrego pasterza na tle krajobrazu. U spodu kosza podwieszenie w formie spłaszczonej półkuli, podzielonej czterema lizenami na trzy pola dekorowane rozetami, zakończone szyszką. Zaplecek w formie prostokąta ujęty wąskimi lizenami, zwieńczony podwieszonymi płaskorzeźbionymi draperiami, spływającymi fragmentami tkaniny na boki. W polu drzwi ujęte ramą dekorowaną skręconą wstęgą. Baldachim na planie analogicznym do kosza, ujęty na całej długości niepełnym belkowaniem, wyłamanym w czterech miejscach, z podwieszonym lambrekinem. Stanowi on podstawę dla rzeźbionej góry, na której szczycie stoi figura Mojżesza z tablicami przykazań. Na podniebiu baldachimu rzeźbiona gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura polichromowana w kolorze ciemnoturkusowym, ornamentyka i profile złocone, detale srebrzone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Całopostaciowa, pełnoplastyczna figura stojącego w kontrapoście anioła zwróconego na wprost. Owalną twarz o pełnych policzkach i podbródku charakteryzuje zadarty nos i zwrócone ku górze oczy. Półdługie, delikatnie kręcone włosy opadają na ramiona. Anioł obydwie, zgięte w łokciach ręce kieruje w prawo. Ubrany jest w długą, srebrzoną szatę spodnią odsłaniającą lewą nogę, silnie drapowaną, o podwianym spodzie oraz krótszą, złoconą szatę wierzchnią o szerokich, sięgających łokci rękawach, przepasaną w talii. Tkanina obficie drapowana w drobne fałdki. Skrzydła złożone.
rzeźba
Anioł

Inne dzieła z tego roku

Zdjęcie nr 1: Płyta kamienna w formie kwadratu, ujęta drewnianą, profilowaną ramą, pomalowaną na czarno. W polu złocona inskrypcja: „Ś(więtej) P(amięci) / Ks(iądz) KANONIK BRONISŁAW NIKLEWICZ / DZIEKAN MAKOWSKI / NIEODŻAŁOWANY PROBOSZCZ w ZAWOI / UR(ODZONY) 1848 R(OKU) w ŻYWCU, ZM(ARŁ) w 38 R(OKU) KAPŁAŃSTWA 7/8 1911. / PERŁA KAPŁANÓW I CHLUBA RODZINY, / PO ZNOJACH PRZESZEDŁ DO WIECZNEJ KRAINY. / RODZINA ZMARŁEGO KŁADZIE TEN KAMIEŃ, POLECAJĄC DUSZĘ JEGO MODŁOM.” Nad inskrypcją krzyż łaciński.
płyta nagrobna
Epitafium księdza Bronisława Niklewicza
Zdjęcie nr 1: Kościół św. Jana Chrzciciela w Zembrzycach jest usytuowany na zachód od głównej drogi prowadzącej z Makowa Podhalańskiego do Wadowic i położony w centrum wsi, na placu otoczonym żeliwnym płotem na kamiennej podmurówce. Wejście na plac przykościelny prowadzi przez bramę od zachodu i wąską bramkę od północy. Kościół jest budowlą orientowaną, założoną na planie prostokąta, trójnawową, pseudohalową z prezbiterium zamkniętym trójbocznie, przy którym od północy znajduje się kaplica, a od południa piętrowa zakrystia z przedsionkiem i emporą otwartą na prezbiterium. Do nawy od strony północnej przylega wąska kruchta, nakryta dwuspadowym daszkiem. Od zachodu świątyni jest czworoboczna, masywna wieża, w górnej jednej trzeciej wysokości ośmioboczna, nakryta hełmem baniastym z latarnią. W fasadzie wysoka, półkolista wnęka z portalem i oknem termalnym. Przy wieży od północny składzik, a od południa kaplica. Ściany prezbiterium, nawy oraz elewacje aneksów w narożnikach artykułowane są szkarpami. Elewacje boczne zwieńczone ceglanym, zygzakowatym fryzem z krzyżykami. Szczyty na zakończeniach korpusu ozdobione kamiennymi szyszkami. W nawie okna trójdzielne z kamiennymi przezroczami, zamknięte łukami półkolistymi; w prezbiterium prostokątne zamknięte półkoliście. Świątynia nakryta jest dachem dwuspadowym. Na zakończeniu nawy znajduje się wieżyczka na sygnaturkę z baniastym hełmem. Wewnątrz nawy oddzielone są kolumnami z ośmiobocznymi głowicami, które wspierają sklepienia kolebkowe z lunetami. Empory i kaplice otwarte są arkadami półkolistymi. Prezbiterium podniesione jest o poziom dwóch stopni.
kościół
Kościół Narodzenia św. Jana Chrzciciela
Zdjęcie nr 1: Kościół jest położony w centrum wsi, na południe od głównej drogi, na placu otoczonym płotem na kamiennej podmurówce. Wejście na plac kościelny prowadzi przez główną bramę od zachodu oraz drugą od północnego-wschodu. Kościół jest budowlą założoną na planie krzyża łacińskiego, murowaną, orientowaną z delikatnym odchyleniem ku południowi, jednonawową z transeptem, z prezbiterium zamkniętym trójbocznie, przy którym od północy jest zakrystia z emporą, a od południa kaplica. Wnętrze nawy głównej artykułowe jest dwiema płytkimi wnękami, zakończonymi półkoliście, w których w górnej części umieszczone są trójdzielne okna z maswerkami i witrażami. W prezbiterium i kaplicy sklepienie krzyżowo-żebrowe, w nawie gwieździste bez żeber. Nawę od prezbiterium oraz ramion transeptu oddzielają półkoliście zamknięte arkady. Na ścianie arkady tęczowej napis: „CHWAŁA CI TRÓJCO ŚWIĘTA”. W ramionach transeptu pojedyncze okna prostokątne, zamknięte półkoliście. Kolejne dwa okna, lecz węższe znajdują się w prezbiterium. Fasada dwukondygnacyjna z dostawioną wieżą na planie kwadratu. W dolnej kondygnacji fasada artykułowana parą pilastrów w narożach, podtrzymujących profilowany gzyms. Pośrodku główne wejście do kościoła zaakcentowane schodami i monumentalnym portalem z wimpergą i masywnymi kamiennymi węgarami. W górnej kondygnacji fasady uwidoczniona sylwetka wieży z każdej strony flankowana w narożach parą lizen podtrzymujących niepełne belkowanie i trójkątne przyczółki. Od frontu, po bokach wieży spływy wolutowe, w polu półkoliście zamknięte okno, a nad nim okrągłe. Na ścianach bocznych wieży analogiczne oculusy. Na szczycie wieży wysoka iglica. Pozostałe ściany kościoła artykułowe pilastrami, podtrzymującymi niepełne belkowanie zamknięte gzymsem podokapowym. Dach dwuspadowy, nakryty dachówką.
kościół
Kościół Przenajświętszej Trójcy
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta z przedstawieniem Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Maria ukazana jest w półpostaci, frontalnie, z Dzieciątkiem Jezus na lewym ręku. Ubrana jest w czerwoną suknię z długimi rękawami ze złotymi obszyciami oraz zielony płaszcz nałożony na głowę. Dzieciątko Jezus zwrócone jest w prawą stronę z głową odchyloną w lewo. Owalne twarze postaci charakteryzują linearnie opracowane rysy, z długimi, wąskimi nosami oraz drobnymi ustami. Oczy Marii mają migdałowy kształt, wzrok skierowany jest na wprost. Dzieciątko ujmuje oburącz dłoń Marii. Z jego widocznej spod długiej sukienki stopy zsuwa się sandał. Jezus spogląda w kierunku niewielkiej sylwetki jednego z dwóch aniołów znajdujących się po bokach głowy Marii. Anioł po lewej stronie obrazu, ubrany w czerwoną suknię i zielony płaszcz, trzyma włócznię, trzcinę z gąbką i naczynie z octem, po prawej, ma na sobie czerwoną szatę, a w dłoniach krzyż i gwoździe. Na głowach Marii i Dzieciątka znajdują się blaszane, ażurowe korony wysadzane kamieniami w różnych kolorach, wokół głów natomiast ryte w blasze nimby: Matki Boskiej dekorowany bogatą wicią floralną, u Dzieciątka nimb krzyżowy. Obraz ujęty jest prostokątną ramą zdobioną płaskorzeźbioną wicią roślinną, zwieńczoną ażurowym ornamentem floralnym z wici roślinnej oraz szyszką pinii. Na odwrocie znajduje się atest z pieczęciami z 1911 roku z Rzymu.
obraz
Matka Boska Nieustającej Pomocy
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym nadwieszonym z przedstawieniem Najświętszej Mari Panny Niepokalanie Poczętej unoszącej się pośród obłoków. Maria ukazana w całej postaci, frontalnie, z uniesioną głową skierowaną w lewo, z rękami skrzyżowanymi na piersi, stoi w kontrapoście, na sierpie księżyca. Twarz ma owalną, o dużych, migdałowatych oczach skierowanych w górę, uniesionych brwiach, wąskim nosie i pełnych ustach. Włosy ma jasnobrązowe, falowane, opadające wzdłuż ramion. Ubrana jest w obszerną, białą tunikę oraz jasnoniebieski płaszcz zarzucony na lewy bok postaci z rozwianymi w prawo fragmentami tkaniny z przodu i z tyłu postaci. Wokół jej głowy nimb promienisty oraz wieniec z dwunastu gwiazd. Maria unosi się na obłoku, ukazana jest na tle nieba wypełnionego szaro-różowo-błękitnymi obłokami, rozjaśnionymi wokół jej głowy. Postać Marii w dolnej partii obrazu flankują postacie puttów i uskrzydlonych główek anielskich skrytych wśród obłoków. W prawym dolnym rogu obrazu sygnatura „Leonard Wintorowski / pinx(it) 1911 Lwów”. Na odwrocie obrazu napis „ofiara / Jadwigi z Kempnerów / Żelechowskiej / Łętownia / 9. IX. 1911”.
obraz
Najświętsza Maryja Panna Niepokalanie Poczęta
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta z postacią ujętego do kolan, zwróconego w lewo, siedzącego kardynała Jana Puzyny na nieokreślonym tle. Duchowny spogląda na widza, ręce splata i opiera na udach. Ma owalną twarz o wyrazistych rysach, ściągnięte brwi, małe oczy, szeroki nos i wąskie usta. Jest ubrany w czerwoną sutannę, rokietę i mucet, na którym zwieszono krzyż pektoralny. Siedzi na obitym ciemnoczerwonym materiałem krześle z widocznymi drewnianymi fragmentami podłokietników.
obraz
Portret kardynała Jana Puzyny

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Drewniane ławki kolatorskie ustawione po obu stronach prezbiterium. Ławki ustawione na dwóch nóżkach, siedzisko proste w postaci prostej ławy. Zaplecek flankowany filarkami podtrzymującymi wyłamane, niepełne belkowanie, zamknięte gzymsem. Na osi filarków ustawione wazony. Zaplecek zdobiony pięcioma płycinami w kształcie stojących prostokątów o uszatych narożach. Ścianki boczne z przodu o wklęsło-wypukłym brzegu, sięgające do wysokości połowy zaplecka, na zakończeniu zdobione liśćmi stylizowanego akantu. Struktura pokryta bejcą.
ławka

Dwie ławki kolatorskie

Zdjęcie nr 1: Ławki uzyskały rzut wydłużonego prostokąta. Ich przedpiersie zostało podzielone trzema wybrzuszonymi lizenami. W polach pomiędzy nimi umieszczono profilowane płyciny, zdobione dekoracją regencyjną z cęgami i małżowinami. Całość została wsparta na wysokim, profilowanym cokole.
ławka

Ławki

Zdjęcie nr 1: Ławki wykonano na rzucie prostokąta. Są cztero- i dwurzędowe. Przedpiersia udekorowano wydzielonymi dwiema, prostokątnymi płycinami. Z kolei ich boki w partii siedzisk i powyżej klęczników ozdobione zostały charakterystycznymi ślimacznicami.
ławka

Ławki

Zdjęcie nr 1: Ławki wielosiedzeniowe, wielorzędowe, ustawione na niskim prostopadłościennym podeście. Przedpiersia dekorowane dwiema płycinami w kształcie leżących prostokątów z uszakami, w polu malowane dekoracje w postaci złotego ornamentu kwiatowego – rozety w centrum i symetrycznie rozchodzących się gałązek – umieszczonego na niebieskim tle. Boki ławek naprzemiennie w kształcie krzyża łacińskiego zwieńczonego trójkątem lub łukiem półkolistym nadwieszonym, o polach zdobionych malowaną stylizowaną dekoracją arabeskową. Kolorystyka płycin przytłumiona, podkreślony wyraźny kontur dekoracji.
ławka

Dwie ławki

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Ławki", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2023, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/lawki

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności