Matka Boska Niepokalanie Poczęta

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
Kraków
Gmina
Kraków
Miejscowość
Kraków
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Kraków Centrum
Parafia
Św. Anny
Kościół
Św. Anny
Tagi
Matka Boska Niepokalanie Poczęta
Identyfikator
DZIELO/20531
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
XVII/XVIII wiek
Technika i materiał
olej na płótnie
Wymiary szczegółowe
Wysokość bez ramy – 155 cm
Szerokość bez ramy – 92 cm
Autor noty katalogowej
Józef Skrabski
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0

Dzieje zabytku

Okoliczności powstania dzieła nie są znane.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta, w profilowanej, złoconej ramie zwieńczonej rokokowym grzebieniem, ukazuje stojącą na półksiężycu Matkę Boską. Maria przedstawiona jest frontalnie, w lekkim kontrapoście, z prawą nogą nieznacznie wysuniętą do przodu, z dłońmi złożonymi w geście modlitwy na wysokości piersi. Jej twarz zwrócona w prawo i ku dołowi jest owalna, nos długi, oczy lekko zmrużone, usta wąskie, pełne, włosy brązowe, kręcone, zaczesane do tyłu i opadające na ramiona. Ubrana jest w jasnobrązową suknię przepasaną na biodrach, niebieski, rozwiany płaszcz i ciemnobrązową chustę zarzuconą na plecy. Wokół jej rozświetlonej od tyłu głowy wieniec z gwiazd. Pod nogami Marii widoczna paszcza smoka. Tło ciemnobrązowe z widocznymi obłokami.

Zarys problematyki artystycznej

U genezy przedstawienia Matki Boskiej na księżycu i smoku leżą słowa z Objawień św. Jana Apostoła (Ap 12, 1): „I wielki znak ukazał się na niebie: Niewiasta w słońce obleczona, I księżyc pod jej stopami, a na jej głowie wieniec z gwiazd dwunastu”. Księżyc pod jej stopami w egzegezie Apokalipsy był identyfikowany z św. Janem Chrzcicielem zapowiadającym przyjście Chrystusa. Był też symbolem zła, który depcze Maria, jako zimny, święcący odbitym blaskiem, zmienny, oznaczał nietrwałość, znikomość i przemijalność. Był też identyfikowany z symbolem tureckiego półksiężyca, szczególnie po zwycięstwie nad Turkami wojsk Ligi Chrześcijańskiej pod Lepanto w 1571 roku. Księżyc symbolizował również czystość i Niepokalane Poczęcie Marii. Z kolei wąż to znak szatana z Księgi Rodzaju. Według Apokalipsy św. Jana: „I został strącony wielki Smok, Wąż starodawny, który się zwie diabeł i szatan” (Ap 12, 9). Obraz w kościele św. Anny, nieznanego malarza, jest przykładem dzieła ukazującego Matkę Boską Niepokalanie Poczętą w typie ikonograficznym niezwykle popularnym w Europie i Polsce. W podobny sposób przedstawiono Marię na obrazach w kościołach w Klimkówce i w Jędrzejowie (początek XVIII w.).

Streszczenie

Obraz Matka Boska Niepokalanie Poczęta z przełomu XVII i XVIII wieku utrzymany jest w tradycyjnym typie ikonograficznym z Marią stojącą na księżycu i smoku pod nim, z rękami w geście modlitwy i wieńcem z 12 gwiazd. Źródłem literackim tego rodzaju wizerunków były słowa z Apokalipsy św. Jana.

Bibliografia

"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 4: Miasto Kraków, cz. 2: Kościoły i klasztory śródmieścia, z. 1", Warszawa 1971

Jak cytować?

Józef Skrabski, "Matka Boska Niepokalanie Poczęta", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2025, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/matka-boska-niepokalanie-poczeta-8

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności