Sakralne Dziedzictwo Małopolski

Dzieje zabytku

Obiekt pochodzi z kościoła podominikańskiego w Oświęcimiu.

Opis

Konfesjonał drewniany o formach architektonicznych, na rzucie zbliżonym do prostokąta o wklęsło-wypukłych bokach. Usytuowany na niewysokim, profilowanym cokole; ujęty ustawionymi ukośnie pilastrami o gładkich trzonach zakończonych akantowymi wolutami dźwigającymi odcinki pełnego belkowania zamkniętego wydatnym, profilowanym gzymsem. W zwieńczeniu ażurowa struktura utworzona z płaskorzeźbionych rocaillów, a powyżej wazon z girlandą ustawiony na postumencie wspartym na czterech wydatnych wolutach dekorowanych dodatkowo cekinami i akantem. Przedpiersie jednodrzwiczkowe z dekoracją płycinową; na zaplecku malowany rocaille. W bocznych ściankach niewielkie płyciny mieszczące ażurowe kratki. Po bokach konfesjonału dostawione klęczniki na rzucie zbliżonym do prostokąta o linii wklęsło-wypukłej.

Zarys problematyki artystycznej

Formy konfesjonałów oraz ich motywy dekoracyjne wynikały ze stylistyki danej epoki. Konstrukcje konfesjonałów barokowych, rokokowych i późniejszych, nawiązujących do tych stylów, podobnie, jak w przypadku ołtarzy, przyjmowały formy architektoniczne. Charakteryzują się one stosunkowo wyraźnie rozbudowanym zwieńczeniem, które tworzą rozmaite detale architektoniczne, jak tympanony, gzymsy, kartusze, spływy wolutowe oraz różnego rodzaju podpory przybierające formy charakterystyczne dla danej stylistyki. Podobnie, jak w strukturze ołtarzy dopełnienie stanowią motywy ornamentalne oraz szereg technik artystycznych, jak polichromie, złocenia, intarsje.

Nazwa wywodzi się od łacińskiego confiteri - „wyznawać, spowiadać się”. Konfesjonały w przestrzeni świątyń zaczęły pojawiać się w związku z upowszechnieniem spowiedzi „usznej”, zastępując tym samym krzesła lub miejsca w stallach, gdzie w średniowieczu wyznawano grzechy. Od początku XVI wieku wspominane są w postanowieniach synodów w związku z koniecznością umieszczania ich w widocznym miejscu w kościele. Obecnie znana forma konfesjonału, z kratą oddzielającą spowiednika od penitenta, została spopularyzowana począwszy od Soboru Trydenckiego za sprawą wskazówek Karola Boromeusza.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Wymaga konserwacji; uszkodzenia drewna, przetarcie polichromii.

Literatura

1. Stanisław Kobielus, Konfesjonał, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 9, Lublin 2002, kol. 579-580.

Streszczenie

W przestrzeni kościołów okresu nowożytnego konfesjonały stały się jednym z podstawowych elementów wyposażenia. Podobnie, jak w przypadku ołtarzy, czy ambon ich forma i zdobienia są dostosowane do stylistki epoki.