Witraże
Zdjęcie nr 1: Dwa okna południowe prezbiterium ostrołukowe, dwudzielne z maswerkami. Poniżej maswerków w każdym z okien para przedstawień Ewangelistów w całej postaci, stojących pod neogotyckimi baldachimami wspartymi na cienkich kolumienkach. U dołu, w niemal kwadratowych kwaterach symbole Ewangelistów ujęte trójlistnymi arkadkami.

Witraże

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Łapsze Niżne
Miejscowość
Niedzica
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niedzica
Parafia
Św. Bartłomieja Apostoła
Miejsce przechowywania
okna południowe prezbiterium
Identyfikator
DZIELO/11889
Kategoria
witraż
Ilość
1
Czas powstania
1912 rok
Technika i materiał
szkło, ołów; witraż
Wymiary podstawowe
Inne wymiary – wysokoscBezRamy: wysokoscFigury: szerkoscBezRamy: szerokoscFigury: wymiarPodstawy: srednica: srednicaCzary: szerokoscRam:
Autor noty katalogowej
Andrzej Włodarek
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Sprawione do kościoła w 1912 roku.

Opis

Dwa okna południowe prezbiterium ostrołukowe, dwudzielne z maswerkami. Poniżej maswerków w każdym z okien para przedstawień Ewangelistów w całej postaci, stojących pod neogotyckimi baldachimami wspartymi na cienkich kolumienkach. U dołu, w niemal kwadratowych kwaterach symbole Ewangelistów ujęte trójlistnymi arkadkami.

Zarys problematyki artystycznej

Witraże utrzymane w konwencji witraży dziewiętnastowiecznych, z elementami neogotyckiej architektury i detalu.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

W dwóch oknach południowych prezbiterium przeszklenie witrażami z przedstawieniami czterech Ewangelistów w całej postaci, stojących pod neogotyckimi baldachimami. Poniżej symbole każdego z Ewangelistów w trójlistnej arkadzie. Dzieło nieznanego warsztatu być może węgierskiego ufundowane w 1912 roku.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z wejściem od tyłu dwubiegowymi schodami z podestem. Kosz na rzucie owalu o wklęsłych ściankach bocznych i wypukłej frontowej, na wypukłym cokole zdobionym od frontu płaskorzeźbionym motywem rocaille’u. U spodu kosza pięć kabłąków dekorowanych u góry palmetami i fragmentami rocaille’ów, zakończonych zwisem w formie winnego grona. Ścianki kosza opięte wklęsłym pilastrami; od frontu z figurami św. Jana i św. Mateusza siedzących na obłokach, trzymających otwarte księgi z napisem: OVI EX DEO EST VERBA DEI AUDIT / PROPTEREA VOS NON AUDITIS, QVIA EX DEO NON ESTIS. Joanne 8,47; oraz: ERAT ENIM / DOCENS EOS / SICUT PO=/TESTATEM /HABENS / ET NON / SICUT / SCRIBAE / EORUM / ET PHARI=/SAEI. Mat 7,18; na tle pozostałych pilastrów symbole ewangelistów: orzeł trzymający w ‘szponach kałamarz oraz głowa wołu. Ścianki w polach dekorowane rocaille’ami, frontowa z różanymi gałązkami. Kosz zwieńczony profilowanym gzymsem, występującym nad pilastrami. Na zaplecku obraz Szymona Kawalskiego Rozesłanie Apostołów, w kształcie leżącego prostokąta, w profilowanej, złoconej ramie, ujęty uszami utworzonymi z motywów rocaille’ów. Baldachim powtarza rzut kosza, wsparty na belkowaniu dekorowanym palmetami i rocaille’ami w partii fryzu, z podwieszonym lambrekinem. Powyżej ażurowa konstrukcja z wolut dekorowanych rocaille’ami, zbliżona do korony, otaczająca półpostać Chrystusa trzymającego jabłko królewskie i laskę pasterską. U spodu baldachimu podwieszona Gołębica Ducha Świętego w glorii. Struktura marmoryzowana laserunkowo, profile srebrzone, ornamenty złocone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Belka profilowana, o formie pełnego belkowania, wygięta faliście, pośrodku wyłamana łukiem półkolistym nadwieszonym. Od frontu fryz dekorowany akantem i rozetami; od strony prezbiterium data: 1770; od spodu dekorowana rozetami. Na belce Grupa Ukrzyżowania. Rzeźby pełnoplastyczne, polichromowane. Pośrodku krzyż z figurą martwego Chrystusa. Ciało w lekkim zwisie, o szeroko rozłożonych ramionach. Kolana delikatnie ugięte, stopy przebite jednym gwoździem, założone prawa na lewą. Ciało wychudzone, smukłe, o podkreślonej muskulaturze, z zaznaczonymi śladami męki. Twarz pociągła, szczupła, oczy zamknięte; okolona zarostem. Włosy długie, opadające na ramiona. Na głowie korona cierniowa. Perizonium krótkie, ściśle opinające biodra, delikatnie drapowanie, ze zwisem tkaniny przy prawym boku. Na górnej belce krzyża titulus w formie kartusza z literami: INRI. U dołu krzyża klęcząca św. Maria Magdalena zwróconej en trois quarts w lewo, z głową skierowaną ku górze. Lewą ręką przytrzymuje stopę Chrystusa, prawa wyciągnięta przed siebie. Włosy upięte z tyłu głowy. Ubrana w bogatą suknię z gorsetem i dekoracyjnych rękawach oraz płaszcz zarzucony na ramiona. Po prawej stronie krzyża Matki Boska, ukazana frontalnie, z delikatnie pochylona głową i dłońmi złożonymi w geście modlitwy. Twarz pociągła, z uwypuklonym podbródkiem. Maria ubrana w suknię oraz płaszcz przewiązany na lewym ramieniu. Na głowie welon. Po lewej stronie krzyża św. Jan Ewangelista, ukazany en face, z głową skierowaną ku górze i dłońmi skrzyżowanymi na piersi. Twarz pociągła o młodzieńczych rysach, włosy długie, kręcone. Ubrany w długa tunikę przewiązaną w talii oraz płaszcz przewiązany na lewym ramieniu. Polichromia naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała, szaty złocone z laserunkiem.
rzeźba
Belka tęczowa z grupą Ukrzyżowanie
Zdjęcie nr 1: Rzeźby pełnoplastyczne, przyścienne, z tyłu drążone. Figury analogiczne, zwrócone antytetycznie. Anioły ukazane en face, stojące w kontrapoście, o lekko esowato wygiętych sylwetkach, na głowach podtrzymują woluty, ręce od wewnętrznej strony ołtarza, ugięte, uniesione do góry, podtrzymują woluty, zewnętrzne wyciągnięte w bok, dzierżą miecze o płomienistych ostrzach. Twarze pociągłe, o niewielkich oczach i długich prostych nosach. Włosy długie, opadające gęstymi puklami na ramiona. Anioły ubrane w białe tuniki sięgające do kolan, ze złotą lamówką, szatę spodnią sięgającą do kostek, odsłaniającą prawe nogi, obficie drapowane w grube fałdy, ekspresyjnie poruszone; łuskowy puklerz oraz przewieszony ukośnie przez prawe ramię płaszcz. Na głowach hełm, na nogach wysokie sandały. Skrzydła złożone. Polichromia naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała, szaty białe, detale i skrzydła złocone.
rzeźba
Figury aniołów (kariatydy)
Zdjęcie nr 1: Drewniana, rzeźbiona chrzcielnica ustawiona na okrągłej, ściętej podstawie. Trzon w formie nagiego aniołka stojącego na srebrzonym obłoku, ze złoconymi skrzydłami i draperią przerzucona przez lewe ramię, podtrzymującego oburącz wspartą na głowie czarę w kształcie puklowanej, marmoryzowanej półkuli o wywiniętym kołnierzu. Boki czary ozdobione kwiatową girlandą podwieszoną na wstążkach. Pokrywa ażurowa uformowana z czterech srebrzonych, akantowych wolut wspartych na wieńcu laurowym, w zwieńczeniu promienista gloria z przedstawieniem popiersia Boga Ojca. Pod wolutami, pośrodku pokrywy, rzeźbiona grupa Chrzest Chrystusa. Podstawa i czara marmoryzowana.
chrzcielnica
Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Konfesjonał do słuchania spowiedzi usznej, dwuosobowy, prostopadłościenny, od przodu z parą drzwiczek osadzonych na zawiasach, zwieńczony gzymsem pośrodku wyłamanym trójbocznie. Drzwiczki konfesjonału przedzielone kolumienką, zdobione prostokątnymi płycinami zamkniętymi łukiem półpełnym nadwieszonym. Wewnątrz siedziska oddzielone pionową ścianką o dekoracyjnym wykroju. Płyciny i tylna ściana wnętrza marmoryzowane. Po bokach dwie ścianki parawanowe z prostokątnymi zamkniętymi łukiem kotarowym bramkami dla penitentów. Bramki ujęte pilastrami o kapitelach w formie główki aniołka ze złoconymi skrzydełkami, dźwigającymi uproszczone belkowanie i gzyms występujący nad podporami. W przyłuczach bramek dekoracja malarska. Na gzymsie ustawione rzeźby pełnoplastyczne, polichromowane: w osi środkowej święta Weronika z chustą, w osiach bramek na konsolach o ozdobnym wykroju święty Jan Nepomucen (po lewej) i święty Jan Chrzciciel po prawej.
konfesjonał
Konfesjonał
Zdjęcie nr 1: Orientowany, na rzucie prostokąta, jednonawowy, trójprzęsłowy, z węższym jednoprzęsłowym zamkniętym wielobocznie prezbiterium, przy którym od północy prostokątna zakrystia; przy nawie od południa kruchta, od północy kaplica Matki Boskiej Bolesnej, na rzucie prostokąta, ze ścianą północną wybrzuszoną w połowie długości. Od zachodu przy kaplicy wieża z prostokątną przybudówką od południa. W prezbiterium sklepienie krzyżowo-żebrowe z cylindrycznymi zwornikami wiązanymi z rodem Berzeviczych; w nawie kolebkowe z lunetami na filarach przyściennych. Arkada tęczy ostrołukowa. Zewnątrz mury opięte uskokowymi przyporami. Okna ostrołukowe dwudzielne, z maswerkami. W kruchcie południowej portal do nawy kamienny, ostrołukowy. Portal do kruchty neogotycki. Dach nad nawą dwuspadowy, na kalenicy pseudogotycka wieżyczka na sygnaturkę; dach prezbiterium wielopołaciowy.
kościół
Kościół parafialny św. Bartłomieja Apostoła

Inne dzieła z tego roku

Zdjęcie nr 1: Epitafium w kształcie aediculi z półkolistą arkadą z portretem zmarłego i tablicą z inskrypcją poniżej. Arkada zwieńczona daszkiem portalowym, na którym infuła z karbowanymi taśmami i krzyżem oraz skrzyżowanymi za nią krzyżem i pastorałem. Duchowny przedstawiony w półpostaci, w trzech czwartych, w lewo. Twarz oddana realistycznie, o prostych rysach, z oczami zwróconymi na wprost, długim nosie, wyrazistych, zaciśniętych ustach, z odsłoniętą łysiną i czarną piuską na głowie. Ubrany w komżę i fioletowy mantolet. Na tablicy u dołu częściowo wypukłorzeźbiona, a częściowo ryta inskrypcja: "D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / KS(IĄDZ) JÓZEF KRZEMIEŃSKI / PRAŁAT DOM(OWY) OJCA Ś(więte)go KANONIK H(ONOROWY) WARSZAWSKI / ARCHIPREZBYTER KOŚCIOŁA N(AJŚWIĘTSZEJ) P(ANNY) MARYI / URODZONY w KRAKOWIE 1835 ZMARŁ w r(oku) 1912 / B(YŁY) PROBOSZCZ W MORAWICY. / PROSI O WESTCHNIENIE DO BOGA!"
płyta nagrobna
Epitafium proboszcza Józefa Krzemieńskiego
Zdjęcie nr 1: Kościół jest położony w centrum wsi, na północ od główne drogi we wsi, na placu otoczonym kamiennym murem, nakrytym betonowym daszkiem, obsadzony ozdobnym drzewostanem. Wejście na plac kościelny prowadzi przez bramę od południa i wąską furtkę od zachodu. Kościół jest budowlą założoną na planie krzyża łacińskiego, murowaną, skierowaną na północ, trójnawową z transeptem i prezbiterium zakończonym wielobocznie. Wewnątrz dwuprzęsłowe nawy oddzielone są ostrołukowymi arkadami wspartymi na zdwojonych filarach oraz na parze kolumn pośrodku świątyni. Podpory wspierają sklepienie krzyżowo-żebrowe. Od fasady dostawiona masywna wieża na planie prostokąta, zwężająca się ku górze, nakryta namiotowym daszkiem i zwieńczona krzyżem. Wejście południowe w formie prostokątnego portalu, ujętego w dużą ostrołukową arkadę wykonaną z kamiennej okładziny. Powyżej na tle trójdzielnego okna ustawiona jest figura Chrystusa. Pomiędzy zachodnim ramieniem transeptu, a prezbiterium dostawiona zakrystia z wejściem od północy, analogicznie po drugiej stronie kościoła kaplica Najświętszego Serca Pana Jezusa. Nad skrzyżowaniem ramion transeptu umieszczona jest ażurowa wieżyczka na sygnaturkę. Całość opięta szkarpami. Detale dekoracyjne, takie jak narożniki, portale, gzymsy i obramowania okien wykonane z piaskowca. Do świątyni prowadzi też zachodni przedsionek.
kościół
Kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny
Zdjęcie nr 1: Nastawa ołtarzowa architektoniczna, trójosiowa, jednokondygnacyjna z predellą, ze zwieńczeniem, na cokole. Cokół dekorowany płycinami z arkadami, w których znajdują się biforia. Mensa kamienna z portatylem. Antepedium z płaskorzeźbioną sceną Ostatniej Wieczerzy w niszy ujętej arkadkami. Scena flankowana dwiema płycinami z ornamentem roślinnym, ujęta kolumnami w ściętych narożach. Tabernakulum trójosiowe w formie prostopadłościennej skrzynki z tronem wystawienia, rozbudowanym architektonicznie, ustawionym na niskim cokole dekorowanym arkadowaniem. Pośrodku tron wystawienia flankowany odwróconą parą odrzwi z figurami aniołów, z monogramem IHS w polu na białym tle, zamknięty trójkątnym przyczółkiem, na szczycie kopuła wsparta na wąskich kolumienkach zwieńczona krzyżykiem. W osiach bocznych arkady z figurami klęczących aniołów, zamknięte zwieńczeniem analogicznym jak w osi środkowej. Predella w formie arkadek z płaskorzeźbionymi scenami, od lewej: Narodzenie Chrystusa, Nauczanie w świątyni, Chrystus wśród dzieci i Zmartwychwstanie. Arkady predelli dekorowane krenelażem, w przyłuczach zdobione ornamentem roślinnym. Oś środkowa nastawy ołtarzowej ujęta dwiema parami kolumn dźwigającymi fryz i gzyms, na których opiera się półokrągły łuk flankowany przez dwie nisze z płaskorzeźbami aniołów. W polu środkowym obraz Przemienienie Pańskie. Trzony kolumn zdobione festonami. Osie boczne niższe, w formie arkad opartych na kolumnach, w których znajdują się figury po lewej św. Cyryla, a po prawej św. Metodego. Arkady dźwigają gzyms, na którym stoją figury, po lewej św. Agnieszki, a po prawej św. Elżbiety Węgierskiej. Zwieńczenie w formie medalionu z płaskorzeźbą Boga Ojca wśród obłoków z gołębicą Ducha Świętego. Całość obwiedziona astwerkiem. We fryzie ornament roślinno-geometryczny. Łuk pola obrazowego dekorowany palmetami, w przyłuczach ornament roślinny. Struktura polichromowana na kolor beżowy, detale na kolor jasnoszary i zielony, ornamentyka i detale złocone.
ołtarz
Ołtarz główny
Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym. W centrum przedstawienie Marii w całej postaci, stojącej frontalnie na sierpie księżyca, w kontrapoście, z pochyloną głową. Dłonie ma skrzyżowane i złożone na piersi. Jej twarz jest owalna, o delikatnych rysach, oczach skierowanych w dół, prostym nosie i pełnych ustach. Wokół głowy nimb z dwunastu gwiazd. Ubrana jest w długą czerwoną suknię opadającą na bose stopy, niebieski płaszcz zarzucony na ramiona i podwiązany z przodu postaci, na głowie ma biały welon zawinięty wokół szyi. Maria ukazana jest na tle rozświetlonego żółto-brązowego nieba. Dolna część obrazu jest błękitna, oddzielona łukiem utworzonym z gęstych obłoków. W prawym dolnym rogu obrazu sygnatura „Fl(orian) Cynk 1912”.
obraz
Matka Boska Niepokalanie Poczęta
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta zwieńczonego łukiem wklęsło-wypukłym, z przedstawieniem Matki Boskiej wręczającej różaniec św. Dominikowi (Dominik Guzmán OP). Matka Boska, ukazana w całej postaci, stoi na obłokach w prawej części obrazu, ubrana w długą, białą suknię i obszerny niebieski płaszcz okrywający głowę i plecy. Lewą ręką podtrzymuje Dzieciątko Jezus, w prawej trzyma różaniec. Biodra i nóżki Dzieciątka otulone są białą szatą. W lewej rączce trzyma kulę ziemską, prawa uniesiona w geście błogosławieństwa. Wśród obłoków oraz przy płaszczu Marii ukazane aniołki. U dołu, po lewej stronie obrazu ukazany w trzech czwartych, tyłem do widza klęczący św. Dominik. Głowa lekko uniesiona do góry, wzrok skierowany w stronę Matki Boskiej, ręce rozłożone, uniesione do góry. Święty ubrany w habit dominikański i narzuconą na wierzch czarną kapę. Tło przestawienia stanowi rozległy, górzysty pejzaż z płynącą pośrodku rzeką. Kolorystyka delikatna, stonowana gama barwna. W prawym dolnym narożu sygnatura: Tary Lajos / 1912 Budapest .
obraz
Matka Boska Różańcowa
Zdjęcie nr 1: Rzeźba pełnoplastyczna przedstawiająca św. Cyryla, ustawiona na niskim cokole. Figura ustawiona frontalnie, w lewej ręce trzyma księgę, w prawej krzyż. Twarz pociągła, długi i szeroki nos, oczy skierowane na wprost, okolona bujną, siwą i długą brodą. Święty jest ubrany w brązową togę filozofa z długimi rękawami i kapturem założonym na głowę, obwiedzioną na brzegach stylizowaną wicią roślinną, pod spodem ma białą, długą suknię. Księga w zielonej obwolucie, z krzyżykiem greckim na okładce. Polichromia naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała, detale złocone i srebrzone.
rzeźba
Św. Cyryl

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Witraże w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem pełnym. Każdy z nich podzielony jest na dwa mniejsze prostokąty zamknięte półkoliście (o trzech kwaterach każdy) z postaciami świętych, powyżej których w podłuczu medalion z popiersiem kolejnego świętego. Przyłucza wypełniają dekoracyjne trójkąty. Ściana wschodnia nawy głównej: 1. Święci Jakub i Jan, zwróceni do wewnątrz, na abstrakcyjnym tle. Pod nogami św. Jakuba leży miecz. Święty Jan trzyma w ręku zwój. U spodu podpisy „ŚW(IĘTY) JAKUB / STARSZY APOSTOŁ” i „APOSTOŁ / ŚW(IĘTY) JAN”. Ponad nimi widnieje wpisana w koło półpostać św. Augustyna z podpisem „ŚW. AUGUSTYN”. Kolorystyka ciepła, tło w kolorach z przewagą barwy pomarańczowej, postacie wyodrębnione intensywną kolorystyką z dominacją zieleni. 2. Święci Andrzej i Filip zwróceni do wewnątrz, na abstrakcyjnym tle. Za postaciami krzyże męczeństwa. U spodu podpisy „APOSTOŁ / ŚW(IĘTY) ANDRZEJ”, „APOSTOŁ / ŚW(IĘTY) FILIP”. Ponad nimi wpisana w koło półpostać św. Bonawentury z podpisem „ŚW(IĘTY) BONAWENTURA”. Tło z przewagą zieleni i czerwieni. Ściana zachodnia nawy głównej: 1. Święci Piotr i Paweł, zwróceni do wewnątrz, na abstrakcyjnym tle. Piotr trzyma klucze, u jego stóp krzyż; Paweł trzyma miecz i zwój, u jego stóp miecz. W dolnym rogu podpisy „APOSTOŁ / ŚW(IĘTY) PIOTR”, „APOSTOŁ / ŚW(IĘTY) PAWEŁ”. Ponad nimi widnieje wpisany w koło wizerunek św. Grzegorza z podpisem „ŚW(IĘTY) GRZE/GORZ”. Kolorystyka z przewagą żółcieni i zieleni. 2. Święci Bartłomiej i Mateusz na abstrakcyjnym tle. Bartłomiej zwrócony frontalnie z lewą ręką złożoną na piersi i prawą uniesiona w górę; u spodu, za postacią miecz. Mateusz z głową zwróconą do wewnątrz, z dłońmi skrzyżowanymi na piersi; u spodu włócznia. W dolnych rogach podpisy: „APOSTOŁ / ŚW(IĘTY) BARTŁOMIEJ” i „APOSTOŁ / ŚW(IĘTY) MATEUSZ”. Ponad nim wpisana w koło półpostać św. Tomasza, z podpisem „ŚW(IĘTY) TOMASZ”. Kolorystyka z przewagą niebieskiego i pomarańczowego.
witraż

Witraże

Jak cytować?

Andrzej Włodarek, "Witraże", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2023, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/witraze-1

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności