Trójca Święta z Wszystkimi Świętymi

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
chrzanowski
Gmina
Babice
Miejscowość
Babice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Babice
Parafia
Wszystkich Świętych
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/00421
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XVIII wieku
Technika i materiał
deska, farba olejna
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Obraz umieszczono na zasuwie ołtarza najprawdopodobniej w drugiej połowie XVIII wieku, tuż po wykonaniu retabulum i umieszczeniu go w świątyni.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym z uskokiem. Wielopostaciowa kompozycja podzielona jest na cztery sfery ujmujące kolejne grupy świętych oraz usytuowaną w najwyższej części obrazu, Trójcę Świętą. Na pierwszym planie pas szaro-błęktinych obłoków, powyżej grupa świętych. Pośrodku, na pierwszym planie znajduje się sylwetka papieża w złotej kapie, mitrze na głowie i z ferulą w lewej ręce. Po lewej stronie jest arcybiskup w sutannie, rokiecie, kapie i paliuszu na ramionach, na głowie ma infułę, a w ręce krzyż patriarchalny, po prawej zaś stronie biskup z pastorałem z dłoni. W głębi, w tłumie świętych można rozpoznać św. Kazimierza w stroju i mitrze książęcej, z białą lilią w rękach, św. Jana Kantego w todze profesorskiej czy św. Stanisława Kostkę o młodzieńczych rysach, w sutannie. W wyższym poziomie, po lewej stronie jest grupa apostołów m.in. Piotr z kluczami, Paweł z mieczem i Andrzej z krzyżem w kształcie litery „X” , po prawej święte dziewice i męczennice – Katarzyna Aleksandryjska z kołem czy Barbara z kielichem. Powyżej, pomiędzy obłokami niezidentyfikowani święci oraz postaci stojącej Marii oraz Jana Chrzciciela w melocie. U szczytu pola obrazowego Trójca Święta siedząca na pasie obłoków, pośród których są uskrzydlone główki anielskie. Jasna, pastelowa kolorystyka, z przewagą rozbielonych szarości, błękitów i różów. Miękki, delikatny modelunek światłocieniowy.

Zarys problematyki artystycznej

Znajdujące się na zasuwie ołtarza głównego malowidło ukazuje Trójcę Świętą wraz ze Wszystkimi Świętymi. Pod względem ikonograficznym tematykę Wszystkich Świętych wiąże się z wielofigurowymi scenami wyobrażającymi grupy postaci biblijnych i świętych adorujących Boga przedstawionego jako Tron Łaski bądź Trójca Święta. Ów wzorzec wywodzi się z wizji Apokalipsy św. Jana (Ap 5, Ap 7). Obraz podzielony jest trójstrefowo, gdzie w najniższej ukazana jest grupa świętych, pośród których wyróżniają się sylwetki papieża, arcybiskupa i biskupa. Wyżej w części środkowej ukazana jest grupa świętych mężczyzn ze św. Piotrem z kluczami do bram niebios oraz św. Pawłem i św. Andrzejem z narzędziami męczeństwa. Grupę niewiast reprezentują św. Barbara z kielichem eucharystycznymi i Katarzyna z kołem, którym ją łamano oraz gałązkami palmowymi symbolizującymi śmierć męczeńską. W ostatniej, poprzedzającej Trójcę Świętą strefie ukazani są prorocy starotestamentowi oraz Maria i św. Jan Chrzciciel tworzący tzw. grupę Deesis – orędowników ludzkości.
Cechy stylowe obrazu przejawiające się m. in. sposobem opracowania rysów twarzy oraz draperii strojów pozwalają datować malowidło na drugą połowę XVIII wieku i powiązać go z warsztatem prowincjonalnym.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, widoczne spękania warstwy malarskiej zwłaszcza przy górnej krawędzi obrazu.

Literatura

- Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1, z. 4: Powiat chrzanowski, Warszawa 1952, s. 4-5.

- Wszyscy Święci [w:] Seibert Jutta, Leksykon sztuki chrześcijańskiej. Tematy, postacie, symbole, Kielce 2007, s. 367.

Streszczenie

Przejawiający cechy stylowe doby baroku obraz ukazuje ikonograficzne przedstawienie Wszystkich Świętych adorujących Trójcę Świętą, temat odnoszący się do wezwania kościoła w Babicach.

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Biała karta WUOZ z 1995 r.
Ikonografia i negatywy fotograficzne: Archiwum PSOZ w Katowicach, nr 32705.
Inwentarz kościoła parafialnego w Babicach, 1982 (autor powołuje się na wcześniejsze źródła).
Kronika parafii babickiej (wpisy od końca XIX w. do 1966 r.), przechowywana na probostwie.

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Trójca Święta z Wszystkimi Świętymi", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/trojca-swieta-z-wszystkimi-swietymi

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności