Epitafium Józefy Sanockiej

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
chrzanowski
Gmina
Babice
Miejscowość
Babice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Babice
Parafia
Wszystkich Świętych
Miejsce przechowywania
otoczenie kościoła
Identyfikator
DZIELO/00486
Kategoria
płyta nagrobna
Ilość
1
Czas powstania
po 1882 roku
Technika i materiał
piaskowiec, marmur dębnicki, marmur paczółtowicki
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Epitafium na zewnętrznej ścianie kościoła w Babicach zostało umieszczone najprawdopodobniej w latach osiemdziesiątych XIX wieku.

Opis

Przyścienne, architektoniczne, kamienne epitafium przy południowej, zewnętrznej ścianie kościoła, na lewo od kruchty. Osadzone jest na wysokim, prostopadłościennym cokole z nieobrobionego ciosu wapiennego. Na nim, mniejszy, dwudzielny marmurowy cokół artykułowany parą ostrosłupowych impostów wspierających gzyms, na którym osadzona para pilastrów z wyłamującym się ponad nimi gzymsem wieńczącym. Część środkowa, zwierająca tablice epitafijną, ujęta jest parą pilastrów o kapitelach toskańskich wspierających wysoki fryz i gzyms w formie nadwieszonego łuku półkolistego. Uskokowe zwieńczenie w kształcie leżącego prostokąta ujmuje para spływów wolutowych i nakrywa niski, trójkątny przyczółek. Pole cokołu epitafium zdobi okrągła rozeta. Płycina z tablicą epitafijną ma kształt stojącego prostokąta o wciętych schodkowo do wewnątrz narożach. W polu znajduje się inskrypcja „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / JÓZEFA SANOCKA / NAJCZULSZA I NAJPRZYWIĄZAŃ/SZA CÓRKA WZOROWA ŻONA. OPIE/KUNKA SIEROT I UBOGICH PEŁNA / NAJSZLACHETNIEJSZYCH PRZY/MIOTÓW DUSZY I SERCA, GORĄCO / KRAJ MIŁUJĄCA OBYWATELKA. / ZMARŁA W LIPOWCU 12GO MARCA / 1882 R(OKU) W WIEKU LAT 65, OSIERO/CIWSZY NIEUTULONYM W ŻALU / MATKĘ I MĘŻA / PROSI O WESTCHNIENIE / DO BOGA”.
W środku fryzu znajduje się okrągły medalion z płaskorzeźbionym popiersiem zmarłej zwróconej w trzech czwartych w lewo. Zaokrągloną twarz zmarłej charakteryzują łagodne, pełne rysy starszej kobiety. Spod osłaniającego głowę czepca opadają na policzek dwa loki.

Zarys problematyki artystycznej

Epitafium Józefy Sanockiej, którego strukturę tworzą dwa cokoły, para osadzonych na nich pilastrów wspierających fryz i gzyms oraz zwieńczenie w kształcie przyczółka, przybiera architektoniczną formę aediculi. Jako rodzaj tablic upamiętniających zmarłego epitafia (gr. epitáphios – pogrzebowy) wywodzą się z tradycji starożytnych steli grobowych, gdzie często wraz z wizerunkiem zmarłego umieszczano podstawowe informacje o nim. Zwyczaj ten został przejęty przez średniowiecze, by w okresie nowożytnym w pełni rozpowszechnić się i rozwinąć szereg form i treści przedstawieniowych. W dobie renesansu i baroku, podobnie jak i w XIX wieku epitafia przybierały formy zarówno prostych tablic, jak i bardziej rozbudowanych form małej architektury. Wykonywano je z różnorodnych materiałów (drewno, kamień, metal), wykorzystując głównie takie techniki artystyczne, jak rzeźba i malarstwo. Tego typu kommemoratywne tablice umieszczano na ścianach kościołów na zewnątrz lub wewnątrz, najczęściej w pobliżu miejsca pochówku osób, którym były dedykowane.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dość dobry, kamień wymaga oczyszczenia.

Literatura

- Katalog zabytków sztuki w Polsce, Powiat chrzanowski, (red.) Szablowski Jerzy, t. 1, z. 4,Warszawa 1952, s. 4.
- Madej Henryk, Epitafium, [w:] Encyklopedia katolicka, Lublin 1985, kol. 1053-1054.

Streszczenie

Epitafium Józefy Sanockiej na zewnętrznej ścianie kościoła pw. Wszystkich Świętych w Babicach stanowi przykład dziewiętnastowiecznej formy kommemoratywnej o strukturze architektonicznej.

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

- Inwentarz kościoła parafialnego w Babicach, 1982 (autor powołuje się na wcześniejsze źródła).
- Kronika parafialna (zapisy od konca XIX w do 1966 r.), przechowywana w probostwie.

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Epitafium Józefy Sanockiej", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/epitafium-jozefy-sanockiej

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności