Św. Stanisław Kostka
Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta z przedstawieniem św. Stanisław Kostki ukazanego w półpostaci. Święty zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, z dłońmi złożonymi w geście modlitwy. Twarz ma owalną, o pełnych policzkach, oczach skierowanych w górę, podniesionych brwiach, prostym nosie i pełnych ustach. Włosy ma ciemne, krótkie. Ubrany jest w czarną sutannę i płaszcz jezuicki. Święty został ukazany na brązowym tle, rozświetlonym wokół jego głowy. Obraz ujęty szeroką ramą wypełnioną pozłacanym, ażurowym suchym akantem.

Św. Stanisław Kostka

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
myślenicki
Gmina
Myślenice
Miejscowość
Trzemeśnia
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Myślenice
Parafia
Parafia św. Klemensa
Tagi
malarstwo XIX wieku ornament akantowy
Miejsce przechowywania
plebania
Identyfikator
DZIELO/17245
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
obraz: XIX wiek; rama: około 1700 roku
Technika i materiał
olej na płótnie
Wymiary podstawowe
szerokość – 69,5 cm
wysokość – 87 cm
Wymiary szczegółowe
Wysokość bez ramy – 60 cm
Szerokość bez ramy – 41 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Obraz św. Stanisława Kostki powstał prawdopodobnie w XIX wieku. Został wtórnie umieszczony w akantowej ramie zapewne z około 1700 roku.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta z przedstawieniem św. Stanisław Kostki ukazanego w półpostaci. Święty zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, z dłońmi złożonymi w geście modlitwy. Twarz ma owalną, o pełnych policzkach, oczach skierowanych w górę, podniesionych brwiach, prostym nosie i pełnych ustach. Włosy ma ciemne, krótkie. Ubrany jest w czarną sutannę i płaszcz jezuicki. Święty został ukazany na brązowym tle, rozświetlonym wokół jego głowy. Obraz ujęty szeroką ramą wypełnioną pozłacanym, ażurowym suchym akantem.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz św. Stanisława Kostki z Trzemeśni w swobodny sposób nawiązuje do przedstawienia tego świętego z obrazu komunii anielskiej św. Stanisława Kostki, który znajduje się w ołtarzu w jego kaplicy w klasztorze przy kościele San Andrea al Quirinale w Rzymie. Za pierwowzorem powtórzono układ ciała świętego z przechyloną głową oraz charakterystycznie złożonymi dłońmi stykającymi się opuszkami palców, a także jego rysy twarzy z oczami skierowanymi w górę. Obraz z Trzemeśni pozbawiony jest jednak towarzyszących świętemu z Rzymu aniołów. Rzymski wizerunek Stanisława Kostki niezwykle często stanowił wzór dla innych, późniejszych przedstawień tego świętego, czego przykładem są obrazy w Zawoi, Łapszach Niżnych, Zebrzydowicach czy Staniątkach.
Stanisław Kostka pobierał nauki w Wiedniu, gdzie podczas choroby ukazała mu się Matka Boska z Dzieciątkiem, która dała mu polecenie, aby wstąpił do Towarzystwa Jezusowego. Święty uciekł z Wiednia i dotarł do Dylingi, później zaś wysłano go do Rzymu. Dopiero tam został przyjęty do nowicjatu Towarzystwa Jezusowego, a niedługo po tym złożył śluby zakonne. Stanisław zmarł, mając zaledwie 18 lat. Przedstawiany jest jako młodzieniec w stroju jezuickim.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Obraz zabrudzony, drobne ubytki wzdłuż dolnej i bocznych krawędzi.

Streszczenie

Obraz św. Stanisława Kostki powstał prawdopodobnie w XIX wieku. Wizerunek z Trzemeśni w swobodny sposób nawiązuje do przedstawienia komunii anielskiej św. Stanisława Kostki, które znajduje się w ołtarzu w jego kaplicy w klasztorze przy kościele San Andrea al Quirinale w Rzymie. Święty przedstawiany jest jako młodzieniec w stroju jezuickim.

Bibliografia

Zaleski Wincenty, "Święci na każdy dzień", Warszawa 1989

Osoby związane z dziełem

Zdjęcie nr 1 dla osoby: Stanisław św. Kostka
Stanisław św. Kostka

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Wysoka podstawa na rzucie zbliżonym do kwadratu. Trzon tralkowy, kanelowany, ustawiony na kostce, zakończony profilowanym, ośmiobocznym pierścieniem. Czara półkolista, puklowana, o ośmiobocznym, profilowanym brzegu. Na boku podstawy inskrypcja: „A[nno] D[omini] 1728 KAS[…]”. Wewnątrz czary metalowa misa na wodę. Pokrywa drewniana, w formie cokołu, ujętego po bokach złoconymi liśćmi akantu, z drzwiczkami na froncie. Na niej ustawiona grupa rzeźbiarska Chrztu Chrystusa, z klęczącą frontalnie figurą Jezusa oraz stojącego obok, na skale św. Jana Chrzciciela, nad nimi Oko Opatrzności w glorii promienistej oraz gołębica Ducha Świętego. Na skale inskrypcje „966” i „1966”.
chrzcielnica
Chrzcielnica z pokrywą
Zdjęcie nr 1: Płyta zamocowana dołem do góry; w formie stojącego prostokąta, obwiedziona szerokim pasem z inskrypcją: „ANNO DOMINI / 1530 HIC IACET ANDR[E]AS / [F]ILIVS [N]OBILIS / DOMINI IAC[...]SZASZAIN[S]ZKI”. W górnej części pola częściowo zatarta, odwrócona tarcza zwieńczona trzema liliami heraldycznymi, z fragmentarycznie zachowanym godłem przypominającym podkowę.
płyta nagrobna
Epitafium Andrzeja Szaszainszkiego (?)
Zdjęcie nr 1: Ambona wisząca, przyścienna, z wejściem od zakrystii przez zaplecek. Kosz na planie czworoboku o ściętych narożach, o wypukłej ściance przedniej i wklęsłych bocznych, na profilowanym cokole oraz spłaszczonym wałku dekorowanym płycinami. U spodu kosza podwieszenie w formie stożka o wklęsłych bokach, ujętego w narożach karbowanymi wolutami, zakończonego szyszką ozdobioną rozetami. Kosz ujęty w narożach pilastrami, o trzonach w formie wolut dekorowanych rocaille'em. Na ściankach rocaille'owe płyciny z płaskorzeźbionymi przedstawieniami ewangelistów, na ściance bocznej lewej św. Łukasz z wołem, na przedniej – po prawej św. Jan z orłem, po lewej św. Mateusz z aniołem, na ściance bocznej prawej św. Marek z lwem. Parapet kosza w formie gzymsu. Zaplecek w kształcie prostokątnej ramy, opasującej drzwi. Baldachim na planie analogicznym względem kosza w formie podstawy ujętej fryzem zdobionym rozetami i gzymsem dekorowanym kimationem, z podwieszonym lambrekinem z chwostami. Na baldachimie cztery woluty podtrzymujące cokół, na którym stoi figura Chrystusa Dobrego Pasterza. Na podniebieniu baldachimu płaskorzeźbiona gołębica Ducha Świętego w promienistej glorii. Struktura ambony polichromowana w kolorze jasnoniebieskim, z niebieskimi, fioletowymi i czerwonymi detalami. Ornamentyka i profile złocone, detale srebrzone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Pełnoplastyczna figurka Chrystusa z ruchomymi rękami, stojącego przy słupie ustawiona jest na owalnej podstawie. Chrystus stoi w wykroku, delikatnie pochylony ku słupowi, z głową skierowaną w prawo, z rękami wysuniętymi przed siebie, ujmującymi słup biczowania. Twarz ma szczupłą, pociągłą, o uwypuklonych kościach policzkowych, dużych oczach i nosie, okoloną krótką brodą i długimi, falowanymi włosami opadającymi na plecy. Ciało Chrystusa jest wychudzone, z silnie uwypuklonymi żebrami klatki piersiowej. Przez biodra ma przewiązane krótkie, obficie drapowane, złocone perizonium ze zwisem tkaniny na prawym boku. Słup w formie tralki na cokole. Polichromia ciała naturalistyczna, z zaznaczonymi licznymi strużkami krwi.
rzeźba
Chrystus u słupa
Zdjęcie nr 1: Figura pełnoplastyczna, ustawiona na rzeźbionym fragmencie podłoża i na niskiej podstawie na planie ośmioboku. Chrystus zwrócony jest frontalnie, z głową skierowaną w prawo. W lewej ręce trzyma drzewce zakończone krzyżem z chorągwią z tkaniny z naszytym krzyżem, prawą rękę unosi w geście błogosławieństwa. Twarz ma owalną, o dużych, półprzymkniętych oczach, uniesionych brwiach, dużym nosie i małych ustach, okoloną krótką brodą skręconą w dwa pukle oraz brązowymi włosami sięgającymi ramion, rzeźbionymi w regularne fale. Chrystus ubrany jest w złocony płaszcz z czerwoną podszewką zarzucony na ramiona i plecy, otaczający postać i zarzucony z przodu na lewe przedramię, odsłaniając nagi tors z zaznaczoną raną w boku. Polichromia ciała naturalistyczna.
rzeźba
Chrystus Zmartwychwstały
Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. Na awersie przedstawienie Matki Bożej Różańcowej oraz czterech świętych dominikańskich. Kompozycja dwustrefowa, wielopostaciowa. W górnej połowie obrazu ukazana Matka Boża z Dzieciątkiem na kolanach, siedząca frontalnie na obłokach, ze skrzyżowanymi nogami. Lewą ręką przytrzymuje Dzieciątko, prawą wyciąga w bok, w dłoni trzymając różaniec. Twarz ma owalną, o małych oczach, krótkim nosie i drobnych ustach, okoloną jasnymi włosami, ukrytymi pod welonem. Ubrana jest w jasnoróżową suknię, niebieski płaszcz zarzucony na ramiona i nogi, na głowie ma biały, rozwiany welon, a na stopach sandały. Dzieciątko ukazane w pozycji półleżącej na kolanach Matki, zwrócone w trzech czwartych w lewo, z głową skierowaną w przeciwną stronę, w obu rękach wyciągniętych w lewo trzyma różaniec. Dzieciątko ukazane jako niemal nagie, w partii podbrzusza przesłonięte białą tkaniną. Postacie w górnej strefie ukazane są pośród obłoków, na tle rozjaśnionego brązowo-żółtego nieba. W dolnej strefie dwie pary klęczących świętych zakonników i zakonnic. Po lewej św. Dominik, a za nim niezidentyfikowany dominikanin. Obaj zwróceni w trzech czwartych w lewo, z głowami uniesionymi w górę. Dominik ma dłonie skrzyżowane na piersi. Obaj mają szczupłe twarze, o małych okrągłych oczach, krótkich nosach i pełnych ustach, okolone krótkimi włosami, z tonsurami na głowie. Obaj ubrani są w białe habity z kapturami i szkaplerzami, Dominik ma na ramiona narzucony czarny płaszcz. Na czole ma gwiazdę. Przed nim leży pies trzymający pochodnię w pysku. Po prawej stronie św. Katarzyna Sieneńska, za nią niezidentyfikowana święta. Obie zakonnice zwrócone w trzech czwartych w prawo, z uniesionymi głowami. Święta Katarzyna z wyciągniętymi przed siebie rękami. Zakonnice o szczupłych twarzach, z niewielkimi oczami skierowanymi w górę, prostymi nosami i pełnymi ustami. Ubrane są w białe habity ze szkaplerzami, czarne płaszcz i welony. Święta Katarzyna ma na głowie koronę cierniową, na dłoniach stygmaty. Przed nią, na ziemi leży lilia. Nad głowami świętych aureole. Postacie w dolnej strefie ukazane na tle pejzażu z pagórkami w oddali. Na rewersie obrazu przedstawienie św. Piotra i św. Pawła w całej postaci. W lewej części obrazu Piotr zwrócony w trzech czwartych w prawo, w kontrapoście, z głową skierowaną w lewo. Prawą ręką przytrzymuje pionową belkę odwróconego krzyża, w dłoni trzyma dwa klucze, lewą rękę kładzie na piersi. Twarz ma szczupłą, o małych oczach, zadartym nosie i pełnych ustach, okoloną siwymi, kręconymi włosami i brodą. Ubrany jest w niebieską tunikę oraz jasnobrązowy płaszcz przewiązany diagonalnie przez prawe ramię. Na stopach ma sandały. W prawej części obrazu św. Paweł, ukazany frontalnie, w kontrapoście, z głową skierowana wprawo. W lewej ręce trzyma miecz skierowany ostrzem w dół, prawą przytrzymuje na boku księgę. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych oczach, prostym nosie i pełnych ustach, okoloną długą brodą i jasnobrązowymi, krótkimi włosami. Ubrany jest w ciemnobrązową tunikę oraz czerwony płaszcz zarzucony na ramiona. Na stopach ma sandały. Wokół głów obu świętych nimby. Postacie ukazane na tle pejzażu. W górnej partii obrazu pośród obłoków, na tle rozświetlonego nieba Oko Opatrzności. Obraz ujęty wąską, profilowaną i srebrzoną ramą.
obraz
Dwustronny obraz: Matka Boska Różańcowa ze świętymi dominikańskimi oraz św. Piotr i św. Paweł

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta ujęty profilowaną, złoconą ramą. W centrum kompozycji, na tle rozległego, górzystego pejzażu przedstawiony św. Antoni Padewski trzymający na ręku Dzieciątko Jezus. Święty ukazany frontalnie, w pozycji stojącej z głową zwróconą w trzech czwartych w lewo. Ubrany w brązowy habit franciszkański przepasany sznurem (cingulum), z przewieszonym u pasa różańcem. Stopy obute w brązowe sandały. Święty przedstawiony jako mężczyzna o okrągłej twarzy z pełnymi, zaróżowionymi policzkami, o dużych, ciemnych oczach oraz długim, prostym nosie. Głowa z tonsurą okolona nimbem. W prawym ręku postać trzyma kwiat białej lilii; w lewym podtrzymuje zamkniętą księgę, na której znajduje się Dzieciątko Jezus. Chrystus ukazany w postawie siedzącej, zwrócony w trzech czwartych w prawo. Ukazany jako jasnowłose, pulchne dziecko o jasnej karnacji z wyraźnie zaznaczonym rumieńcem. Oczy duże, nos prosty, usta lekko uśmiechnięte. Głowa otoczona nimbem. Biodra przepasane białą tkaniną. Dzieciątko wznosi prawą rękę w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma kulę ziemską. Tło kompozycji stanowi rozległy, górzysty pejzaż z widoczną w oddali sylwetą miasta i płynącą rzeką. Powyżej niebo zasnute białymi obłokami. Na odwrociu obrazu napis „Ołtarz S(więtego) Józefa odnowiony kosztem Pana Józefa Mianowskiego 1851” oraz „Ten Obraz z Ramą Odnowiony na Honor S Antoniego dnia 15 Grudnia 1851. Woj(ciech) Dembowski, Malarz i Pozłotnik m.p. O.M.K.”
obraz

Św. Antoni Padewski

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta przedstawiający stygmatyzację św. Franciszka. W centrum kompozycji znajduje się św. Franciszek, usytuowany nieco z lewej strony obrazu, w pozycji klęczącej, zwrócony w trzech czwartych w lewo, z rękami rozłożonymi szeroko na boki. Ma podłużną twarz, z krótkim i jasnym zarostem, z oczami skierowanymi na Chrystusa, na głowie tonsurę. Święty ubrany jest w habit franciszkański przewiązany sznurem, a na stopach ma założone sandały. W górnej części obrazu, po prawej stronie znajduje się Chrystus jako serafin, z którego ran wychodzą czerwone promienie tworzące stygmaty u świętego Franciszka. Przed świętym, na wysokim wzniesieniu ułożone są: otwarta księga oraz czaszka. W tle, pośrodku widać zakonnika, ukazanego w pozycji siedzącej, czytającego księgę. W oddali widać pejzaż górski i pochmurne niebo. W dolnej części obrazu słabo czytelna sygnatura „Wład(ysław) P. Bąkowski 1886.” Rama drewniana, profilowana, fakturowana i złocona, zdobiona stylizowanymi rocaille'ami.
obraz

Stygmatyzacja św. Franciszka

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta z przedstawieniem św. Antoniego Padewskiego z Dzieciątkiem. Święty został ukazany w ujęciu do kolan, zwrócony w lewo, w stronę Dzieciątka stojącego na blacie przykrytym czerwonym obrusem. Głowa świętego jest delikatnie przechylona w lewo, lewa ręka obejmuje Dzieciątko, prawa opuszczona trzyma kwiat lilii. Święty ma owalną twarz o młodzieńczych rysach, na głowie tonsurę. Jest ubrany w habit franciszkański. Dzieciątko ukazane zostało niemal nagie, z białą chustą okrywającą biodro i przerzuconą przez prawe ramię. Prawą ręką Chrystus dotyka brody świętego, lewą wyciąga w jego stronę. U stóp Dzieciątka leży otwarta księga. Wokół głów postaci złote nimby. Tło kompozycji jednolite, ciemnobrązowe. Na odwrocie napis malowany farbą „Fundator Walenty / Tekiela. / 1840. / 24 lipca”.
obraz

Św. Antoni Padewski

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie prostokąta zbliżonego do kwadratu ujęty złoconą, profilowaną ramą. W centrum kompozycji przedstawiony św. Benedykt w postawie stojącej, w ujęciu frontalnym z głową zwróconą w trzech czwartych w prawo. Święty ubrany w obszerny czarny habit benedyktyński z kapturem i szerokimi rękawami. Ukazany jako mężczyzna o pozbawionej zarostu okrągłej twarzy z wydatnym nosem oraz szeroko otwartymi, skierowanymi na wprost oczami. Wokół głowy tonsura oraz złocony nimb. Święty w swojej prawej ręce podtrzymuje oprawioną na czerwono księgę. Lewą dłoń składa na piersi na wysokości serca. Po prawej stronie obrazu widoczny fragment stołu przykrytego zieloną tkaniną, na którym widoczna biała mitra. Na drugim planie, po lewej stronie nieco za postacią świętego przedstawiono fragment wysokiego cokołu stanowiącego podstawę dla kolumny. Tło złocone, wytłaczane w motywy roślinno-kwiatowe.
obraz

Św. Benedykt

Zdjęcie nr 1: Obraz przedstawiający św. Izydora Oracza w kształcie stojącego prostokąta, podzielony na dwie strefy. W dolnej strefie został ukazany anioł orzący pole za pomocą pary wołów i pługa. Anioł ubrany jest ciemnozieloną tunikę, ma również czerwone skrzydła. Powyżej ukazana jest niewielka scenka rodzajowa przedstawiająca pasterza, ubranego w strój krakowski: niebieską sukmanę i czerwony kapelusz, stado białych owieczek oraz latające wrony. W górnej strefie obrazu, po prawej stronie został ukazany św. Izydor, który klęczy przed przydrożnym krzyżem ze złożonymi w geście modlitwy rękami. Święty ubrany jest w brunatno-zieloną sukmanę, szare spodnie i czarne buty z wysokimi cholewami. Twarz z dużymi oczami, krótkim zarostem okolona długimi i brązowymi włosami. Wokół głowy ma trójstrefowy nimb: brązowy kolisty, niebieski okrągły i żółty utworzony z przerywanej kreski. Sylwetki postaci, draperie oraz brzegi szat oddane są konturem i wypełnione płaską plamą barwną. Po lewej stronie obrazu widoczne murowane zabudowania z jasnobrązowymi dachami. Krzyż prosty, a wokół jego ramion jest namalowana żółto-pomarańczowa poświata. Tło obrazu jednolite, niebieskie. Rama drewniana, prosta, pokryta bejcą.
obraz

Św. Izydor Oracz

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum obrazu św. Józef Kalasanty klęczący przed unoszącą się pośród obłoków Matką Boską z Dzieciątkiem. Święty zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową i skrzyżowanymi na piersi rękami, w których trzyma gorejące serce i gałązkę lilii. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych, wąskich oczach i lekko garbatym nosie, okoloną krótką, siwą brodą i włosami po bokach głowy, na jej czubku łysina. Ubrany jest w czarny habit zapinany z przodu na guziki, z białą koloratką oraz czarny płaszcz zarzucony na plecy. Przed nim leży czarny biret i otwarta księga z napisem „Consti/tutio/nes Cler[i]c[orum] / Regular[um] / Piarum / Schola/rum”. Na pierwszym planie ukazany od tyłu, w pozycji półleżącej, chłopiec z otwartą księgą. Obok, w prawym dolnym rogu na księgach leżą czerwony kapelusz kardynalski, pastorał i laska zakończona krzyżem arcybiskupim. W lewej, górnej części obrazu Matka Boska siedzi na obłoku, zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, pochylona, obiema rękami trzyma stojące po jej prawej stronie Dzieciątko. Twarz o łagodnych rysach, wąskich oczach, okolona jasnymi włosami. Ubrana jest w jasnoróżową suknię z białą podwiką, niebieski płaszcz narzucony na kolana oraz jasnoróżowy, rozwiany welon na głowie. Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w lewo, z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa, przepasane w partii bioder białą tkaniną. U góry obrazu, pośród obłoków dwa putta. W prawej części obrazu, za świętym widoczne dwie postacie klęczących dzieci, spośród których jedno czyta księgę a drugie się modli. Scena ukazana we wnętrzu z widocznymi w tle pilastem i oknem.
obraz

Adoracja Matki Boskiej przez św. Józefa Kalasantego

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Św. Stanisław Kostka", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-stanislaw-kostka-1

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności