Św. Barbara

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Nowy Targ
Miejscowość
Nowy Targ
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Nowy Targ
Parafia
Św. Katarzyny Aleksandryjskiej
Tagi
malarstwo XIX wieku św. Barbara
Miejsce przechowywania
ołtarz boczny św. Mikołaja, obraz na zasuwie
Identyfikator
DZIELO/23298
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
XIX wiek
Technika i materiał
olej na płótnie
Wymiary podstawowe
szerokość – 102 cm
wysokość – 154 cm
Wymiary szczegółowe
Wysokość bez ramy – 147 cm
Szerokość bez ramy – 82 cm
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Obraz św. Barbary umieszczony jest w ołtarzu bocznym z XIX wieku, wykonanym w stylu neobarokowym. Ołtarz ponadto zdobi wizerunek św. Mikołaja z XIX wieku oraz św. Teresy od Dzieciątka Jezus z 1932 roku.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta, zamkniętego łukiem wklęsło-wypukłym z uskokami z przedstawieniem św. Barbary. W centrum kompozycji, nieznacznie po prawej stronie obrazu stoi św. Barbara z głową zwróconą w swoją prawą stronę, z prawą ręką wzniesioną ku górze z kielichem z hostią w dłoni i z mieczem w lewej ręce, opuszczonej wzdłuż boku. Święta ubrana jest w różową suknię z długimi rękawami, niebieską tunikę przepasaną w talii szerokim i złotym pasem oraz czerwony płaszcz zarzucony na plecy i lewe przedramię. Twarz podłużna z długim i wąskim nosem, małymi ustami i dużymi oczami. Włosy długie, kręcone, opadające na plecy. Na głowie ma założoną złotą koronę w typie otwartym. Po lewej stronie obrazu ukazana jest wysoka wieża, sięgająca wysokością do pasa świętej, z trzema okrągłymi okienkami po środku, zakończona blankami. Na horyzoncie widoczny pejzaż górski. Tło różowo-błękitne z szarymi chmurami w górnej strefie. Kompozycja zamknięta, statyczna. Kolorystyka stonowana; draperia szat bogata, pionowa. Rama drewniana, profilowana i złocona.

Zarys problematyki artystycznej

Święta Barbara jest patronką dobrej śmierci, górników, flisaków i artylerzystów, należy do grona Czternastu Świętych Wspomożycieli. Z jej postacią związanych jest wiele legend i zwyczajów ludowych, np. wzywanie św. Barbary w czasie burzy, gdyż piorun miał zabić jej ojca (jako znak kary boskiej) czy też tzw. Barbórka – święto górników. Ku czci świętej od połowy XIV wieku zakładane były liczne bractwa. Jednym z największych było założone w średniowieczu przy kościele św. Barbary w Krakowie, kierowane przez jezuitów, gdzie była czczona, zwłaszcza jako patronka konających w okresie wojen i epidemii. Do końca XVIII wieku wpisano w rejestry tego bractwa ponad 30 tysięcy członków. Liczne bractwa św. Barbary znajdowały się też w ośrodkach górniczych i hutniczych. Święta została ukazana na obrazie w kościele w Nowym Targu z atrybutami: wieżą, w której została zamknięta przez ojca, kielichem z hostią, który przed straceniem miał jej przynieść anioł do więzienia oraz mieczem, którym została ścięta. Barbara pochodziła z zamożnej, pogańskiej rodziny. Dlatego okazały strój świętej ukazany na omawianym dziele ma wskazywać na jej szlachetne pochodzenie. Niestety nie jest znany autor tego dzieła, które zostało wykonane w XIX wieku.

Streszczenie

Obraz św. Barbary został namalowany w XIX wieku przez nieznanego artystę. Dzieło znajduje się na zasuwie ołtarza bocznego św. Mikołaja.

Bibliografia

Janicka-Krzywda Urszula , "Patron – atrybut – symbol", Poznań 1993
Wzorek Józef, "Św. Barbara" , [w:] "Encyklopedia katolicka, t. 2" , Lublin 1985 , s. 14-20
Zieliński Chwalisław, "Sztuka sakralna. Co należy wiedzieć o budowie, urządzeniu, wyposażeniu, ozdobie i konserwacji Domu Bożego. Podręcznik opracowany na podstawie przepisów kościelnych", Poznań 1959

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Maria Działo, "Św. Barbara", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-barbara-31

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności