Obraz powstał najprawdopodobniej po 1750 roku, zapewne w związku z upamiętnieniem fundacji kościoła w Inwałdzie wzniesionego w latach 1747-1750. Wizerunek świątyni jest widoczny na karcie trzymanej w dłoni przez fundatora kościoła – Franciszka Szwarcenberg-Czernego.
Obraz w kształcie stojącego prostokąta ujętego dekoracyjną ramą z uszakami, motywem paludamentum oraz wyobrażeniem Orderu Orła Białego przedstawia całopostaciową sylwetkę Franciszka Szwracenberg-Czernego. Twarz, zwróconego w trzech czwartych w prawo mężczyzny charakteryzują pozbawione idealizacji cechy portretowe o długim, zaokrąglonym na końcu nosie, lekko podkrążonych oczach, szerokich ustach, spiczastych wąsach, bruzdach na czole oraz wydatnym podbródku. Ubrany jest on w długi, biały żupan przewiązany czerwonym pasem kontuszowym oraz czerwoną, podszytą futrem gronostajowym delię. Przez piersi przewieszona jest błękitna szarfa będąca fragmentem garnituru Orderu Orła Białego. U lewego boku przypięta jest szabla. Prawą rękę wspiera na biodrze, lewą, w której trzyma rysunek fasady kościoła, na niewielkim stoliku o wygiętych nogach. W tle, po lewej stronie kompozycji widoczna jest granatowa, obszyta złotą frędzlą kotara.
Fundatorem kościoła w Inwałdzie był Franciszek Szwarcenberg-Czerny (ok. 1692-1764), którego portret znajduje się na inwałdzkiej plebani. Był starostą parnawskim i łowickim, kasztelanem oświęcimskim i wojnickim, a także elektorem Stanisława Leszczyńskiego w 1733 roku oraz posłem na sejm w 1738 roku z księstw oświęcimskiego i zatorskiego. W 1750 roku został odznaczony Orderem Orła Białego. Od 1720 roku jego własność stanowił klucz andrychowski, którym niezwykle umiejętnie zarządzał, przyczyniając się do rozwoju rzemiosła tkackiego w Andrychowie i dążąc do nadawania na własność chłopom ziemi. Zasłynął także jako jeden z najwybitniejszych mecenasów architektury kościelnej w połowie XVIII stulecia. Zachowany w Inwałdzie całopostaciowy portret Szwarcenberga–Czernego trzymającego w dłoni kartę z „abrysem” elewacji miejscowego kościoła, utrzymany jest w charakterze tzw. portretów sarmackimi. Jak większość przykładów tego typu malarstwa charakteryzuje go linearyzm, płaszczyznowość oraz zdecydowanie określone plamy barwne. Pozbawiony cech idealizacji model ukazany jest w typowym dla epoki stroju sarmackim. Uwagę zwraca także dekoracyjna rama wzbogacona motywem paludamentum, czyli ozdobnej tkaniny, typowym dla plastyki barokowej. Na znajdującym się w kościele w Alwerni epitafium kasztelana wymienione są jego najważniejsze fundacje w Inwałdzie i Porębie Żegoty oraz rozbudowane przez niego świątynie w Andrychowie, Bestwinie, Jawiszowicach, Komorowicach i Czańcu. Poza mężczyzny, elementy ubioru oraz towarzyszące Szwarcenebrg-Czernemu przedmioty czynią obraz przykładem reprezentacyjnego portretu fundatora.
Stan zachowania dobry.
- Chrzanowski Tadeusz, Kornecki Marian, Sztuka ziemi krakowskiej, Kraków 1982, s.
- Ziemierski Maciej, Szwarcenberg-Czerny Franciszek [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 49, Warszawa, Kraków 2013-2014, s. 451-453.
- Ozdoba-Kosierkiewicz Wiesława, Portret polski XVII- i XVIII-wieczny ze zbiorów Muzeum Narodowego w
Kielcach, "Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach", 12, 1982, s. 151-193.
Utrzymany w stylistyce świeckiego polskiego malarstwa barokowego obraz przedstawia kasztelana Franciszka Szwarcenbreg-Czernego, jednego z najwybitniejszych mecenasów architekury sakralnej połowy XVIII wieku i fundatora kościoła w Inwałdzie.
Paulina Chełmecka, "Portret Franciszka Szwarcenberg-Czernego", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/portret-franciszka-szwarcenberg-czernego