Ołtarz boczny (św. Rodziny)

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Spytkowice
Miejscowość
Spytkowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Rabka
Parafia
Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny
Miejsce przechowywania
północna strona ściany tęczowej
Identyfikator
DZIELO/06843
Kategoria
ołtarz
Dookreślenie zabytku
Ołtarz boczny
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XVIII wieku
Technika i materiał
drewno cięte, rzeźbione, polichromowane, marmoryzowane, złocone, srebrzone
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Ołtarz główny został odnotowany już w 1765 roku jako element okazałego wyposażenia nowo wzniesionego kościoła sfinansowanego zarówno dzięki fundatorce, jak i staraniom proboszcza. Poza ołtarzem głównym, znajdowały się tam wówczas 3 boczne – św. Rodziny, Ukrzyżowania, a w kaplicy św. Jana Nepomucena. Na przełomie XIX i XX wieku zły stan ołtarzy zwrócił uwagę ówczesnego proboszcza, Andrzeja Murzańskiego, który w kronice parafialnej zanotował: „złoto wytarte, ale jeszcze nie w najgorszym stanie, raziły jednak bardzo przy świeżo odmalowanym kościele. Dlatego ufny w pomoc Bożą zapowiedziałem z ambony parafianom, ze ołtarze odnowić zamierzam i składki w niedziele zbierać będę. Zapowiedziałem im od razu, że choćbyście mi nawet centa dać nie chcieli, to i tak Bóg mi dopomoże, i co myślę, wykonam. Bez centa w ręce sprowadziłem pozłotnika z Krakowa (…) Zaczęli parafianie (komitet) szemrać, że to bez ich wiedzy i porady zrobiłem, ale wytłumaczyłem surowo komitetowi, o co ma dbać i wszystko zamilkło”. Z zebranych składek oraz ofiar darczyńców odnowiono wszystkie retabula w kościele.

Opis

Ołtarz przyścienny, architektoniczny, z mensą w formie sarkofagu, dwustrefową, o wklęsło-wypukłych bokach. Mensa z kamiennym portatylem. Retabulum jednoosiowe, jednokondygnacyjne, ustawione na wysokim cokole, ujęte parą półfilarów kompozytowych o kanelowanych trzonach ustawionych na tle podwójnych pilastrów, z których zewnętrzne dostawione ukośnie. Podpory wspierają wyłamujące się belkowanie z architrawem wygiętym w łuk nadwieszony nad polem środkowym i wydatnym, profilowanym gzymsem. W zwieńczeniu przerwany, półkolisty przyczółek oraz gloria promienista z obłokami, pośrodku których aplikowany monogram maryjny.
W polu środkowym wycięta wnęka ujęta profilowaną ramą w kształcie stojącego prostokąta, zamkniętego łukiem nadwieszonym. We wnęce obraz z przedstawieniem Świętej Rodziny, nad którym rzeźbiony kartusz formowany z ornamentu rocaille'owego.
Całość struktury ołtarza malowana w kolorze ciemnobrązowym, Półfilary, fryz oraz mensa pokryte malowaną marmoryzacją w odcieniach zieleni, pole środkowe ciemnoczerwone, detal architektoniczny i profilowania pozłacane.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Zespół ołtarzy bocznych w kościele parafialnym w Spytkowicach stanowi pierwotny element wzniesionej w połowie XVIII wieku świątyni. Na ten okres należy także datować struktury retabuluów.

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Ołtarz boczny (św. Rodziny)", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-sw-rodziny

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności