Okucie mszału
Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Jabłonka
Miejscowość
Orawka
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Św. Jana Chrzciciela
Identyfikator
DZIELO/05016
Kategoria
inne dzieła sztuki
Ilość
1
Czas powstania
Okucia narożne i szyldziki - połowa XVII wieku, plakiety środkowe - może późniejsze, z trzeciej ćwierci XVIII wieku (po 1768 roku) (?)
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Węgry (Słowacja) lub Małopolska
Technika i materiał
srebro; kucie, cięcie, lanie, cyzelowanie, trybowanie
Wymiary podstawowe
Inne wymiary – Mszał: 33 x 23 x 7 cm; plakiety centralne: 11,2 x 11,2 cm; plakiety narożne: 6,5 x 6,5 cm, szyldziki przy zapięciach: 4,8 x 3 cm; szer. taśm ok. 7 cm
Autor noty katalogowej
Andrzej Włodarek
Dzieje zabytku
Oprawa mszału wykonana w trzeciej ćwierci XVIII wieku z wykorzystaniem starszych okuć.
Opis
Okucia w kształcie częściowo ażurowych plakiet rozmieszczone na oprawie mszału wydanego w Wenecji w 1768 roku, na tle desek obciągniętych ciemnoczerwonym aksamitem. W narożach górnej i dolnej okładki trójkątne plakiety z motywami uskrzydlonych główek aniołów i ornamentem małżowinowym; przy krawędziach gładkie listwy łączące plakiety. Przy prawej krawędzi górnej okładziny i przy lewej krawędzi okładziny dolnej szyldziki zapięcia w formie bukietów kwiatów wyrastających z masek. Pośrodku okładzin rombowe plakiety z przedstawieniami – na górnej okładzinie Chrystus Salwator siedzący na obłokach, na dolnej Arma Christi; w narożach grzebienie ornamentu rocaille’owego (?) oraz motywy muszli i wolut.
Zarys problematyki artystycznej
Dzieło złotnika węgierskiego (słowackiego) lub małopolskiego.
Stan zachowania / Prace konserwatorskie
Dobry. Brak dolnego szyldzika na dolnej części oprawy.
Streszczenie
Okucia ze srebrnej blachy kutej i trybowanej z elementami odlewanymi ze srebra użyte do oprawy mszału z 1768 roku. Poszczególne elementy: okucia narożne, plakiety środkowe, szyldziki zapięcia wykonane w różnym czasie: w 1. połowie XVII wieku i 3. ćwierci XVIII wieku przez złotnika węgierskiego (słowackiego) lub małopolskiego.
Bibliografia
Trajdos Tadeusz, Pieńkowska Hanna, "Kościół w Orawce", Kraków 1999
Inne dzieła z tego miejsca
Podobne dzieła
![Zdjęcie nr 1: Balustrada ganku obiegająca ścianę zachodnią, północną i południową z malowanymi scenami Litanii Loretańskiej umieszczonymi w płycinach o różnorodnych kształtach, przeważnie stojącego prostokąta z modyfikacjami: o ściętych narożach, zamkniętych półkoliście, zamkniętych uszakami lub innych. Poszczególne osie wydzielone są pilastrami hermowymi, wspartymi na bazach i niskich cokołach. Podpory podtrzymują imposty zdobione rombami oraz niepełne belkowanie w postaci profilowanego gzymsu, wyłamanego na ich osi. Pod oraz ponad obrazami umieszczone są złocone napisy. Balustrada ujęta jest od dołu fantazyjnie wykrojonymi kartuszami, ozdobionymi kaboszonami i rautami. Struktura jest polichromowana na czarno, pilastry i detale na czerwono, ornamentyka i profilowania złocone oraz srebrzone. Poszczególne sceny opatrzone są napisami:
Na ścianie południowej, od lewej:
1. „S. VIRGO VIRGINVM, OR(A PRO NOBIS)”, „PANNO NAD PANNAMI, MODL(SIĘ ZA NAMI)”
2. „MATTER VIVENTIVM, OR(A PRO NOBIS)”, „MATKO ŻYJĄCYCH, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
3. „MATER PVLCHRAE DILECTIONIS, OR(A PRO NOBIS)”, „MATKO JEZVSOWEJ MIŁOSCI, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
4. „MATER SANCTAE SPEI, OR(A PRO NOBIS)”, „MATKO S. NADZIEJI, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
5. „MATER HONORIFICATA, OR(A PRO NOBIS)”, „MATKO PRZESŁAWNA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
6. „LIGNVUM VITAE, OR(A PRO NOBIS)”, „DRZEWO ŻYWOTA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
7. „VENA VITAE, OR(A PRO NOBIS)”, „STRVMIENIV ŻYWOTA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
8. „NAVIS INSTITORIS ETC, OR(A PRO NOBIS)”, „OKĘCIE CHLEB ŻŸWŸ NIOSACŸ, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
9. „FAVVS DISTILANS, OR(A PRO NOBIS)”, „SŁODKOŚCI PŁŸNACA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
10. „FONS SIGNATVS, OR(A PRO NOBIS)”, „ZDROJV ZAPIECZĘTOWANY, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
11. „PVTEVS AQVARVM VIVENTIVM, OR(A PRO NOBIS)”, „STVDNICO WOD ŻŸWŸCH, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
12. „TORRENS MELLIS ET BVTYRI, OR(A PRO NOBIS)”, „POTOKV Z MIŁOSCIA CIEKACY: M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
13. „DOMVS SAPIENTIAE, OR(A PRO NOBIS)”, „DOMIE MADROSCI, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
14. „SPECVLM SINE MACVLA, OR(A PRO NOBIS)”, „ZWIERCIADŁO BEZ ZMAZY, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
Na ścianie zachodniej, od lewej:
1. „THRONVS SALAMONIC, OR(A PRO NOBIS)”, „TRON SALOMONA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
2. „MVLIER AMICTA SOLE, OR(A PRO NOBIS)”, „NIEWIASTA W SŁONCE ODZIANA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
3. „PVLCHRA VT LVNA, OR(A PRO NOBIS)”, „PIEKNA JAK KSIEŻYC, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
4. „ELECTA VT SOL, OR(A PRO NOBIS)”, „WYBRANA JAK SŁOŃCE, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
5. „HONORIFICENTIA POPVLI NOSTRI, OR(A PRO NOBIS)”, „PRZEDMIOT CZCI NARODU NASZEGO”
6. „VIRGA MOYSIS, OR(A PRO NOBIS)”, „LASKA MOJŻESZOWA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
7. „CIVITAS REFVGII, OR(A PRO NOBIS)”, „MIASTO UCIECZKI, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
8. „CLYPEVS OMNIB, IN TE SPERATIB, OR(A PRO NOBIS)”, „TARCZA WSZYSTKICH TOBIE UFAJ[ĄCY]M”
9. „TVRRIS EBVRNEA, OR(A PRO NOBIS)”, „WIEŻO Z KOSCI SŁONIOWEJ M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
Na ścianie północnej, od lewej:
1. „TVRRIS DAVIDICA, OR(A PRO NOBIS)”, „WIEŻO DAWIDOWA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
2. „PARADISVS VOLVPTATIS, OR(A PRO NOBIS)”, „RAJU ROZKOSZY, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
3. „DESIDERIVM COLLIVEM ETERNORV, OR(A PRO NOBIS)”, „PRAGNIENIE PAGÓRKÓW WIECZny do, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
4. „LILIVM INTER SPINAS, OR(A PRO NOBIS)”, „LILIA MIĘDZY CIERNIAMI”
5. „RVBVS ARDENS INCONBVSTVS, OR(A PRO NOBIS)”, „KRZAK OGNISTY CIERNIowy, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
6. „THALAMVS SPONSI, OR(A PRO NOBIS)”, „KOMNATA OBLUBIEŃCÓW, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
7. „TABERNACVLVM FOEDERIS, OR(A PRO NOBIS)”, „NAMIOT PRZYMIERZA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
8. „AVRORA CONSVRGENS, OR(A PRO NOBIS)”, „JUTRZENKA WSCHODZĄCA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
9. „SANCTVARIVM DEI, OR(A PRO NOBIS)”, „SANKTUARIUM BOGA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
10. „ARCA TESTAMENTI, OR(A PRO NOBIS)”, „ARKA PRZYMIERZA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
11. „PROPITIATORIVM ALTISSIMI, OR(A PRO NOBIS)”, „PRZEBŁAGANIE PRZEDWIECZNEGO, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
12. „GLORIA IERVSALEM, OR(A PRO NOBIS)”, „CHWAŁA JERUSALEM, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
13. „SOLVM GLORIA DEI, OR(A PRO NOBIS)”, „TRON CHWAŁY BOŻEJ, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
14. „REGINA CAELI, OR(A PRO NOBIS)”, „KRÓLOWA NIEBA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/59a3f97fed050f099cb97de9/WorkImage/5b44798b70d08872201b7e0c/5b44798b70d08872201b7e0c_home.jpg?rand=1739625800)
![Zdjęcie nr 1: Płytowe epitafium ścienne składa się z trzech zasadniczych części - konsoli, płyty właściwej i zwieńczenia. Całość wspiera się na prostopadłościennej konsoli mającej formę leżącego, wydłużonego prostokąta. Na niej ustawiono czworoboczną płytę z inskrypcją wspartą na dwóch trapezoidalnych nóżkach, z dłuższym bokiem u góry. Płytę przy krawędziach ozdobiono ornamentem roślinnym tworzącym dekoracyjną bordiurę. Pole w całości wypełnia napis: "Magdalenie z Ostrzeszewiczów / WRONOWSKIEY / Zmarłey dnia 8[ósme]go Maia 1823 / w Roku życia 76 / przywiązane Dzieci / nayukochańszey Matce swoiey / Pomnik ten niewygasłego żalu kładą / Przechodzących / prosząc o westchnienie do Boga za Jey / Duszę". Na płycie wsparto na okrągłych podporach, pierwotnie zdobionych aplikacjami z brązu, zwieńczenie w formie płaskiego obelisku o ściętym wierzchołku. Jego pole zdobi profilowane obramienie oraz ryta arkatura. Na szczycie znajduje się półwypukła waza. Pomiędzy podporami obelisku umieszczono wykonane z brązu litery: "D[eo] O[pitmo] M[aximo]".](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5bd1b9698a68d45184978166/WorkImage/5c6bf0d4d25dce7088603917/5c6bf0d4d25dce7088603917_home.jpg?rand=1739625800)
Jak cytować?
Andrzej Włodarek, "Okucie mszału", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2025, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/okucie-mszalu