Modlitwa w Ogrójcu

Dzieje zabytku

Obraz „Modlitwa w Ogrójcu został namalowany przez nieznanego artystę w XIX lub XX wieku.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta przedstawia modlitwę Jezusa w Ogrójcu. Chrystus ukazany jest w pozycji klęczącej, zwrócony w swoją lewą stronę, głęboko pochylony do przodu ze skrzyżowanymi na piersi rękami. Twarz ma podłużną ze spiczastym podbródkiem, długim nosem i dużymi oczami. Jego twarz i dłonie pokrywają krople krwawego potu. Włosy ma długie, misternie skręcone w pukle, a wokół jego głowy jest rozświetlony nimb. Ubrany jest w niebieski, obszerny płaszcz z szerokimi rękawami, otulający całą postać i spływający na ziemię. Przed nim, po prawej stronie obrazu klęczy anioł, który kłania się przed nim trzymając w uniesionej lewej dłoni kielich z hostią i narzędziami arma Christi: krzyżem, koroną cierniową, włócznią, gąbką z octem i biczami. Anioł ma twarz szeroką z małymi ustami, dużymi oczami, okoloną bujnymi, brązowymi włosami. Ubrany jest w jasnofioletową suknię z długimi rękawami i białym kołnierzykiem oraz czerwoną tunikę. Anioł klęczy na chmurze w kolorze zgaszonego fioletu. W podobnym, ciemniejszym odcieniu ukazano tło obrazu. Po lewej stronie dzieła stoi uschnięte drzewo, a wyżej na niebie ukazano symbole lunarne: księżyc o ludzkiej twarzy i gwiazdę. Kolorystyka obrazu ciemna, karnacja ciała Chrystusa chłodna, kolor płaszcza o barwie intensywnej. Rama drewniana, profilowana, lakierowana.

Zarys problematyki artystycznej

Modlitwa w Ogrójcu została opisana w Ewangeliach św. Mateusza, św. Marka i św. Łukasza (Mt 26, 36-46; Mk 14, 32-42; Łk 22, 39-46). Chrystus zabierając ze sobą Piotra, Jakuba i Jana poszedł do ogrodu Getsemani, skąd oddalił na modlitwę. Wydarzenie to szczegółowo opisał św. Łukasz: „Potem wyszedł i udał się, według zwyczaju, na Górę Oliwną: towarzyszyli Mu także uczniowie. Gdy przyszedł na miejsce, rzekł do nich: «Módlcie się, abyście nie ulegli pokusie». A sam oddalił się od nich na odległość jakby rzutu kamieniem, upadł na kolana i modlił się tymi słowami: «Ojcze, jeśli chcesz, zabierz ode Mnie ten kielich! Jednak nie moja wola, lecz Twoja niech się stanie!» Wtedy ukazał Mu się anioł z nieba i umacniał Go. Pogrążony w udręce jeszcze usilniej się modlił, a Jego pot był jak gęste krople krwi, sączące się na ziemię. Gdy wstał od modlitwy i przyszedł do uczniów, zastał ich śpiących ze smutku. Rzekł do nich: «Czemu śpicie? Wstańcie i módlcie się, abyście nie ulegli pokusie»” (Łk 22, 39-46). Wizerunki wydarzeń w Ogrójcu pojawiły się już w IV wieku, ale większą popularność zyskały w XIV wieku, wraz z rozwojem cyklów pasyjnych na poliptykach. W XVI wieku temat Modlitwy w Ogrójcu stał się samodzielnym przedstawieniem. Scena ukazywana była w trzech planach: ze śpiącymi uczniami, modlącym się Chrystusem, a także zbliżającym się Judaszem z żołnierzami. Od XVII wieku scenę tę ukazuje się w nocy, jako nokturn. Coraz częściej też redukując postacie apostołów i Judasza z żołnierzami pozostawiając na modlitwie samotnego Chrystusa. Ostatni etap rozwoju przedstawienia miał za zadanie podkreślić osamotnienie Chrystusa podczas modlitwy w Ogrójcu, będąc zapowiedzią jego opuszczenia podczas męki. Zbawiciel klęczy, zachowując głęboko pochyloną postawę i skrzyżowane na piersi ręce. Obraz został namalowany w XIX wieku. Niestety nie jest znany autor dzieła, który pieczołowicie oddał detale przedstawienia. Interesującym elementem obrazu jest ukazanie anioła z kielichem. Anioł pojawia się na przedstawieniach Modlitwy w Ogrójcu od XV wieku, zamiast Manus Dei, symbolizującej łączność Boga Ojca z Synem w modlitwie. Kielich jest symbolem cierpienia i zbawienia. Późniejsi teolodzy łączyli go z kielichem użytym podczas Ostatniej Wieczerzy.

Streszczenie

Obraz „Modlitwa w Ogrójcu został namalowany przez nieznanego artystę w XIX wieku.

Bibliografia