Matka Boska z Dzieciątkiem

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Oświęcim
Miejscowość
Grojec
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Dekanat
Osiek
Parafia
Św. Wawrzyńca
Miejsce przechowywania
ołtarz boczny lewy
Identyfikator
DZIELO/12966
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XVIII wieku, po 1767 roku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
olej na desce, drewno rzeźbione, złocone, srebrzone
Wymiary szczegółowe
Wysokość bez ramy – 106 cm
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Obraz najprawdopodobniej powstał wraz z ołtarzem bocznym po 1767 roku.

Opis

Obraz uzyskał formę stojącego prostokąta. W centrum kompozycji na ciemnoniebieskim tle utworzonym z tkaniny ukazano frontalnie w dwóch trzecich Madonnę z Dzieciątkiem. Obie postacie przykrywa płaskorzeźbiona, drewniana sukienka wotywna z koronami i berłem. Matka Boska na lewym ramieniu trzyma Dzieciątko, a w prawej ręce berło. Głowa Madonny ujęta została w trzech czwartych w lewo. Maria ma pociągłą twarz, wysokie czoło, prosty, długi nos i wydatne usta oraz ciemne oczy o spojrzeniu skierowanym na widza. Jej głowę otaczają ciemne włosy spływające na ramiona. Ubrana jest w luźną, srebrzoną suknię przepasaną w pasie i narzucony na nią złocony płaszcz. Pod szyją ma zawieszony złocony krzyżyk. Dzieciątko Jezus ukazane zostało w trzech czwartych w prawo. Prawą rękę ma uniesioną w geście błogosławieństwa, lewą zaś wspiera na lewej dłoni matki. Jezus ma owalną twarz, wydatny nos i usta oraz szeroko otwarte ciemne oczy o spojrzeniu skierowanym na widza. Na głowach obu postaci otoczonych promieniami widnieją korony zamknięte oraz wieniec z gwiazd.

Zarys problematyki artystycznej

Przedstawienie z Grojca ukazuję Marię jako Królową Niebios. Temat ten w środowisku małopolskim pojawił się na początku XVII wieku. Przykładami takiego ujęcia są obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w ołtarzu w chórze zakonnym krakowskich wizytek, sposób ukazania Matki Boskiej na obrazie "Św. Anna Samotrzeć" w ołtarzu bocznym w kościele św. Marka w Krakowie, czy też górna część postaci Madonny na obrazie Matka Boska z Dzieciątkiem z krakowskiego kościoła św. Idziego lub dwa bardzo podobne wizerunki w zbiorach benedyktynek w Staniątkach - jeden z połowy XVII wieku, drugi z przełomu XIX i XX wieku. Przedstawienie z Grojca charakteryzuje się archaizującym sposobem przedstawienia, więcej będzie można powiedzieć dopiero po przeprowadzeniu specjalistycznej konserwacji.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Zły. Obraz bardzo mocno przemalowany. Widoczne są przetarcia i ubytki warstwy malarskiej oraz pożółkłe werniksy.

Literatura

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1, Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, Warszawa 1953, s. 11;
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. IV, Miasto Kraków, cz. 2, Kościoły i klasztory śródmieścia 1, red. A. Bochnak, J. Samek, Warszawa 1971, s. 141, il. 306;
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. IV, Miasto Kraków, cz. III, Kościoły i klasztory śródmieścia 2, red. A. Bochnak, J. Samek, Warszawa 1978, s. s. 37, il. 355;
Życie sen krótki. Skarby krakowskich wizytek. Katalog. Wystawa z okazji jubileuszu 400-lecia założenia Zakonu Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny oraz fundacji klasztoru sióstr wizytek w Krakowie, red. A. Włodarek, Kraków 2010, s. s. 114-115, il. IV/6;
Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska, red. S. Brzezicki, J. Wolańska, Warszawa 2016, s. 416;
Katalog zbiorów artystycznych Opactwa Mniszek Benedyktynek w Staniątkach, red. K. Kuczman, J. Skrabski, A. Włodarek, t. 2, Kraków 2018, s. 116-117, 348-349

Streszczenie

Obraz najprawdopodobniej powstał wraz z ołtarzem bocznym po 1767 roku. Przedstawienie Grojca charakteryzuje się archaizującym sposobem przedstawienia Matki Boskiej z Dzieciątkiem jako Królowej Niebios. Jego twórca powtórzył rozwiązanie ikonograficzno-kompozycyjne występujące w malarstwie małopolskim od XVII wieku.

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "Matka Boska z Dzieciątkiem", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/matka-boska-z-dzieciatkiem-59

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności