epitafium Andrzeja Porębskiego

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Oświęcim
Miejscowość
Grojec
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Dekanat
Osiek
Parafia
Św. Wawrzyńca
Miejsce przechowywania
kościół, północna ściana nawy
Identyfikator
DZIELO/13812
Kategoria
płyta nagrobna
Ilość
1
Czas powstania
po 1660 roku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
czarny marmur dębnicki, rzeźbienie, rycie
Wymiary podstawowe
szerokość – 176 cm
wysokość – 276 cm
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Epitafium upamiętnienia czterdziestoletniego Andrzeja Porębskiego poległego 7 X 1660 roku w bitwie z wojskami Chmielnickiego pod Słobodyszczami. Zmarły był synem Andrzeja Porębskiego, sędziego zatorskiego i oświęcimskiego oraz Urszuli z Przyłęk, kasztelanki sądeckiej. Epitafium ufundował brat zmarłego - Zygmunt Porębski.

Opis

Przyścienne epitafium uzyskało kształt prostokątnej tablicy z majuskułową łacińską inskrypcją, ujętej rozbudowaną ramą, w obramieniu utworzonego z ornamentu rollwerkowego. Na ramie występują płaskorzeźbione panoplia, m.in. tarcza, hełm rycerski, skrzyżowane szable, łuk i kołczan ze strzałami, proporce, armaty, beczka na proch i inne. W zwieńczeniu umieszczono owalny kartusz herbowy zwieńczony krzyżem o trójlistnie zakończonych ramionach. W jego polu wpisano herb Kornicz umieszczony na tarczy z labrami, hełmem i klejnotem. Kartusz flankują antytetycznie ustawione woluty, na których ustawiono wazony. Pod tablicą na osi także umieszczono owalny kartusz wypełniony herbem Trąby, ujęty po bokach wolutami.

Zarys problematyki artystycznej

Epitafium w Grojcu wpisuje się w szereg płyt kommemoratywnych powstających w Małopolsce w drugiej połowie XVII wieku, składających się z inskrypcji otoczonej bogatym obramieniem oraz zawierający ściśle określony program heraldyczny. W zbliżonym kształcie podobne epitafia można wskazać u krakowskich dominikanów - epitafium Anny Pisarskiej (zm. 1684), epitafium Achacego Pisarskiego z 1686 roku, czy też epitafium Gabriela Węgrzynowicza (zm. 1684) u reformatów w Krakowie, jak również późniejsze, archaizujące w formie epitafium Adama Pisarzewskiego z 1782 roku w niedalekich Głębowicach. Na uwagę zasługują wys†lepujące na epitafium w Grojcu panoplia, podkreślające militarne zasługi zmarłego.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Zły. Widoczne są zwietrzenia marmuru oraz miejscowe zatarcia inskrypcji.

Literatura

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1, Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, Warszawa 1953, s. 10, 462;
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 4. Miasto Kraków, cz. 3. Kościoły i klasztory śródmieścia 2, red. A. Bochnak, J. Samek, Warszawa 1978, s. 164, il. 846, s. 168, il. 847, s. 6, il. 848;
W. Mizgalski, Parafia Grojec na podstawie dokumentów zachowanych w archiwum parafialnym od roku 1680- do roku 2000, Kraków 2000, s. 279-281;
Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska, red. S. Brzezicki, J. Wolańska, Warszawa 2016, s. 416.

Streszczenie

Epitafium upamiętnienia czterdziestoletniego Andrzeja Porębskiego poległego 7 X 1660 roku w bitwie z wojskami Chmielnickiego pod Słobodyszczami. Zmarły był synem Andrzeja Porębskiego, sędziego zatorskiego i oświęcimskiego oraz Urszuli z Przyłęk, kasztelanki sądeckiej. Epitafium ufundował brat zmarłego - Zygmunt Porębski.

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "epitafium Andrzeja Porębskiego", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/epitafium-andrzeja-porebskiego

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności