Matka Boska Różańcowa

Dzieje zabytku

Obraz został wykonany w XIX wieku i umieszczony w ołtarzu bocznym, który prawdopodobnie wykonał anonimowy pracownik Antoniego Gegenbaura w drugiej połowie XVIII wieku.

Opis

Obraz Matki Boskiej Różańcowej ze świętymi dominikańskimi w kształcie stojącego prostokąta, zamkniętego łukiem wklęsło-wypukłym z uskokami. Kompozycja dwustrefowa, w partii wyższej ukazana jest Matka Boska w pozycji siedzącej na obłokach, frontalnie, z Dzieciątkiem Jezus na prawym boku, lewą ręką podająca różaniec św. Katarzynie. Twarz o delikatnych rysach, oczy przymknięte, wzrok skierowany na św. Katarzynę; jasne i długie włosy. Maria ubrana jest w jasnoróżową suknię z długimi rękawami; błękitny płaszcz otulający całą postać oraz biały welon na głowie. Dzieciątko zwrócone jest trzy czwarte w lewo, ze skrzyżowanymi nogami, prawą ręką podaje różaniec św. Dominikowi, a lewą ma ugiętą w łokciu. Twarz pełna, zarumieniona, włosy jasne i kędzierzawe. Dzieciątko ubrane jest w białą pieluszkę, osłaniającą biodra. Matka Boska i Dzieciątko mają wokół głów koliste nimby, a na głowach zamknięte korony. W dolnej strefie, po lewej stronie obrazu klęczy św. Dominik, zwrócony w lewo, prawą ręką odbierający różaniec od Dzieciątka, a lewą ma złożoną na piersi. Twarz ukazana jest z lewego profilu o rysach twarzy starszego mężczyzny z siwą i krótką brodą, długim nosem, łysiną na głowie i śniadą cerą. Ubrany jest w płaszcz i habit dominikański. Poniżej widoczny jest niebieski glob ziemski oraz głowa psa z pochodnią w pysku. Po prawej stronie klęczy św. Katarzyna ze Sieny, zwrócona trzy czwarte w prawo, która prawą ręką odbiera różaniec od Marii, a lewą unosi ku górze. Twarz owalna z pełnymi ustami, krótkim nosem i dużymi oczami ze wzorkiem skierowanym na Matkę Boską. Ubrana jest w strój dominikański: habit, płaszcz i welon z podwiką. W oddali widoczny jest pejzaż górski i zabudowania. W górnej części kompozycji pochmurne niebo oraz uskrzydlone główki anielskie w narożach oraz jedna przy stopie Matki Boskiej.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz przedstawia Matkę Boską Różańcową. Modlitwę różańcową rozpowszechnił dominikanin Alanus de Rupe, który jej powstanie łączył z osobą św. Dominika. Pierwsze bractwo różańcowe zostało założone w 1475 roku przez Jakuba Sprengera, przeora klasztoru Dominikanów w Kolonii. Wtedy też zaistniała potrzeba przedstawienia Matki Boskiej Różańcowej na obrazach. W drugiej połowie XV wieku obrazy te nawiązywały do znanych już wizerunków Matki Boskiej: Matki Boskiej Opiekuńczej, Immaculaty czy Marii w ogrodzie różanym. W Polsce wizerunki różańcowe pojawiły się w pierwszej połowie XVI wieku i dzielą się na kilka typów: Matkę Boską Różańcową w typie Niewiasty Apokaliptycznej, Matkę Boską Orędowniczkę wiernych, przedstawienia wzorowane na wizerunkach Matki Boskiej Śnieżnej oraz Matkę Boską przekazującą różaniec świętym dominikańskim. Ta ostatnia formuła ikonograficzna rozpowszechniła się w Polsce w XVII wieku, zwłaszcza za pośrednictwem malarstwa włoskiego. Znalazła również zastosowanie na obrazie w kościele św. Marcina w Marcyporębie.

Streszczenie

Obraz został wykonany w XIX wieku i umieszczony w ołtarzu bocznym, który prawdopodobnie wykonał anonimowy pracownik Antoniego Gegenbaura w drugiej połowie XVIII wieku.

Bibliografia