Matka Boska Różańcowa

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
chrzanowski
Gmina
Babice
Miejscowość
Babice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Babice
Parafia
Wszystkich Świętych
Miejsce przechowywania
ołtarz boczny prawy Matki Boskiej Różańcowej
Identyfikator
DZIELO/00423
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
koniec XVIII wieku (?)
Technika i materiał
płótno, farba olejna, metal
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Obraz najprawdopodobniej powstał tuż po wykonaniu ołtarzy do kościoła w 1778 roku lub około 1866 roku, kiedy utworzono w parafii Bractwo Różańca Świętego.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem wklęsło-wypukłym z uskokiem, w profilowanej, złoconej ramie. W centrum ukazana frontalnie, w półpostaci Maria z siedzącym Jezusem na jej lewym ramieniu. Prawą ręką ułożoną w geście błogosławieństwa podtrzymuje Dzieciątko. Chrystus z głową w trzech czwartych zwróconą w stronę matki, w lewej ręce trzyma zamkniętą księgę, prawą, wyciągniętą ku górze, błogosławi. Na obraz nałożona złocona, tłoczona sukienka osłaniająca tułów, partie szat postaci oraz nimby, zdobiona motywami roślinnymi. Obie postaci mają nałożone metalowe, złocone korony dekorowane perłami i kamieniami szlachetnymi. Maria ma dodatkowo naszyjnik złożony z czterech sznurów pereł. Twarze o jasnych, miękko modelowanych karnacjach, z dużymi okrągłymi oczami i wydatnymi nosami. Tło jednolite, wyłożone ciemnoczerwoną tkaniną z nałożonymi wokół głowy Marii metalowymi gwiazdami.

Zarys problematyki artystycznej

Od połowy XVII wieku na terenie Polski zaczęły rozprzestrzeniać się wizerunki maryjne wzorowane na przedstawieniu Matki Boskiej Śnieżnej z rzymskiej bazyliki Santa Maria Maggiore. Z nazwą wizerunku wiąże się legenda powstania najstarszego kościoła pod wezwaniem maryjnym w Rzymie. Według niej w nocy 3 sierpnia 352 papieżowi Liberiuszowi i patrycjuszowi Janowi miała się ukazać we śnie Matka Boska z poleceniem wzniesienia kościoła w miejscu, gdzie następnego dnia będzie znajdował się śnieg. Owa świątynia stała się najstarszym sanktuarium maryjnym, natomiast otoczony wielkim kultem, dwunastowieczny wizerunek Madonny z końcem XVI wieku zaczęto nazywać Różańcowym.

Ikonografię przedstawienia charakteryzuje typowy układ sylwetek postaci, gdzie Maria trzymane na lewym przedramieniu Dzieciątko obejmuje prawą ręką w charakterystycznym geście wyprostowanych dwóch palców, podkreślającym tym samym dwoistą naturę Jezusa. Dzieciątko zaś w lewej ręce trzyma zamkniętą księgę Ewangelii, prawą wyciąga w geście błogosławieństwa.

Ogromna popularność wizerunku maryjnego w typie Matki Boskiej Śnieżnej rozwinęła się dzięki wiązanemu z obrazem zwycięstwu pod Lepanto, gdzie wojska chrześcijańskie pokonały oddziały tureckie. „Odtąd wizerunek ten stał się ogromnie aktualny z uwagi na zagrożenie tureckie”. Jednym z obrazów, jakie zapoczątkowały liczne przedstawienia wspomnianego typu ikonograficznego na terenie Małopolski, jest obraz w kościele z Zielenicach, którego sprowadzenie z Rzymu miejscowa tradycja wiązała z 1613 rokiem.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Literatura

Szablowski Jerzy, Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1, z. 4: Powiat Chrzanowski, Warszawa 1952, s. 4.
Chrzanowski Tadeusz, Kornecki Marian, Sztuka ziemi krakowskiej, Kraków 1982, s. 306-307.
Moisan S. Krystyna, Przedstawienia wzorowane na ikonie Matki Boskiej Śnieżnej [w:] Ikonografia nowożytnej sztuki kościelnej w Polsce. Maryja orędowniczka wiernych, t. II, red. Pasierb St. Janusz, Warszawa 1987, s. 85-90.

Streszczenie

Umieszczony w jednym ołtarzy bocznych w kościele parafialnym Wszystkich Świętych w Babicach obraz Matki Boskiej Różańcowej stanowi jeden z licznych przykładów inspiracji rzymskim wizerunkiem Matki Boskiej Śnieżnej.

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Ikonografia i negatywy fotograficzne: Archiwum PSOZ w Katowicach, nr 32706.
Inwentarz kościoła parafialnego w Babicach, 1982 (autor powołuje się na wcześniejsze źródła).
Kronika parafii babickiej (wpisy od końca XIX w. do 1966 r.), przechowywana na probostwie.

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Matka Boska Różańcowa ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/matka-boska-rozancowa-18

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności