Anioł

Województwo

MAŁOPOLSKIE

Powiat

myślenicki

Gmina

Myślenice

Miejscowość

Myślenice

Metropolia

Krakowska

Diecezja

Krakowska

Dekanat

Myślenice

Parafia

Narodzenia Najświętszej Marii Panny

Dodaj do Udostępnij Drukuj Graf Pobierz

Miejsce przechowywania

ołtarz boczny przy zachodniej ścianie południowej kaplicy bocznej

Identyfikator

DZIELO/22169

Kategoria

rzeźba

Ilość

1

Czas powstania

około 1680 roku (?)

Technika i materiał

drewno cięte, rzeźbione, polichromowane, złocone, srebrzone

Wymiary podstawowe

wysokość – 85 cm

Autor noty katalogowej

Paulina Chełmecka

Domena Publiczna

Dzieje zabytku

W kronice parafialnej znajduje się zapis, że w 1884 roku odnowiono „częściowo […] ołtarz św. Walentego”. Kolejnym zabiegom konserwatorskim retabulum zostało poddane w 1963, a następnie w 1983 roku. Wówczas prace te przeprowadził Jan Majda, uzupełniając ubytki w strukturze drewna, polichromii i złoceń.

Opis

Całopostaciowa, pełnoplastyczna figura stojącego w kontrapoście anioła zwróconego na wprost. Owalną twarz o pełnych policzkach i podbródku charakteryzuje zadarty nos i zwrócone ku górze oczy. Półdługie, delikatnie kręcone włosy opadają na ramiona. Anioł prawą rękę składa na piersiach, lewą, zgiętą w łokciu kieruje w lewo. Ubrany jest w długą, srebrzoną szatę spodnią odsłaniającą prawą nogę, silnie drapowaną, o podwianym spodzie oraz krótszą, złoconą szatę wierzchnią o szerokich, sięgających łokci rękawach, przepasaną w talii. Tkanina obficie drapowana w drobne fałdki. Skrzydła złożone.

Zarys problematyki artystycznej

Aniołowie to byty duchowe umiejscowione pomiędzy światem boskim i ziemskim. Wywodząca się z języka greckiego nazwa „ángelos” znaczy tyle co „posłaniec”, nie odnosi się zatem do natury tych istot, lecz określa rolę aniołów, jako wysłanników Boga oraz opiekunów ludzi. Źródłem ich wyobrażeń są zarówno teksty biblijne, jak i apokryficzne. W kompozycjach plastycznych przedstawienia aniołów pojawiały się już w III wieku. Początkowo ich sylwetki, inspirowane sztuką antyczną, przypominały postaci młodzieńców bez zarostu ubranych w długie tuniki. Z końcem VI wieku zaczęto przedstawiać je jako istoty uskrzydlone, z ujmującymi ich głowy diademami bądź aureolami. We wczesnośredniowiecznych dekoracjach aniołowie pojawiali się jako bohaterowie wielofigurowych scen biblijnych, bądź w roli ornamentu. W okresie dojrzałego średniowiecza ich obecność w przedstawieniach narracyjnych została wzbogacona o pełnienie konkretnych czynności. W aspekcie wizualnym w dobie gotyku sposób przedstawiania aniołów zyskał równowagę pomiędzy realizmem, a uduchowionym idealizmem. Przełomowym momentem dla wizerunków anielskich jest plastyka nowożytna. Sztuka renesansowa angażowała je zdecydowanie bardziej i w znacznie szerszym zakresie tematycznym przedstawień religijnych. Realistyczne tendencje w ukazywaniu aniołów przejawiają się m.in. w ich strojach diakońskich, kapłańskich czy nawet dworskich. Niezwykle zdynamizowana i przesycona ładunkiem emocjonalnym plastyka baroku charakteryzuje się dużą siłą wyrazu zwłaszcza w rzeźbie figuralnej. Szczególnie popularnym w tym czasie był typ dziecięcych wizerunków anielskich zwanych puttami, często charakteryzujących się bujnymi „rubensowskimi” kształtami. Tego typu ujęcia, powszechnie stosowane w dekoracjach m.in. architektonicznych struktur retabulów ołtarzowych, w aspekcie formalnym pełnią funkcje przede wszystkim dekoracyjne, natomiast ich wzniosłe gesty bądź pozy odnoszą się do adoracji prezentowanych w retabulach wizerunków boskich lub świętych.