Epitafium Marianny Gniewińskiej

Województwo

MAŁOPOLSKIE

Powiat

wielicki

Gmina

Niepołomice

Miejscowość

Niepołomice

Metropolia

Krakowska

Diecezja

Krakowska

Dekanat

Niepołomice

Parafia

Najświętszej Panny Marii i Dziesięciu Tysięcy Męczenników

Dodaj do Udostępnij Drukuj Graf Pobierz

Tagi

epitafium

Miejsce przechowywania

zewnętrzna, południowa ściana kaplicy Branickich

Identyfikator

DZIELO/04728

Kategoria

płyta nagrobna

Ilość

1

Czas powstania

około 1809 roku

Technika i materiał

wapień dębnicki, techniki kamieniarskie

Wymiary podstawowe

szerokość – 43 cm
wysokość – 53 cm

Autor noty katalogowej

Paulina Kluz

Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Epitafium Marianny Gniewińskiej zostało wystawione przez jej ojca około 1809 roku.

Opis

Płyta w formie stojącego prostokąta. W górnej części ryty monogram IHS zwieńczony krzyżem. W polu inskrypcja „Tu leży ciało Maryanny Gniewinski / C(esarsko) K(rólewskiego) Prefekta Salinarnego Niepołomskiego / oraz Dziedzica Dóbr Wokowic / Nayukochańszey Córki. / Zeszła z tego Świata / Dnia 5go Marca Roku 1809. / Prosi o serdeczne westchnienie do Boga”. W dolnej części płyty ryta czaszka ze skrzyzowanymi piszczelami.

Zarys problematyki artystycznej

Marianna Gniewińska była córką urzędnika administracji Składu Solnego w Niepołomicach oraz właściciela Wokowic. Zmarła w młodym wieku, przed zamążpójściem.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Uszkodzenia mechaniczne wzdłuż krawędzi i na powierzchni płyty; przetarcia inskrypcji.

Streszczenie

Epitafium Marianny Gniewińskiej zostało wystawione przez jej ojca około 1809 roku.

Bibliografia

Róg Rafał, "Kościół w Niepołomicach pod wezwaniem Dziesięciu Tysięcy Męczenników – Królewska Fundacja Pokutna", Kraków-Niepołomice 1998

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Pełnoplastyczna rzeźba przedstawia Chrystusa Zmartwychwstałego, stojącego w lekkim kontrapoście, z ciężarem ciała wspartym na lewej nodze, która depcze węża trzymającego w paszczy jabłko. Zbawiciel prawą nogę lekko ugina w kolanie opierając ją na ludzkiej czaszce. Chrystus w lewej ręce trzyma złotą laskę krzyżową z podwieszoną chorągwią, prawą zaś unosi w geście błogosławieństwa. Ma owalną twarz z prostym nosem, z uniesionymi ku górze brązowymi oczami i jasnoróżowymi ustami. Jego głowę okalają długie, brązowe włosy opadające na ramiona w lekkich lokach oraz krótka, brązowa broda. Zmartwychwstały ubrany jest w złocony płaszcz ze srebrną podszewką, odsłaniający prawe ramię, przerzucony z przodu przez lewą rękę i opadający miękkimi fałdami zakrywając prawy bok postaci. Karnacja ciała jest bladoróżowa. Na dłoniach, boku oraz stopach widoczne są czerwone rany po gwoździach i lancy.

rzeźba

Chrystus Zmartwychwstały

Zdjęcie nr 1: Dzwonnica murowana z cegły, tynkowana. Zbudowana na rzucie kwadratu, na cokole, trójkondygnacyjna, zwieńczona blaszanym hełmem z ażurową wieżyczką i iglicą. Od wschodu wejście, zamknięte łukiem półkolistym, w kamiennym, profilowanym obramieniu. Nad nim kamienna tarcza z herbem Lis. W najwyższej kondygnacji duże ostrołukowe otwory dzwonne, wyżej, pod okapem małe owalne.

dzwonnica

Dzwonnica

Zdjęcie nr 1: Płyta w formie stojącego prostokąta. W górnej części ryty monogram IHS z krzyżem. W polu inskrypcja „Adamo Kołaczkowski / Bonorum Cameralium Ann(o) 9 Praefecto / Die 24. Decembris 1824 A(nn)o vitae 54 / non tam aetate quam maerore / propter culpas aliorum consumpto / addicti amici posuere. / Quisquis es superior disce / quam durum piaesse aliis / Defuncto autem aeternam / precare requiem.” U dołu płyty ryta czaszka ze skrzyżowanymi piszczelami.

płyta nagrobna

Epitafium Adama Kołaczkowskiego

Zdjęcie nr 1: Kamienna chrzcielnica osadzona na wysokim cokole na planie kwadratu, z profilowanym, wielostopniowym trzonem, dekorowanym puklowaniem, liśćmi akantu i uskrzydlonymi główkami anielskimi. Czara puklowana, ozdobiona kartuszem z godłem herbowym Jastrzębiec od frontu oraz kartuszem z godłem herbowym Gryf po przeciwnej stronie, po bokach dwa bukraniony. Chrzcielnica polichromowana w kolorze czerwonym ze złoconymi detalami. Drewniana pokrywa w formie podstawy dekorowanej perełkowaniem i żłobkami, zwieńczona klasycystycznym wazonem zdobionym girlandami, zakończonym kwiatem.
Chrzcielnica umieszczona w niszy drewnianej oprawy filara arkady tęczowej. Nadbudowa jest architektoniczna, dwukondygnacyjna ze zwieńczeniem. Pierwsza kondygnacja z niszą ujętą dwustrefowym cokołem, zakończonym profilowanym gzymsem dekorowanym żłobkami, zakończonym kartuszem, flankowana kwiatowymi zwisami. Druga kondygnacja z płyciną ujętą pilastrami ozdobionymi kwiatowymi zwisami, zakończonymi gzymsem przechodzącym w woluty, na których znajdują się uskrzydlone główki anielskie. W niszy na rzeźbionym fragmencie skały, flankowanym dwoma drzewami, grupa rzeźbiarska Chrztu Chrystusa. Nad nią na łuku gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Zwieńczenie w kształcie zbliżonym do kwadratu, ujętego spływami wolutowymi dekorowanymi akantem, zakończone gzymsem i baldachimem. W polu, na obłoku rzeźbiona półpostać Boga Ojca z nimbem trójkątnym i promienistym wokół głowy. Baldachim na planie półkola, w formie niepełnego belkowania, na nim cztery kabłąki podtrzymujące cokół, na którym znajduje się klasycystyczny wazon. Oprawa polichromowana w kolorze seledynowym, ze złoconymi profilami i ornamentyką.

chrzcielnica

Chrzcielnica w architektonicznej obudowie

Zdjęcie nr 1: Pełnoplastyczna figura Chrystusa Ukrzyżowanego umieszczona jest na belce tęczowej. Chrystus został ukazany na krzyżu w dużym zwisie na wyprężonych ramionach, tworzących kształt litery „V”. Jego korpus jest wydłużony i esowato wygięty z silnym zaznaczeniem modelunku anatomicznego. Nogi zostały lekko zgięte w kolanach i nieznacznie odchylone w bok, zaś stopy skrzyżowane i przybite jednym gwoździem do krzyża. Wyeksponowano muskulaturę kończyn, żebra i ranę w boku. Głowa Zbawiciela opada na prawe ramię. Jego twarz jest podłużna, z długim, prostym nosem, o zamkniętych oczach i otwartych ustach w grymasie bólu. Otacza ją gęsta, kręcona broda oraz długie, ciemne włosy opadające lokami na oba ramiona. Na głowie widoczna jest cierniowa korona o długich kolcach. Biodra Zbawiciela zostały przepasane długim perizonium sięgającym kolan. Jest ono na środku drapowane za pomocą misowych fałd układających się poprzecznie, zaś po bokach zostało wywinięte za pomocą dwóch festonów opadających kaskadowo wzdłuż ud. Ponad głową Chrystusa umieszczony jest złocony titulus o kształtach barokowych w formie kartusza z napisem „INRI”.Rzeźba jest polichromowana, a perizonium srebrzone z zastosowaniem laserunków.

rzeźba

Chrystus na krzyżu

Zdjęcie nr 1: Płaskorzeźbione przedstawienie Chrystusa Zmartwychwstałego ukazanego w całej postaci, w trzech czwartych w prawo, w wykroku, z prawą nogą zgiętą w kolanie. W prawej, uniesionej ręce trzyma chorągiew z białym krzyżem na czerwonym tle, lewa uniesiona do góry w geście błogosławieństwa. Twarz owalna, pociągła, z migdałowatymi oczami i prostym nosem, okolona falowaną brodą i włosami sięgającymi ramion. Chrystus przez biodra ma przewiązane krótkie, obficie fałdowane perizonium, z rozwianym na lewym boku fragmentem. Pod szyją ma zapięty płaszcz rozwiany z tyłu postaci. Ciało krępe, muskularne, z podkreślonymi mięśniami klatki piersiowej. Postać umieszczona na profilowanym postumencie z tablicą z inskrypcją „EGO SVM RESVR/RECTIO ET VITA / IOAN(NES) CAP(UT) XI”.

płaskorzeźba

Chrystus Zmartwychwstały

Inne dzieła z tego roku

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta o wklęsło-wypukłych bokach. Przedstawia św. Klarę, ukazaną w centrum kompozycji, frontalnie, w półpostaci. Święta w prawej dłoni trzyma monstrancję, a lewą ma odsuniętą w bok; głowa jest delikatnie zwrócona w prawo i uniesiona do góry. Twarz owalna, z dużymi i migdałowymi oczami, skierowanymi w lewe górne naroże obrazu, wydatne usta, prosty i szeroki nos. Ubrana jest w habit klaryski. Tło jednolite w odcieniach zieleni i brązu, z otokiem światła wokół głowy św. Klary.

obraz

Św. Klara

Zdjęcie nr 1: Obraz o nieregularnym kształcie (prostokąt o wklęsło-wypukłych bokach) z wizerunkiem św. Jana Kantego. W centrum kompozycji ukazany święty w postawie stojącej, zwrócony w trzech czwartych w prawo, widoczny do kolan, z dłońmi opartymi na czaszce leżącej na stojącym po lewej stronie obrazu stoliku. W dłoniach święty trzyma również krucyfiks. Twarz szeroka, z oczami skierowanymi na krucyfiks, z długim i wąskim nosem, okolona średniej długości, siwą brodą. Na głowie łysina, bokami widoczne siwe i krótkie włosy. Święty ubrany jest w czarną togę akademicką z czerwonym podszyciem. Stolik zasłany zielonym obrusem, na nim obok czaszki ułożone: otwarta księga i gałązka białej lilii. Tło jednolite w odcieniach zieleni i brązu. Rama złocona, profilowana.

obraz

Św. Jan Kanty

Zdjęcie nr 1: Obraz o nieregularnym kształcie (prostokąt o wklęsło-wypukłych bokach) z przedstawieniem św. Walentego. W centrum kompozycji znajduje się św. Walenty otoczony przez grupkę osób. Ukazany jest w postawie stojącej, zwrócony w trzech czwartych w prawo, widoczny do wysokości kolan, z prawą dłonią wzniesioną w geście błogosławieństwa, a lewą położoną na główce dziecka, z głową delikatnie wzniesioną ku górze. Twarz szeroka, z długim i prostym nosem, okolona średniej długości, siwą brodą. Ubrany jest w białą albę, przewiązaną złotym sznurem i przepasaną stułą, czerwony ornat oraz manipularz na lewym przedramieniu. Ornat, stuła i manipularz czerwone, obszyte złotymi galonami, pochodzą z jednego kompletu; stuła i manipularz na końcu ozdobione są greckimi krzyżykami o rozchylonych ramionach. Po lewej stronie obrazu znajduje się kobieta z dzieckiem na rękach zwrócona w trzech czwartych w lewo. Twarz widoczna z prawego profilu, z długim nosem, wydatnymi ustami, oczami zwróconymi na świętego, ze łzami spływającymi po policzkach. Ubrana w zieloną suknię z długimi rękawami oraz białą chustkę, zawiązaną z tyłu głowy, spod której wystają kędzierzawe, brązowe włosy; na uszach ma złote kolczyki. Dziecko ukazane w pozycji leżącej, w skrócie perspektywicznym, odziane w białą pieluszkę. W tle obrazu dwaj mężczyźni: po lewej starszy z rękami ułożonymi w geście błagalnym, po prawej młodszy ubrany w komżę, trzymający w dłoni zapaloną świecę. Na brzegu manipularza sygnatura „M(ichał) Stachowicz pinxit 1809. Cracow”. Tło jednolite w odcieniach zieleni i brązu. Rama złocona i profilowana.

obraz

Św. Walenty

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Epitafium architektoniczne, w formie aediculi, na cokole z wyciętym u dołu łukiem odcinkowym, ujęte parą kolumn o kapitelach korynckich, dźwigających niepełne belkowanie zakończone wyłamanym szerokim gzymsem. W partii zwieńczenia widnieje płaskorzeźbiona, ujęta liściastymi labrami tarcza z godłem herbu Prus I. Niegdyś epitafium wieńczył zapewne krzyż (obecnie zniszczony). Pośrodku profilowana płycina z inskrypcją „PAMIĘCI / Adama / WIŚNIEWSKIEGO / Dziedzica wsi Przebieczany / zm(arłego) d(nia) 6 Grudnia 1857 / w 64 roku życia. / Pozostała wdowa z dziećmi / poświęca”. W prawej dolnej części epitafium sygnatura „E(dward) Stehlik”.

płyta nagrobna

Epitafium Adama Wiśniewskiego

Zdjęcie nr 1: Tablica epitafijna kamienna w kształcie prostokąta o ściętych dolnych narożach. Na niej wykuta inskrypcja „ADRIANVS SKASSEWSKI DECAN(US) / CRVSVICIEN(SIS) CANONIC(US) VLAD/ISLAVIEN(SIS) R(EVERENDISSI)MI I(N) CHR(IST)O P(AT)RIS D[OMINI] / D(OMI)NI ANDREAE ZEBRIDOWSKI DE / VIANCZBORG DEI GRA(TIA) EPISCO/PI CRAC(OVIENSIS) DVCISQ(UE) SEVERIEN(SIS) THE/SAVRARI(US) VIR PIVS ET CATHOLI/CVS AN(N)O D(OMI)NI MDLV DIE 27 / MENSIS OCTOBR(IS) VITA FVNCT(US) / IN HOC TVMVLO REQESCIT / CVI(US) A(N)I(M)AE SIT DE(US) P(PRO)PICIVS”

płyta nagrobna

Epitafium Adriana Skassewskiego

Zdjęcie nr 1: Płyta w kształcie leżącego prostokąta, w profilowanej opasce tynkowej dekorowanej kimationem. Inskrypcja majuskułowa w języku polskim i zapisem daty po łacinie: TU LEŻY SIMON CHALUBKA / Z MAŁŻANKA HELENA Y SIN/EM MIKOLAIEM W GROBIE TYM / ODPOCZYWAIA POZOSTALY SIN / STANISLAW RODZICOM Y BRATV / TE PAMIATKE WISTAWIŁ MIEISCE / MAŁE MALEMU WZROSTOWI / SOBIE ZABISAWSZY ROKV / 1634. DIE 2I. NOVEMB(RIS).

płyta nagrobna

Epitafium

Zdjęcie nr 1: Płyta w formie stojącego prostokąta. W górnej części ryty monogram IHS z krzyżem. W polu inskrypcja „Adamo Kołaczkowski / Bonorum Cameralium Ann(o) 9 Praefecto / Die 24. Decembris 1824 A(nn)o vitae 54 / non tam aetate quam maerore / propter culpas aliorum consumpto / addicti amici posuere. / Quisquis es superior disce / quam durum piaesse aliis / Defuncto autem aeternam / precare requiem.” U dołu płyty ryta czaszka ze skrzyżowanymi piszczelami.

płyta nagrobna

Epitafium Adama Kołaczkowskiego

Zdjęcie nr 1: Tablica w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego półkolistym łukiem nadwieszonym z uskokami, ujęta profilowaną ramą. W górnej partii, w polu łuku znajduje się wpisane w owal, polichromowane godło herbu Szembek, poniżej tekst „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / Ad perpetuam rei memoriam / A(nn)o ab Incarnatione D[omi]ni 1781. / Die octava Julii. / Celsissimus Ill(ust)ri(ssi)mus R(enovere)nd(issi)mus D(omi)nus. / Christophorus Comes / SZEMBEK / Epp(iscop)us Uranopolitan(ensis) Coadjutor Ploc(ensis) / Dux Sielun(ensis) etc. Eccl(esi)am hanc Divo Jo/anni CANTIO dicatam solenni ritu Conse/cravit Anniversarium quo ad Officium et / Missam obeundum D(omini)ca prima p(os)t Festum Visita(ti)o / B(EATE) V(IRGINIS) MARIAE statuit et determinavit / Cura R(everendi) Stanislai Petulski huius Eccl(esiasti)cae / Actualis Praebendarii”.

tablica pamiątkowa

Epitafium

Zdjęcie nr 1: Epitafium z fantazyjnie wyciętą płyciną o bokach w kształcie półkolistych, nadwieszonych łuków na wklęsłych uskokach, ujętą uproszczonymi wolutami z chrząstkami. Pod dolną krawędzią kartusz z tarczą z godłami herbów Ostoja i Rola. W górnej części epitafium okrągły medalion ujęty taśmami zakończonymi ślimacznicami z krzyżem. W jego polu uproszona trupia czaszka ze skrzyżowanymi piszczelami. W polu Inskrypcja: "D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / PERIL(LVST)RI ET R(EVERENDI)S(I)MO DOMINO ADAMO / PAVLO A TARNOW TARNOWSKI PRAEPO/SITO SEVERIENSI FRATRI SVO GERMA/NO DESIDERATISSIMO AN(NO) 1712 / ATQVE / IOSEPHO, ET STANISLAO FILIIS AC MA/RIANNAE ET SALOMEAE TVM GEMINIBVS / ANNAE ALTER AEVE SALOMEAE NEC NON CHRI/STINAE FILIABVS, CHARISSIMAE SOBOLI SVAE PVBESCENTE AETATE ANNV(M) 1725 /DEFVNCTIS / SIBIQVE / ILLVSTRES ET MAGNIFICI MICHAEL STANISLAVS AB EADEM TARNOW TARNOWSKI EX / VENATORE LANCICIEN[sic] CAPITANEO SEVERIEN(IS) PRIMO BIECEN(SI] NVNC SIRADIENSIS CASTELLANVS / ET ROSA DE RILSKO SCIBOROWNA CONIVGES AD HIC VIATORES TAMEN MORITVRI, PRO / MORE CHRISTIANO AMORE HOC POSVERVNT MONVMENTVM AN(NO) D(OMINI) 1729 / QVORVM / VIRVTES ET QVALITATES MERITA VERITATI / VERITAS REFERAT POSERITATI / ETTI LECTOR PIE ETIAM MORTALIS / ANIMABVS FIDELIVM DEFVNCTORVM / PACEM PRECANDO DIC / REQVIESCANT IN PACE /AMEN".

płyta nagrobna

Epitafium Adama Pawła Tarnowskiego i jego dzieci Józefa, Stanisława, Marianny, Salomei, Ewy i Salomei

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Epitafium Marianny Gniewińskiej", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/epitafium-marianny-gniewinskiej

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności