Sakralne Dziedzictwo Małopolski

Dzieje zabytku

Kamienna tablica upamiętniająca postać głównego fundatora kościoła św. Jana Kantego w Kętach, Sykstusa Lubomirskiego została wykonana w 1648 roku, zapewne tuż po ukończeniu budowy świątyni i wmurowana w jej wnętrzu. Zdemontowana w związku z przebudową kościoła w pierwszej połowie XVIII wieku najprawdopodobniej złożona została w skarbcu. Na powrót wmontowano ją we wnętrzu dopiero w 1752 roku, na północnej ścianie prezbiterium, tuż nad drzwiami prowadzącymi do zakrystii.

Opis

Tablica w kształcie leżącego prostokąta z napisem kutym kapitałą: IN LAVDEM D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / IN HONOREM: B(EATAE) V(IRGINIS) M(ARIAE) / IN MEMORIA B(EATI) IOAN[NIS] CANCII / SIXSTVS A LVBOMIRZ / LVBOMIRSKI TRIBVNVS / TERRAE CRACOVIEN[SIS] / ECC(L)E(SI)AM HANC ERE/XIT ORNAVIT DOTA/VIT A[NNO] D[OMINI] 1648

Zarys problematyki artystycznej

Jednym z najważniejszych źródeł przybliżających sylwetki fundatorów kaplicy św. Jana Kantego w Kętach jest „Akt erekcyjny”, który został spisany na pobliskim zamku biskupim w Lipowcu około 1685 roku. Wśród wymienionych darczyńców znajduje się postać Sykstusa Lubomirskiego herbu Szreniawa (zm. 1651), dzięki któremu możliwe było rozpoczęcie prac budowlanych. Był synem Sykstusa i jego żony Palczowskiej. Pełnił m.in. funkcje posła na sejm, a w 1649 roku wojskiego krakowskiego. W 1640 roku ożenił się z Zofią z Pojałowic Staszkowską. Miejscem jego spoczynku jest kościół Karmelitów na Piasku w Krakowie. Fundacja kapitałowa Lubomirskiego wynosiła 1000 florenów polskich, które ulokowane były w majątku miasta Kęty: „na gronciech własnych miejskich, to jest na lesie miejskim nazwanym Burgwałd, starodawnymi jego granicami obwałowanymi, na stawach miejskich, także łąkach i młynem zasolnym, ze wszystkimi przyległościami pomienionych dóbr”. Roczny procent od wspomnianego kapitału wynosił 70 florenów, z czego 60 pokrywało uposażenie kapłana opiekującego się świątynią, natomiast 10 przeznaczono na przyszłe prace remontowe świątyni, dekoracje i wyposażenie oraz zabezpieczenie. Istotę tej fundacji podkreśla fakt, iż była ona znaczącym argumentem za wydaniem zgody przez biskupstwo krakowskie na budowę kaplicy. 16 września 1644 biskup Piotr Gembicki podpisał stosowny dokument umożliwiający rozpoczęcie prac przy wznoszeniu świątyni. W nowo powstałym kościele, wyposażonym także dzięki funduszom Lubomirskiego, wokół umieszczonego w ołtarzu głównym wizerunku św. Jana Kantego zaczęły licznie pojawiać się srebrne, pozłacane czy woskowe wota. Wśród nich znaczące miejsce zajmowało wotum, jakie ofiarował główny fundator kościoła wraz z żoną i córką, dziękując za opiekę i wstawiennictwo bł. Jana Kantego w czasie choroby i wielu niebezpieczeństw.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Literatura

Rodak Jan, Architektura i kościoła pw. św. Jana Kantego w Kętach, Kęty, Kraków 2014, s. 31-32, 45-46, 51, 61, 74.

Streszczenie

Wmurowana w północną ścianę prezbiterium kościoła św. Jana Kantego w Kętach kamienna tablica upamiętnia głównego fundatora świątyni Sykstusa Lubomirskiego. Fundacja ta zapewniała także utrzymanie opiekującego się kościołem kapłana oraz finansowanie ewentualnych prac remontowych.