Tabernakulum

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Skawina
Miejscowość
Krzęcin
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Parafia Narodzenia Najświętszej Marii Panny
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/03046
Kategoria
tabernakulum
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XIX wieku
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i rzeźbiarskie, polichromia, złocenie
Wymiary podstawowe
szerokość – 86 cm
wysokość – 108 cm
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Dzieje zabytku nie są znane.

Opis

Tabernakulum w kształcie domku na podwójnym cokole, zwieńczonego dachem mansardowym, pokrytym dachówkami w formie łusek, z chwostami na krańcach kalenicy. Drzwiczki w kształcie stojącego prostokąta zakończonego łukiem nadwieszonym z płaskorzeźbionymi wizerunkami św. Piotra po lewej stronie i św. Pawła po prawej i aniołami na rewersie. Święci mają wydłużone proporcje i są ciasno owinięci płaszczami. Drzwiczki ujęte lizenami z dekoracją w formie festonów utworzonych z wstęgi regencyjnej, winnej latorośli i ornamentu roślinnego.
Całość flankowana przez dwie wolnostojące kolumny o kanelowanych trzonach oraz kapitelach dekorowanych akantem i jajownikiem, dźwigających echinus z wazonem.
Tabernakulum polichromowane na kremowo ze złoconymi drzwiczkami, dachem i kolumnami.

Zarys problematyki artystycznej

Tabernakulum (z łac. namiot, szałas) to niewielka, ozdobna, zamykana szafka służąca do przechowywania hostii i komunikantów. Zgodnie z przepisami liturgicznymi powinna być szczelnie zamknięta, i nie wolno w niej umieszczać niczego innego. W dzień i w nocy musi palić się przed nią lampa wieczna. Tabernakulum przykrywa się konopeum – białym lub w odpowiadającym kolorowi liturgicznemu danego dnia fragmentem tkaniny, który ma je osłaniać.
Drzwi krzęcińskiego tabernakulum są dekorowane postaciami św. Piotra i św. Pawła, którzy są często ukazywani razem. Wynika to z ich szczególnej roli wśród apostołów. Jezus uczynił Piotra głową Kościoła, a Paweł po cudownym nawróceniu prowadził z sukcesem pracę misyjną. W Kościele katolickim są wspominani jednego dnia – 29 czerwca. Ich najstarsze, wspólne przedstawienie pochodzi z II wieku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, po konserwacji.

Streszczenie

Na mensie ołtarza głównego ustawiono dziewiętnastowieczne tabernakulum w formie domku na wysokim cokole dekorowanego na drzwiach postaciami św. Piotra i św. Pawła.

Bibliografia

"Słownik terminologiczny sztuk pięknych", Warszawa 2011
Zieliński Chwalisław, "Sztuka sakralna. Co należy wiedzieć o budowie, urządzeniu, wyposażeniu, ozdobie i konserwacji Domu Bożego. Podręcznik opracowany na podstawie przepisów kościelnych", Poznań 1959
Künstle Karl, "Ikonographie der christlichen Kunst, Bde. 1-2", Freiburg 1928

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "Tabernakulum", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/tabernakulum-11

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności