Św. Maria Magdalena

Dzieje zabytku

Według miejscowych przekazów obraz miał pochodzić z kaplicy zamku Tenczyn, co jednak nie wydaje się prawdopodobne. Wzmianka o nim pojawia się w aktach z 1855 roku, stwierdzono wtedy brak znajdujących się wcześniej na obrazie trzech nici srebrnych korali, za pieniądze ze sprzedaży których zakupiono sukno do pokrycia ołtarza. W inwentarzu z 1891 roku zaznaczono, że na zasuwie ołtarza znajdował się obraz św. Marii Magdaleny malowany na desce, a pod zasuwą było inne przedstawienie tej samej świętej, malowane na płótnie, ozdobione srebrną sukienką i ze srebrnym przedstawieniem Jezusa oraz jednym, srebrnym wotum. Trzy sznury korali, które były przyczepione do przedstawienia, były przechowywane w tym czasie w archiwum. Obraz został przemalowany po 2003 roku.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta z przedstawieniem św. Marii Magdaleny pokutującej. W centrum kompozycji święta, ujęta w półfigurze, modli się przed stojącym przed nią na blacie krucyfiksem, obok którego leżą książka i ludzka czaszka. Widoczne spod wykonanego ze srebrnej, trybowanej blachy płaszcza fragmenty jej ciała przykrywają długie, spływające na dekolt, ramiona i plecy włosy. Ma owalną twarz z wyraźnie zaznaczonymi, ciemnymi oczami, długim nosem oraz wąskimi ustami; na policzkach lekki rumieniec. Głowę otacza nimb utworzony z ułożonych naprzemiennie prostych i falowanych promieni, bliżej głowy dekorowany kamieniami jubilerskimi. Przed Marią Magdaleną leży otwarta księga oraz naczynie, pod stołem wiadro z wodą. Z prawego, górnego narożnika spływają w jej kierunku promienie. W tle, po lewej stronie obrazu, zza ciemnobrązowej kotary wyłania się fragment górzystego krajobrazu. W lewym dolnym rogu obrazu na sukience znajdują się dwa napisy. Pierwszy dłuższy, w wydzielonym ornamentalnym polu i drugi krótszy, bezpośrednio przy krawędzi.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz przed przemalowaniem był interesującym przykładem osiemnastowiecznego malarstwa cechowego z terenów Małopolski i odznaczał się dobrą jakością wykonania. Mógł być oparty na jednym z wielu popularnych w tym czasie wzorów graficznych, wykorzystywanych w warsztatach malarskich.
Maria Magdalena, która jest tematem przedstawienia, jest utożsamiana z jawnogrzesznicą, która nawróciła się po spotkaniu z Jezusem. Towarzyszyła mu aż do śmierci i jako pierwsza przekazała apostołom wieść o zmartwychwstaniu. Ukazana jest w typowym ujęciu, w czasie pokuty, jakiej miała oddawać się przez 30 lat na pustyni: z długimi, rozpuszczonymi włosami oraz ludzką czaszką. Krzyż nawiązuje do faktu jej obecności na Kalwarii w czasie męki Jezusa, otwarta księga jest znakiem działalności misyjnej. Stojące pod krzyżem naczynie z olejem przypomina scenę obmycia Zbawicielowi nóg przez jawnogrzesznicę, oraz przyniesienie przez nią do grobu Jezusa wonności służących do namaszczenia ciała.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Obraz przemalowany.

Streszczenie

Obraz z przedstawieniem św. Marii Magdaleny namalowany został na przełomie XVII i XVIII wieku. Nie jest znany jego autor ani pochodzenie, choć według lokalnych przekazów miał on wcześniej znajdować się w kaplicy zamku Tenczyn. Był interesującym przykładem osiemnastowiecznego malarstwa cechowego z terenów Małopolski i odznaczał się dobrą jakością wykonania, niestety został dość znacznie przemalowany najprawdopodobniej już na początku XX wieku.

Bibliografia