Sakralne Dziedzictwo Małopolski

Dzieje zabytku

Obraz z przedstawieniem św. Huberta najprawdopodobniej pochodzi z chorągwi procesyjnej.

Opis

Obraz ujęty prostą, modrzewiową, lakierowaną ramą uzyskał kształt stojącego prostokąta. W centrum w całej postaci przedstawiono stojącego frontalnie na tle lasu św. Huberta. Głowę świętego ukazano w ujęciu trzy czwarte w lewo. W lewej ręce trzyma drewnianą lancę zakończoną stalowym grotem z czerwonym proporcem zdobionym białym krzyżem równoramiennym, prawą natomiast ma odsuniętą w bok. Święty Hubert ma pociągłą twarz o jasnej karnacji i rumianych policzkach, okoloną rudawobrązowym zarostem z charakterystycznie modelowanymi wąsami. Twarz charakteryzuje prosty nos, wydatne usta oraz brązowe oczy. Na głowie ma rzymski hełm z bladofioletowym pióropuszem. Ubrany jest w rycerską pełną zbroję płytową z fartuchem, spod którego widoczna jest bladoczerwona tunika lamowana u spodu złotą taśmą. U złocistego pasa wisi miecz oraz myśliwski róg. Na ramionach ma narzucony purpurowy płaszcz sięgający ziemi, spięty na piersi. Za świętym z jego lewej strony wyłania się rudobrązowy jeleń z głową ujętą w trzech czwartych w prawo. Pomiędzy jego porożami jaśnieje krucyfiks. Tło dla postaci stanowią widoczne pnie drzew iglastych, skaliste wzniesienie porosłe trawą oraz leśne runo.

Zarys problematyki artystycznej

Kult św. Huberta był pielęgnowany w środowiskach rycerskich i dworskich uprawiających myślistwo, stąd też w XIX wieku przeniknął do warstw ziemiańskich. Wyrażał się on w rożnych formach, jak np. msze wotywne o św. Hubercie w leśnych kaplicach, błogosławienie sprzętów myśliwskich, broni lub zwierzyny. Obecny na obrazie wizerunek jelenia nawiązuje do legendy tegoż świętego, która mówi, iż podczas polowania św. Hubert miał wizję białego jelenia z jaśniejącym krucyfiksem w porożu, który przemówił do niego, aby ten oddał się na służbę Bogu. Stąd też jeleń z krzyżem między rogami stał się atrybutem świętego. Omawiane przedstawienie z Jawiszowic zdradza wpływ malarstwa południowobawarskiego lub austriackiego przełomu XIX i XX wieku. Sama zaś postać św. Huberta mogła być wzorowana na bardzo popularnych przedstawieniach św. Floriana, za czym przemawia purpurowy proporzec oraz rycerska zbroja i czerwony płaszcz.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Zły, liczne przetarcia i ubytki warstwy malarskiej.

Literatura

W. Werner, Florian von Lorch, [w:] Lexikon der christlichen Ikonographie, t. 6, Ikonographie der Heiligen. Crescentianus von Tunis bis Innocentia, Herg. W. Braunfels, Rom-Freiburg-Basel-Wien 1994, kol. 250-254;
F. Werner, Hubert von Lüttich, [w:] Lexikon der christlichen Ikonographie, Bd. 6, Ikonographie der Heiligen. Crescentianus von Tunis bis Innocentia, Hrgs. W. Braunfels, Rom-Freiburg-Basel-Wien 1994, kol. 547-551.

Streszczenie

Malowany na płótnie obraz św. Huberta najprawdopodobniej pochodzi z chorągwi procesyjnej. Powstał w początkach XX wieku i był zapewne inspirowany ikonografią św. Floriana.