Św. Antoni Padewski

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Wieprz
Miejscowość
Wieprz
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Wszystkich Świętych
Kościół
Wszystkich Świętych
Miejsce przechowywania
pierwsza para filarów w kościele
Identyfikator
DZIELO/24513
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
początek XVIII wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
olej na płótnie
Wymiary podstawowe
szerokość – 70 cm
wysokość – 115 cm
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Obraz pochodzi z ołtarza bocznego, który znajdował się w dawnym, drewnianym kościele.

Opis

Obraz uzyskał kształt stojącego prostokąta zamkniętego trójbocznie. W centrum kompozycji ukazano św. Antoniego ujętego w trzech czwartych w lewo na tle poświaty rozjaśniającej brązowe tło. Święty z pochyloną głową, prawym ramieniem obejmuje Dzieciątko, które siedzi na otwartej księdze wspartej o czaszkę leżącą na stole. W tej samej dłoni Antoni trzyma lilię, lewą zaś ręką podtrzymuje błękitny glob z krzyżykiem, wsparty o kolana małego Jezusa. Święty ma owalną, młodzieńczą twarz o jasnej karnacji. Charakteryzują ją duże, półprzymknięte oczy, wydany nos i usta o pełnych wargach. Głowę otaczają krótkie włosy z wyciętą tonsurą, odsłaniające lewe ucho. Antoni ubrany jest w brązowy habit franciszkański. Mały Jezus ujęty został w trzech czwartych w prawo. Z podkurczonymi nogami siedzi na otwartej księdze, prawą ręką udzielając błogosławieństwa, lewą podtrzymując glob leżący na jego kolanach. Jezus ma pucułowatą twarz o jasnej karnacji, ciemne oczy, wydatny nos i usta. Jego głowę otaczają brązowe włosy zakończone lokami opadającymi na plecy. Zbawiciel ma nagi tors, jedynie, rozwiana, szarobrązowa tkanina przykrywa jego biodra i część ud. Wokół głowy widoczne są świetliste promienie. Stół na którym leży czaszka i księga nakryty jest ciemnoniebieską tkaniną.

Zarys problematyki artystycznej

Przedstawienie św. Antoniego Padewskiego z Wieprza reprezentuje najbardziej popularny wizerunek Świętego z Padwy, ukazywanego w towarzystwie Dzieciątka Jezus oraz z lilią w ręce jako atrybutem czystości. Obecność Jezusa nawiązuje do legendy św. Antoniego, mówiącej o wizji Dzieciątka Jezus, które mu się ukazało na otwartej księdze w celi, gdy rozważał Pismo św. Ten sposób przedstawienia świętego był bardzo popularny w Polsce od XVII do pierwszej połowy XX wieku, zwłaszcza w środowisku zakonów franciszkańskich. Postać św. Antoniego, a zwłaszcza sposób przedstawienia Dzieciątka Jezus z charakterystycznym układem chusty zakrywającej jego biodra oraz obecność stołu z księgami nawiązuje do kompozycji autorstwa Franciszka Lekszyckiego (zm. 1668) powtórzonej parokrotnie przez niego samego na obrazach u bernardynów w Krakowie, Kalwarii Zebrzydowskiej, Przeworsku i Opatowie. Następnie powtarzany przez innych artystów (np. Malarz Mateusz, "Św. Antoni Padewski", 1664, Warszawa, kościół Franciszkanów; Karol Stopler, "Św. Antoni Padewski", 1881, Klasztor PP. Benedyktynek w Staniątkach). Badacze twórczości Lekszyckiego (np. Batowski) sugerują, iż taki układ postaci może mieć włoską proweniencje.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Literatura

M. Walicki, W. Tomkiewicz, A. Ryszkiewicz, Malarstwo Polskie. Manieryzm-barok, Warszawa 1971, s. 370-371, il. 140, s. 371-372, il. 142;
K. Zimmermanns, Antonius von Padua, [w:] Lexikon der christlichen Ikonographie, Bd. 5, Ikonographie der Heiligen. Aaron bis Crescentianus von Rom, Herg. W. Braunfels, Rom-Freiburg-Basel-Vien 1994, kol. 220-225;
W. Zalewski, Święci na każdy dzień, Warszawa 1995, s. 318-319;
B. Krasnowolski, Historia klasztoru Benedyktynek w Staniątkach, Kraków 1999, s. 330.
Sz. Tracz, Św. Antoni Padewski, [w:] Katalog zbiorów artystycznych Opactwa Mniszek Benedyktynek w Staniątkach, red. K. Kuczman, J. Skrabski, A. Włodarek, t. 2, Kraków 2018, s. 430-431.

Streszczenie

Obraz św. Antoniego z początku XVIII wieku pochodzi z ołtarza bocznego, który znajdował się w dawnym, drewnianym kościele.

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "Św. Antoni Padewski", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-antoni-padewski-31

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności