Św. Anna Samotrzeć

Dzieje zabytku

Obraz znajdował się dawniej w kapliczce przydrożnej, skąd skradziono go w 1996 roku. Na szczęście jeden z mieszkańców zobaczył i przepłoszył złodzieja, a uratowany obraz poddano konserwacji i przeniesiono do kościoła.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem nadwieszonym, w złoconej i profilowanej ramie. W centrum kompozycji, u dołu przedstawienie św. Anny Samotrzeć. Maria z lewej i św. Anna z prawej siedzą obok siebie, na kolanach Marii stoi mały Jezus, który czyni gest błogosławieństwa w stronę św. Anny. Anna lewą ręką podaje mu owoc, w prawej trzyma otwartą książkę, patrzy na Jezusa. Maria jest ubrana w jasnofioletową suknię przewiązaną w pasie oraz ciemnobłękitny płaszcz z jasnym podbiciem, na głowie ma otwartą koronę. Święta Anna ma na sobie zielonkawą suknię oraz obszerny czerwony płaszcz narzucony na głowę, osłaniający ramiona oraz nogi. Jezus w białej, długiej, przylegającej do ciała tunice. Wszyscy mają nimby wokół głów. Pod ich stopami goła ziemia, na której widać kwitnące kwiaty. W górnej części kompozycji przedstawienie Boga Ojca i gołębicy Ducha Świętego w obłokach. Bóg jest widoczny do połowy ciała, ma rozłożone ręce i spogląda w dół, na siedzącą poniżej grupę. Ma długie siwe włosy oraz brodę, jest ubrany w niebieskawą tunikę i czerwony płaszcz, głowę rozświetla mu szeroki nimb, wokół którego unoszą się cztery uskrzydlone główki anielskie. Poniżej Boga Ojca gołębica z rozpostartymi skrzydłami w świetlistym otoku. Po ich bokach siedzą anioły grające na instrumentach.
Kolorystyka ciemna, ciepła.

Zarys problematyki artystycznej

Motyw św. Anny Samotrzeć (Samotrzeciej) ukazujący Annę z Marią i Dzieciątkiem Jezus pojawił się na przełomie XIII i XIV wieku w sztuce bizantyńskiej, gdzie początkowo trzy osoby święte były umieszczone w suprapozycji, tzn. jedna powyżej drugiej. Ujęcie widoczne na lachowickim obrazie, na którym Maria i Anna siedzą obok siebie, a Maria trzyma na kolanach Jezusa wykształciło się w późnym średniowieczu, w sztuce powstającej na północ od Alp. Jego genezę można wiązać z powszechnym w tym regionie dążeniem do realizmu przedstawień. Dzieciątko trzymane przez Marię i zwrócone w stronę św. Anny stanowi centrum kompozycji i zarazem postać pozostającą w kontakcie z obiema kobietami. W tym wypadku przedstawienie zostało złączone z wizerunkiem gołębicy Ducha Świętego i Boga Ojca. Mały Chrystus stanowi punkt centralny i postać łączącą obie grupy.
Obraz jest przykładem prowincjonalnej sztuki barokowej. Cechuje go schematyzm, symetria oraz, co najbardziej rzuca się w oczy, błędy w ukazaniu proporcji oraz pozycji ciał.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Obraz był konserwowany po 1996 roku.

Streszczenie

Obraz z przedstawieniem św. Anny Samotrzeć poniżej Boga Ojca i gołębicy Ducha Świętego został przeniesiony do kościoła z przydrożnej kapliczki. Powstał najpewniej w XVIII wieku i jest przykładem prowincjonalnego malarstwa barokowego.

Bibliografia