Stacje Drogi Krzyżowej

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Osiek
Miejscowość
Osiek
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Dekanat
Osiek
Parafia
Św. Andrzeja Apostoła
Miejsce przechowywania
nawa kościoła
Identyfikator
DZIELO/13302
Kategoria
obraz
Dookreślenie zabytku
obrazy tablicowe
Ilość
14
Czas powstania
koniec XVIII wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
olej na płótnie, rama drewniana
Wymiary podstawowe
szerokość – 74,5 cm
wysokość – 133 cm
Wymiary szczegółowe
Wysokość bez ramy – 87, 5 cm
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Czternaście stacji Drogi krzyżowej wykonano do kościoła w Osieku pod koniec XVIII wieku. Ich renowacji w 1819 roku dokonał Miachł Domasik, o czym informułuje napis na licu czternastej stacji.

Opis

Cykl czternastu stacji Drogi krzyżowej tworzą obrazy w kształcie stojącego prostokąta ujęte w drewniane, profilowane ramy, zakończone fantazyjnie wyciętym z deski zwieńczeniem z krzyżem, z napisem na białej banderoli w polu informującym o kolejnym numerze przedstawienia (numer każdej stacji wykonano w zapisie rzymskim). W polach obrazowych znalazły się wielopostaciowe kompozycje umieszczone najczęściej na tle niebieskiego nieba z szarobrunatnymi obłokami, ale także i architektury oraz krajobrazu. Narracja każdej ze stacji skupia się na osobie Chrystusa, któremu towarzyszą inni ludzie, zgodnie z treścią kolejnej stacji. Namalowane postacie wykonują ekspresyjne gesty. Na ich twarzach o jasnych karnacjach widoczne są różne emocje. Charakteryzują ich także duże, szeroko rozstawione oczy, długie, proste nosy i wydatne usta. Postacie ubrane są w bogato drapowane szaty w skontrastowanych kolorach. U ich stóp pojawia się skąpa roślinność i charakterystyczne kuliste kamienie. W przedstawieniach przeważają barwy ciemne oraz charakterystyczny ciemny kontur. W prawym dolnym rogu białą farbą namalowane arabskimi cyframi numery stacji z kropką.

Zarys problematyki artystycznej

Czternaście stacji Drogi krzyżowej w Polance Wielkiej wpisują się w długą tradycję zapoczątkowaną na początku XVIII wieku w umieszczaniu we wnętrzach kościołów cyklu obrazowych przedstawień ilustrujących drogę Chrystusa na Kalwarię. Ich obecność była ściśle związana z praktyką nabożeństw Drogi krzyżowej, ostatecznie ukształtowanego na początku XVIII wieku. Cykle Drogi krzyżowej w układzie czternastu stacji tworzyli m.in. Giovanni Battista Tiepolo dla kościoła Frari w Wenecji (1745), Szymon Czechowicz dla kaplicy zamkowej w Podhorcach (1763), Joseph Zick dla kościoła św. Ulryka w Augsburgu (po 1780), i inni. Osieckie stacje stanowią przykład lokalnego, późnobarokowego malarstwa. Ich kompozycja zapewne została oparta na licznych wzorach graficznych np. umieszczone w "Krzeszowickim modlitewniku pasyjnym" z 1682 roku zawierające Willmanowskie wzory kompozycyjne, szeroko wykorzystywane przez Philippa Antona Bartscha w jego pięciu cyklach Drogi krzyżowej u franciszkanów w Głogówku, w katedrze w Legnicy (1779), i wrocławskich kościołach św. Doroty, św. Stanisława i św. Wacława oraz w kościele w Muchoborze Wielkim (1780-1785). Z podobnych realizacji korzystał np. żywiecki malarz Wincenty Krząstkiewicz (zm. 1889), który wykonał stacje Drogi krzyżowej do kościoła parafialnego w Gilowicach.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Widoczne są liczne pęknięcia, zabrudzenia, odpryski i wytarcia farby.

Literatura

J. Kopeć, Droga krzyżowa w sztuce, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 4. Docent-Ezzo, red. R. Łukaszyk, L. Bieńskowski, F. Gryglewicz, Lublin 1989, kol. 220;
Sz. Tracz, Niebiański splendor. Opowieść o drewnianym kościele Św. Andrzeja Apostoła z 1. poł. XVI w. w Gilowicach, Kraków-Gilowice 2007, s. 64, il. s. 85-88;
Malarstwo barokowe na Śląsku, red. A. Kozieł, Wrocław 2017, s. 230-231, il. 324.

Streszczenie

Czternaście stacji Drogi krzyżowej wykonano do kościoła w Osieku pod koniec XVIII wieku. Ich renowacji w 1819 roku dokonał Miachł Domasik, o czym informułuje napis na licu czternastej stacji.

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "Stacje Drogi Krzyżowej", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/stacje-drogi-krzyzowej-27

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności