Mojżesz przyjmujący wysłanników z Ziemi Obiecanej

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Zabierzów
Miejscowość
Rudawa
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Krzeszowice
Parafia
Wszystkich Świętych
Miejsce przechowywania
prezbiterium, ściana północna
Identyfikator
DZIELO/06173
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
XVII wiek
Technika i materiał
olej na płótnie
Wymiary podstawowe
szerokość – około 200 cm
wysokość – około140 cm
Autor noty katalogowej
Józef Skrabski
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0

Dzieje zabytku

Obraz zawieszony pierwotnie na południowej ścianie prezbiterium. W czasach księdza Józefa Łoboczowskiego odnowiony przez malarza Antoniego Procajłowicza.

Opis

Obraz o kształcie leżącego prostokąta przedstawiający Mojżesza przyjmującego zwiadowców do Ziemi Obiecanej. Mojżesz ukazany z lewej strony obrazu, całopostaciowo, frontalnie, w pozycji stojącej, z głową zwróconą ku wysłannikom. Jego prawa ręka jest uniesiona i odwiedziona od ciała, a lewa na wysokości pasa przytrzymuje brązowy, bogato udrapowany płaszcz oraz berło. Po lewej stronie, w tle za Mojżeszem, przedstawiona frontalnie postać Izraelity w długiej ciemnobrązowej szacie z głową zwróconą ku lewemu ramieniu, patrzącego w stronę Mojżesza. W centrum kompozycji znajduje się postać klęczącego wysłannika, ubranego w ciemną tunikę i ciemnoczerwone spodnie. Jego głowa jest odchylona do tyłu, twarz zwrócona w prawo, w kierunku Mojżesza. W prawej ręce wyciągniętej ku przodowi trzyma owoce granatu, a lewą wskazuje na dwóch towarzyszy dźwigających na ramionach drąg z zawieszonymi kiściami winogron. Obaj mężczyźni są ukazani w całej postaci. Pierwszy, Kaleb, z nagim torsem, okrytą głową i twarzą ukazaną z profilu, zwróconą ku towarzyszowi, dźwiga drąg, który podtrzymuje przy ramieniu prawą ręką, a lewą obejmuje jego koniec. Jego prawa noga jest mocno wysunięta do przodu, wokół bioder ma udrapowany ciemnozielony płaszcz, sięgający poniżej kolan. Drugi Beniamin Jozue ubrany jest w ciemnobłękitną tunikę i krótkie czerwone spodnie. Znajduje się nieco głębiej kompozycji, w momencie wchodzenia na wzniesienie, z ciałem skierowanym ku towarzyszowi. Jego głowa jest pochylona do przodu i zwrócona w kierunku Mojżesza. Prawą rękę unosi w kierunku lewego ramienia, ku przodowi wysuwa prawą nogę. W głębi obrazu pomiędzy wysłannikami, wyłaniające się zza wzniesienia trzy postaci w hełmach na głowach. W tle pejzaż z zachmurzonym niebem. Kolorystyka obrazu stonowana, ciepła, nasycona, z przewagą brązów i czerwieni. Rama drewniana, profilowana, wąska.

Zarys problematyki artystycznej

Przedstawienie zwiadowców wysłanych przez Mojżesza do ziemi Kanaan, Jozuego i Kaleba, powracających z ogromną ilością kiści winogron i innych owoców zostało zainspirowane opisem w Księdze Liczb: "Przybyli aż do doliny Eszkol. Tam odcięli gałąź krzewu winnego razem z winogronami i ponieśli ją we dwóch na drągu" (LB 13, 23). W średniowieczu był to jeden z najpopularniejszych tematów ikonograficznych będący alegorią Starego i Nowego Testamentu. Winne grono symbolizowało zapowiedź męki krzyżowej Chrystusa, która wypełni winem kielich Zbawienia. Prowadzący Kaleb, wysłannik z pokolenia Judy, symbolizuje Stary Testament, poprzedzający Zbawienie. Dlatego ogląda się za siebie, na winne grono. Symbolem Nowego Testamentu jest Beniamin Jozue, w którego imieniu zawarty jest rdzeń imienia Jezus.
Rudawski obraz jest oparty na płótnie autorstwa Giovanniego Lanfranca (1582-1647), włoskiego malarza, ucznia Agostina i Annibale Caraccich, przestawicieli szkoły bolońskiej i nurtu klasycyzującego w malarstwie barokowym we Włoszech. Pierwowzór rudawskiego dzieła, powstały w latach 1621–1624 należy do zbiorów J. Paul Getty Museum w Los Angeles. Pierwotnie znajdował się w kaplicy Najświętszego Sakramentu w bazylice S. Paolo fuori le Mura w Rzymie, a w połowie XVIII odnotowane w kościele S. Callisto w tym samym mieście. W XIX wieku obraz należał do kardynała Józefa Fescha, przyrodniego brata matki Napoleona, znanego kolekcjonera dzieł sztuki. Po jego śmierci (1839) obraz sprzedano nieznanemu kupcowi, od 1969 roku dzieło w Getty Museums. Być może obraz w kościele w Rudawie powstał we Włoszech, ale nie wykluczone że w Polsce. Jego autor prawdopodobnie posłużył się wzorem graficznym opartym na obrazie Lanfranca.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

dobry, obraz pociemniały i zabrudzony.

Literatura

Rudnica Ewa, Inwentarz kościoła parafialnego p.w. Wszystkich Świętych w Rudawie, praca licencjacka napisana w Instytucie Historii Sztuki i Kultury Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie pod kierunkiem dr. Józefa Skrabskiego, Kraków 2011.

Streszczenie

Obraz jest ilustracją jednej z historii ze Starego Testamentu i ukazuje powrót zwiadowców wysłanych do Ziemi Obiecanej przez Mojżesza. Kompozycja nieznanego autora jest repliką dzieła rzymskiego malarza Giovanniego Lanfranca, powstałego w latach 1621-1624.

Bibliografia

Łobczowski Józef, "Rudawa. Kościół, probostwo, parafia", Kraków 1916
Ziarkowski Dominik, "Kościół pod wezwaniem Wszystkich Świętych w Rudawie", Kraków 2013

Jak cytować?

Józef Skrabski, "Mojżesz przyjmujący wysłanników z Ziemi Obiecanej", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/mojzesz-przyjmujacy-wyslannikow-z-ziemi-obiecanej

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności