Matka Boska Niepokalanie Poczęta

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Kęty
Miejscowość
Kęty
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny
Miejsce przechowywania
południowa ściana prezbiterium
Identyfikator
DZIELO/23947
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
XVIII wiek
Technika i materiał
olej na płótnie, sukienka
Wymiary szczegółowe
Wysokość bez ramy – około 210 cm
Szerokość bez ramy – około 135 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Obraz pierwotnie znajdował się w jednym z ołtarzy bocznych.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego nadwieszonym, ściętym łukiem półkolistym, ujęty prostą, brązowo-pomarańczową ramą, przedstawia Matkę Boską Niepokalanie Poczętą. Maria ukazana jest całopostaciowo, zwrócona na wprost stoi w lekkim kontrapoście. Przechyloną w lewo głowę charakteryzuje owalna twarz o bladej karnacji, wyrazistych rysach i półprzymkniętych oczach. Długie, falowane włosy opadają na plecy. Na głowie korona otwarta. Maria ubrana jest w czerwoną suknię owiniętą pod szyją białą, rozwianą chustę oraz narzucony na ramiona obszerny, rozwiany, niebieski płaszcz z białą podszewką, obszyty szerokim, złoconym galonem. Lewą ręką podtrzymuje stojące na jej prawej dłoni Dzieciątko zwrócone na wprost. Przechyloną na lewe ramię głowę charakteryzują okrągła twarz o dziecięcych rysach oraz krótkie, kręcone blond włosy. Nagą sylwetkę przesłania w partii bioder biała szata. Jezus prawą ręką obejmuje za szyję Marię, lewa jest opuszczona w dół. Matka Boska stoi na oplecionej wężem kuli, lewą nogą depcząc jego głowę. W obrębie kuli ukazana jest scena wygnania z Raju Adama i Ewy. U stóp Marii, po bokach jest para unoszących się w powietrzu aniołów. Znajdujący się po prawej stronie kompozycji lewą ręką ujmuje połę płaszcza Madonny. W tle pokryte chmurami niebo – w dolnej partii ciemnymi, w górnej ułożonymi w krąg odsłaniający rozświetlone niebo. Głowy postaci ujmują świetliste nimby, nad Marią unosi się aureola.

Zarys problematyki artystycznej

Temat Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny był obecny w sztukach plastycznych na długo przed ustanowieniem dogmatu w 1854 roku. W epoce nowożytnej wykształcił się w tym zakresie szereg wersji samodzielnych wizerunków Niepokalanej, czasem łączących w sobie kilka wątków ikonograficznych. Wersja Marii trzymającej na rękach Dzieciątko i depczącej węża oplatającego kulę ziemską z jednej strony nawiązuje do wątku Niewiasty Apokaliptycznej z wizji św. Jana Ewangelisty na Patmos (Ap 12, 1) z drugiej zaś stanowi odniesienie do jednej za starotestamentalnych prefiguracji Marii, jaką jest Ewa. Aspekt ten, w przypadku prezentowanego dzieła, został dodatkowo zaakcentowany sceną wypędzenia z Raju widoczną w obrębie kuli. Niepokalanie Poczęta, czyli nieobarczona grzechem pierworodnym Maria, jako matka Zbawiciela, staje się zatem drugą Ewą – za jej przyczyną zostaje zgładzony grzech ściągnięty na ludzkość przez pierwszych rodziców.

Streszczenie

Znajdujący się w kościele Reformatów w Kętach osiemnastowieczny wizerunek Madonny z Dzieciątkiem przedstawia jeden z ikonograficznych typów Niepokalanego Poczęcia. Pierwotnie obraz znajdował się w retabulum jednego z ołtarzy bocznych.

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Matka Boska Niepokalanie Poczęta", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/matka-boska-niepokalanie-poczeta-32

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności