Matka Boska Niepokalanie Poczęta

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Kęty
Miejscowość
Kęty
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny
Miejsce przechowywania
chór zakonny
Identyfikator
DZIELO/24343
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
początek XX wieku
Technika i materiał
olej na płótnie
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Domena Publiczna

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym, ujęty ramą w formie złoconego półwałka zawiera wizerunek Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Maria ukazana jest w pozycji stojącej, w lekkim kontrapoście. Zwróconą w trzech czwartych w lewo głowę lekko pochyla w dół. Owalną twarz charakteryzują delikatne, młodzieńcze rysy, półprzymknięte oczy oraz lekko zaróżowione policzki. Długie, brązowe, falowane włosy opadają na plecy. Maria ubrana jest w białą suknię przewiązaną białym paskiem oraz niebieski płaszcz przewieszony przez lewe ramię, osłaniający biodra i nogi. Głowę okrywa biała chusta opadająca na plecy i ramiona, jej dłuższy koniec podtrzymuje złożonymi na piersiach dłońmi. Maria stoi na obłokach, pod jej stopami jest sierp księżyca. Głowę okala świetlisty nimb oraz krąg 12 gwiazd w formie rozet. Po prawej stronie, pośród obłoków unosi się para aniołków. W prawym, dolnym rogu widoczna jest sylwetka leżącego smoka. Tło przedstawienia stanowi pokryte rozświetlonymi obłokami niebo.

Zarys problematyki artystycznej

Dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Marii Panny został orzeczony dopiero w 1854 roku, jednak przedstawienia tego typu ikonograficznego pojawiały się już w epoce średniowiecza i ulegały licznym przekształceniom. Ikonografia Niepokalanego Poczęcia wykształciła się w wyniku utożsamienia Najświętszej Marii Panny z Niewiastą Apokaliptyczną przedstawioną w wizji św. Jana Ewangelisty: „Potem wielki znak się ukazał na niebie: Niewiasta obleczona w Słońce i Księżyc pod jej stopami, a na jej głowie wieniec z gwiazd dwunastu” (Ap 12, 1). Typ wizerunku ukazującego niepokalanie poczętą Marię jako młodą, piękną dziewczynę z rękoma złożonymi na piersiach bądź w geście modlitwy, stojącą na kuli ziemskiej oplecionej wężem – Maria jako nowa Ewa – rozwinął się w XVII wieku w malarstwie hiszpańskim głównie Bartoloméa Estebana Murilla, Jusepe de Ribery, Francisca de Zurbarána, Guida Reniego czy Giovanniego Battisty Tiepola. Wykonywane przez artystów kompozycje nie prowokowały dyskusji nad kwestią Niepokalanego Poczęcia, lecz służyły oddawaniu mu czci. Zaprzestano zatem otaczać postać Marii szeregiem symboli biblijnych, nie przedstawiano jej z Dzieciątkiem. Siedemnastowieczny malarz i teoretyk sztuki, Francisco Pacheco pisał: „Należy malować Maryję w wieku 12-13 lat, jako bardzo piękną panienkę z dużymi oczami, cudownymi ustami i nosem, z różowymi policzkami, ze złotymi, rozpuszczonymi włosami, tak dobrze, jak tylko może to uczynić pędzel człowieka”. Zaś Juan Inerián de Ayala dodał, iż „należy ją malować w białej i promieniującej sukni […] i w błękitnym płaszczu, szerokim i jak najwspanialszym”. Powyższy wzorzec wiernie utrwalały wizerunki Niepokalanego Poczęcia powstające w XVIII i XIX wieku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Stan zachowania jest dobry.

Streszczenie

Jeden z kilku wizerunków Niepokalanego Poczęcia Matki Boskiej w kościele Reformatów w Kętach powstał prawdopodobnie w pierwszej połowie XIX wieku. Kompozycja utrwala założenia siedemnastowiecznych artystów i teoretyków hiszpańskich, którzy rozpowszechnili ostateczną plastyczną wersję tego tematu.

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Matka Boska Niepokalanie Poczęta", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/matka-boska-niepokalanie-poczeta-25

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności