Feretron z przedstawieniem Matki Boskiej

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Osiek
Miejscowość
Głębowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Dekanat
Osiek
Parafia
Matki Boskiej Szkaplerznej
Miejsce przechowywania
dom parafialny
Identyfikator
DZIELO/13077
Kategoria
feretron
Ilość
1
Czas powstania
około 1659 roku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
snycerka, złocenie i polichromowanie
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Feretron procesyjny sprawiony w celu uświetnienia procesji parafialnych.

Opis

Feretron uzyskał formę dwuczęściowej konstrukcji. Górną tworzy wydłużone, owalne obramienie z ażurowej wici akantowo-roślinnej, dekorowanej przy szczycie wydatną rozetą, przechodzące w ścięty po bokach postument, zdobiony na środku z jednej strony płaskorzeźbioną, uskrzydloną główką aniołka, a z drugiej trupią czaszką, którym towarzyszy wić roślinna. Obramienie przymocowane jest do brązowej podstawy w kształcie leżącego graniastosłupa przeprutego dwoma kwadratowymi otworami przeznaczonymi na zakładanie drążków procesyjnych. Obramienie ujmuje pełnoplastyczną rzeźbę dwustronną z przedstawieniem stojącej w lekkim kontrapoście Matki Boskiej w złotej, zamkniętej koronie na głowie. Na wysokości ramion otacza ją promienista mandorla. Na awersie Madonna na wysokości piersi ma złożone ręce do modlitwy. Jej twarz o jasnej karnacji jest pociągła. Ma prosty, wydatny nos i wąskie usta. Spod korony spływają dwa pasma brązowych włosów, układających się na ramionach okrytych złotym płaszczem. Jego poły równolegle wzdłuż postaci opadają ku ziemi, odsłaniając długą, czerwoną tunikę lamowaną pod szyją i przy rękawach złotą taśmą. Z kolei na rewersie Maria prawą rękę ma przyłożoną do piersi, a w lewej, wyciągniętej przed siebie, trzymała niezachowane berło. Także tu Madonna ma mocno pociągłą twarz o prostym nosie i wąskich ustach. Spływające spod korony brązowe włosy układają się na jej ramionach. Ubrana jest w złoty płaszcz, którego poły opadają wzdłuż jej postaci, odkrywając złoty gorset i sięgającą kolan spódnicę, pod którą widoczna jest długa, złota tunika.

Zarys problematyki artystycznej

Dwustronna rzeźba Madonny reprezentuje popularny w XVII wieku typ Assunty – Niewiasty Apokaliptycznej, wywodzący się jeszcze z tradycji średniowiecznej, o czym przypomina fragment promienistej mandorli. Samodzielne przedstawienie ukoronowanej Madonny było wyrazem hołdu dla jej królewskiej władzy w Niebie oraz uosobieniem triumfującego Kościoła, co mocno podkreślała teologia potrydencka. Jej na wpół ludowy charakter, sposób kształtowania draperii i modelunek twarzy przypomina rzeźby św. Marii Magdaleny i św. Katarzyny Aleksandryjskiej z głębowickiego ołtarza głównego, co pozwala przypuszczać, że pochodzi z tego samego warsztatu snycerskiego i pozwala datować feretron na drugą połowę XVII wieku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Nieznaczne przetarcia na postumencie. Brak palca i berła w ręce Madonny na rewersie feretronu.

Literatura

W. Braunfels, IV. Das Marienbild in der Kunst des Westens bis zum Konzil von Trient (Maria,Marienbild), [w:] Lexikon der christlichen Ikonographie, Bd. 3, Allgemeine Ikonographie L-R, Hrgs. E. Kirschbaum, Rom-Freiburg-Basel-Vien 1994, kol. 181-198.

Streszczenie

Feretron został wykonany około 1659 roku, za czym przemawia podobieństwo figury do rzeźb w ołtarzu głównym. Dwustronna rzeźba Madonny reprezentuje wywodzący się jeszcze z tradycji średniowiecznej popularny w XVII wieku typ Assunty – Niewiasty Apokaliptycznej.

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "Feretron z przedstawieniem Matki Boskiej", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/feretron-z-przedstawieniem-matki-boskiej

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności