Matka Boska ze św. Dominikiem
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego uskokowym, nadwieszonym łukiem półkolistym, ujęty profilowaną, złoconą ramą z wizerunkiem Matki Boskiej ze św. Dominikiem. Po lewej stronie kompozycji sylwetka siedzącej na obłokach Madonny w trzech czwartych zwrócona w prawo. Głowa nieznacznie pochylona, lekko zaokrągloną twarz charakteryzują wyraziste rysy, wzrok skierowany w dół. Na głowie biała, opadająca na barki chusta i otwarta korona, wokół gwieździsta aureola. Maria ubrana w ciemnoczerwoną suknię i spięty pod szyją niebieski płaszcz obszyty dekoracyjnym galonem. Oburącz podtrzymuje zwrócone en face Dzieciątko Jezus. Zaokrągloną twarz charakteryzują wyraziste, dziecięce rysy, wzrok skierowany w dół. Włosy krótkie, kręcone, jasny blond. Wokół głowy świetlisty nimb krzyżowy. Nagą sylwetkę w partii bioder i ud przesłania obszerna, biała szata. Lewą rączką podaje biały różaniec klęczącemu po prawej stronie kompozycji św. Dominikowi zwróconemu profilem w lewo. Odchyloną do tyłu głowę świętego charakteryzuje wyrazisty profil rysów twarzy z wydatnym nosem oraz wąska tonsura. Święty ubrany jest z habit dominikański z kukullą. Prawą ręką odbiera różaniec, lewą unosi na wysokości klatki piersiowej. U dołu, po lewej stronie kompozycji biały kwiat lilii. Tło i obłoki w odcieniach szarości.
Zdjęcie nr 2: Obraz w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego uskokowym, nadwieszonym łukiem półkolistym, ujęty profilowaną, złoconą ramą z wizerunkiem Matki Boskiej ze św. Dominikiem. Po lewej stronie kompozycji sylwetka siedzącej na obłokach Madonny w trzech czwartych zwrócona w prawo. Głowa nieznacznie pochylona, lekko zaokrągloną twarz charakteryzują wyraziste rysy, wzrok skierowany w dół. Na głowie biała, opadająca na barki chusta i otwarta korona, wokół gwieździsta aureola. Maria ubrana w ciemnoczerwoną suknię i spięty pod szyją niebieski płaszcz obszyty dekoracyjnym galonem. Oburącz podtrzymuje zwrócone en face Dzieciątko Jezus. Zaokrągloną twarz charakteryzują wyraziste, dziecięce rysy, wzrok skierowany w dół. Włosy krótkie, kręcone, jasny blond. Wokół głowy świetlisty nimb krzyżowy. Nagą sylwetkę w partii bioder i ud przesłania obszerna, biała szata. Lewą rączką podaje biały różaniec klęczącemu po prawej stronie kompozycji św. Dominikowi zwróconemu profilem w lewo. Odchyloną do tyłu głowę świętego charakteryzuje wyrazisty profil rysów twarzy z wydatnym nosem oraz wąska tonsura. Święty ubrany jest z habit dominikański z kukullą. Prawą ręką odbiera różaniec, lewą unosi na wysokości klatki piersiowej. U dołu, po lewej stronie kompozycji biały kwiat lilii. Tło i obłoki w odcieniach szarości.

Matka Boska ze św. Dominikiem

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Oświęcim
Miejscowość
Poręba Wielka
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Św. Bartłomieja Apostoła
Kościół
Św. Bartłomieja Apostoła
Miejsce przechowywania
Zasuwa ołtarza bocznego (południowo-wschodnie naroże korpusu nawowego)
Identyfikator
DZIELO/13209
Kategoria
obraz
Ilość
1
Technika i materiał
Olej na płótnie
Wymiary podstawowe
szerokość – 91 cm
wysokość – 152 cm
Wymiary szczegółowe
Wysokość bez ramy – 130 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Cechy stylowe obrazu wskazują, iż został umieszczony w strukturze ołtarza w XIX wieku. Obraz wymieniony został w inwentarzu z 1928 roku jako przynależący do ołtarza bocznego dedykowanego Chrystusowi Ukrzyżowanemu.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego uskokowym, nadwieszonym łukiem półkolistym, ujęty profilowaną, złoconą ramą z wizerunkiem Matki Boskiej ze św. Dominikiem. Po lewej stronie kompozycji sylwetka siedzącej na obłokach Madonny w trzech czwartych zwrócona w prawo. Głowa nieznacznie pochylona, lekko zaokrągloną twarz charakteryzują wyraziste rysy, wzrok skierowany w dół. Na głowie biała, opadająca na barki chusta i otwarta korona, wokół gwieździsta aureola. Maria ubrana w ciemnoczerwoną suknię i spięty pod szyją niebieski płaszcz obszyty dekoracyjnym galonem. Oburącz podtrzymuje zwrócone en face Dzieciątko Jezus. Zaokrągloną twarz charakteryzują wyraziste, dziecięce rysy, wzrok skierowany w dół. Włosy krótkie, kręcone, jasny blond. Wokół głowy świetlisty nimb krzyżowy. Nagą sylwetkę w partii bioder i ud przesłania obszerna, biała szata. Lewą rączką podaje biały różaniec klęczącemu po prawej stronie kompozycji św. Dominikowi zwróconemu profilem w lewo. Odchyloną do tyłu głowę świętego charakteryzuje wyrazisty profil rysów twarzy z wydatnym nosem oraz wąska tonsura. Święty ubrany jest z habit dominikański z kukullą. Prawą ręką odbiera różaniec, lewą unosi na wysokości klatki piersiowej. U dołu, po lewej stronie kompozycji biały kwiat lilii. Tło i obłoki w odcieniach szarości.

Zarys problematyki artystycznej

Sceny ukazujące Matkę Boską Różańcową w towarzystwie św. Dominika wyodrębniły się dopiero w chwili rozkwitu sztuki barokowej doby kontrreformacji. Źródłem literackim, które najprawdopodobniej wpłynęło na ukształtowanie się wizerunku Madonny wręczającej św. Dominikowi różaniec był wydany w 1475 roku tekst „De utilitate Psalterii Mariae” Alanusa de Rupe. Według zawartej w nim legendy w 1212 roku na wyspie Albi w klasztorze Prouille św. Dominik dostąpił objawienia, podczas którego Matka Boska wręczyła mu różaniec nakazując by rozpowszechniał ten rodzaj modlitwy. Obraz inspirowany jest kompozycjami barokowymi, gdzie Maria często przedstawiana jest jako siedząca na obłokach (kościół parafialny w Łomży, kościół parafialny w Szczepanku), ubrana w luźne, antykizujące szaty i z wieńczącą głowę koroną – częstym atrybutem Królowej Różańca (kościół parafialny w Jabłonnie Lackiej). Wizerunek św. Dominika wpisuje się w tradycję ikonograficzną
ukazywania go w ten sposób już od XV w. Natomiast spośród licznych atrybutów świętego na obrazie pojawia się jedynie biała lilia będąca uniwersalnym symbolem czystości.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Bardzo dobry, brak widocznych uszkodzeń struktury i warstwy malarskiej.

Literatura

1. Krystyna S. Moisan, Przekazanie różańca świętym dominikańskim, [w:] Ikonografia nowożytnej sztuki kościelnej w Polsce. Maryja orędowniczka wiernych, Warszawa 1987, s. 62-72.

Streszczenie

Obraz stanowi dziewiętnastowieczny przykład kontynuacji wątków ikonograficznych malarstwa barokowego. Przedstawia popularną w malarstwie XVIII wieku odmianę wizerunku Matki Boskiej Różańcowej wręczającej różaniec św. Dominikowi.

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

1. Archiwum Parafialne, Inwentarz, 1928.

Osoby związane z dziełem

Zdjęcie nr 1 dla osoby: Dominik św. Guzman
Dominik św. Guzman

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Ambona wisząca, przyścienna z baldachimem. Kosz czworoboczny o ściętych narożach, lekko wybrzuszony w górnej części. W polach płyciny utworzone z ornamentu rocaille oraz podwieszone festony roślinne; w narożach polichromowane i złocone uskrzydlone główki anielskie. U dołu kosza ambony cztery odwrócone woluty. Zaplecek ujęty pilastrami o gładkich trzonach z wolutami i festonami w górnej części oraz uszami utworzonymi z rocaille'ów. W zaplecku dwuskrzydłowe drzwi. Baldachim czworoboczny w formie belkowania o wklęsło-wypukłej linii z podwieszonym lambrekinem. W zwieńczeniu srebrzona gołębica Ducha Świętego na tle obłoków oraz glorii promienistej. Struktura malowana w odcieniach bieli i różu; ornamenty złocone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica w typie kielichowym osadzona na czworobocznej, profilowanej, zwężającej się ku górze stopie. Niewysoki trzon jest w formie kanelurowanego trzonu czworobocznego filara. Powyżej wąski, puklowany nodus, nad nim jest wklęska ujęta od góry pierścieniem z motywem astragalu. W górnej partii przybiera formę rozszerzającej się, profilowanej i zrobionej motywem rozetek profitki o wywiniętej na zewnątrz krawędzi zdobionej motywem lancetowatych liści. Misa chrzcielnicy przybiera formę owalnej wazy o lekko spłaszczonym brzuścu ujętym parą wolutowych imadeł. U ujętego wałkiem wylewu podwieszony w dwóch miejscach rodzaj festonu z liści laurowych. Pokrywa zwieńczona kompozycją liści i pary wolut wspierających kulę z krzyżem. Struktura chrzcielnicy marmoryzowana w odcieniach szarości, ornamentyka złocona i srebrzona.
chrzcielnica
Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Malowidło w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem nadwieszonym, obwiedzione niebiesko-czerwono-złotą bordiurą ze stylizowanych motywów roślinnych, przedstawia scenę Bożego Narodzenia. W środku kompozycji została ukazana Święta Rodzina. Klęczącą po lewej stronie Marię przedstawiono z profilu. Matka Boska ma pociągłą twarz o jasnej karnacji i półdługie ciemne włosy nakryte białą chustą. Odziana jest w jasną szatę spodnią i długi niebieski płaszcz. W dłoniach trzyma Dzieciątko Jezus, przedstawione frontalnie w białej pieluszce na biodrach, z jasnymi kręconymi włosami i uniesionymi w górę rękami, nad głową promienie świetlistej glorii. Po prawej stronie kompozycji klęczy Józef, ukazany z profilu, o szczupłej twarzy okolonej zarostem, długim, prostym nosie, długich siwych włosach. Odziany w szarą tunikę i zielony płaszcz spięty pod szyją. Józef rozkłada ręce w geście adoracji. Po lewej stronie za Matką Boską znajduje się dwóch klęczących pasterzy oraz jeden stojący z dzieckiem na rękach. Pasterze mają długie włosy, odzienia skórzane oraz tuniki, a przez ramię przewieszone bukłaki i sakwy. U stóp pasterza na pierwszym planie znajduje się owca, laska pasterska oraz kapelusz. Pomiędzy Józefem a Marią żłóbek z sianem i białą chustą, a przed żłóbkiem owca. Po prawej stronie za Józefem przedstawiono wołu i osła zwróconych w stronę Dzieciątka. Nad Świętą Rodziną znajdują się dwie uskrzydlone główki anielskie, a pomiędzy nimi gwiazda, której światło tworzy glorię otaczającą Marię, Józefa i Jezusa. W tle ściana z prześwitem okiennym, fragment drewnianego stropu oraz nocny pejzaż po prawej stronie.
polichromia ścienna
Boże Narodzenie
Zdjęcie nr 1: Rzeźba pełna, ustawiona na podstawie na planie nieregularnego koła przedstawia całopostaciowy wizerunek Chrystusa Zmartwychwstałego stojącego frontalnie, w kontrapoście, w lewej ręce trzymającego chorągiew paschalną, z prawą uniesioną w geście błogosławieństwa. Twarz jest szczupła, pociągła, o wysokim czole, delikatnie rzeźbionych rysach i wystających kościach policzkowych, niewielkich oczach zwróconych ku górze, prostym nosie i rozchylonych ustach, okolona krótką brodą skręconą w dwa pukle oraz falowanymi włosami opadającymi na ramiona. Jezus ubrany jest w czerwony płaszcz ze złotą lamówką, odsłaniający tors, zapięty na piersi, opadający na ramiona i plecy, zarzucony z przodu na lewe przedramię, przesłaniając partie nóg. Ciało jest szczupłe, o delikatnym modelunku z zaznaczonymi śladami męki. Polichromia naturalistyczna.
rzeźba
Chrystus Zmartwychwstały
Zdjęcie nr 1: Obrazy cyklu stacji drogi krzyżowej mają kształt stojących prostokątów. Charakteryzują je wielopostaciowe, zdynamizowane, wielofiguralne kompozycje najczęściej osadzone na tle pejzażu lub architektury. Malowidła cechuje stosunkowo plastyczny modelunek postaci – fizjonomii, muskulatury, draperii. Proporcje sylwetek oraz ich upozowanie są poprawnie uchwycone. Kolorystyka obrazów jest żywa, nasycona, o stosunkowo szerokiej gamie barw. Obrazy ujmują drewniane, profilowane, polichromowane ramy w odcieniu ciemnej czerwieni z dodatkiem złoceń, ze zwieńczeniem o linii wklęsło-wypukłej, mieszczącym łaciński, majuskułowy numer stacji pod złoconym krzyżem. W dolnej części białe pole o kształcie prostokąta mieszczące nazwy poszczególnych stacji.
obraz
Droga krzyżowa
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta, ujętego profilowaną, złoconą ramą. W centrum półpostać Chrystusa zwróconego frontalnie z głową przechyloną na prawe ramię oraz dłońmi skrzyżowanymi i związanymi w nadgarstkach. Twarz pociągła, szczupła, o wyraźnych rysach wydobytych modelunkiem, okolona krótkim zarostem oraz długimi włosami opadającymi na ramiona, odsłaniającymi lewe ucho. Na głowie płaskorzeźbiona, złocona korona cierniowa. Tors odkryty, o silnym modelunku światłocieniowym wydobywającym linię żeber i piersi. Na ciele zaznaczone ślady męki broczące krwią. Na ramiona narzucony płaskorzeźbiony, złocony płaszcz podtrzymywany z przodu. W lewej dłoni Jezus trzyma płaskorzeźbioną, złoconą trzcinę. Postać ujęta jest płaskorzeźbioną, złoconą glorią promienistą na jednolitym, jasnoniebieskim tle.
obraz
Ecce Homo

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie pionowego prostokąta z przedstawieniem Matki Boskiej Karmiącej. W centrum kompozycji została ukazana Maria w półpostaci z głową przechyloną na lewe ramię. W lewej dłoni trzyma Dzieciątko Jezus, a prawą przytrzymuje pierś, którą go karmi. Ubrana jest w zielone szaty: suknię oraz płaszcz zdobione jasnoczerwonymi i kolistymi różami, niebieskimi tulipanami oraz zielonymi listkami. Szaty obwiedzione są czarnym konturem, w środku malowane płaską plamą barwną, bez cieniowania. Twarz Marii pełna o jasnej karnacji z zaróżowionymi policzkami z długim nosem i małymi ustami. Włosy długie, ciemnobrązowe, schowane pod welonem. Dzieciątko ponad naturalnych rozmiarów z odkrytymi ramionami i kolanami. Tło po lewej stronie obrazu ciemnoniebieskie, a po prawej zielone z żółtym nimbem wokół głowy Dzieciątka oraz żółtym fragmentem w prawym, górnym narożu. Wokół głów postaci rozmieszczonych jest jednaście, dużych i złotych gwiazd. Rama prosta, drewniana i bejcowana.
obraz

Matka Boska Karmiąca

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta, zamknięty łukiem nadwieszonym z przedstawieniem Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Maria ukazana w półpostaci, frontalnie, z Dzieciątkiem Jezus na lewym ręku. Dzieciątko widoczne z prawego profilu, z głową odwróconą do tyłu, oburącz ujmuje dłoń Marii. Owalne twarze postaci charakteryzują linearnie opracowane rysy, z długimi, wąskimi nosami oraz drobnymi ustami. Oczy Marii mają migdałowy kształt, jej wzrok skierowany jest na wprost. Matka Boska ubrana jest w czerwoną suknię z długimi rękawami ze złotymi obszyciami oraz ciemnoniebieski płaszcz nałożony na głowę. Dzieciątko ubrane jest w zieloną sukienkę i czerwony płaszcz, z jego lewej stopy zsuwa się sandał. Jezus spogląda w kierunku niewielkiej sylwetki jednego z dwóch archaniołów znajdującego się po prawej stronie – archanioła Gabriela. Po drugiej stronie jest archanioł Michał, obaj trzymają w dłoniach narzędzia Męki Pańskiej: Michał (włócznię i gąbkę z octem), Gabriel (krzyż). Na głowach Marii i Dzieciątka znajdują się otwarte korony ze szlachetnymi kamieniami, a wokół nimby: Matki Boskiej dekorowany bogatą wicią floralną, u Dzieciątka nimb krzyżowy. Wszystkie postacie są podpisane inicjałami: nad głową Marii, po lewej stronie obrazu widnieją litery „MP”, a po prawej „ΘΥ”; następnie po lewej stronie obrazu, nad głową archanioła Michała znajdują się litery „ΟΡМ”, a nad głową archanioła Gabriela „OΡГ” i dalej, po prawej stronie obrazu, obok Dzieciątka Jezus litery „IC-XC”. Tło jest złocone. Obraz ujęty jest prostokątną, profilowaną ramą zdobioną od zewnątrz ażurową wicią roślinną. W górnej części kompozycji napis „MATKO BOSKA NIEUSTAJĄCEJ POMOCY / MÓDL SIĘ ZA NAMI”. Rama drewniana, profilowana, złocona, ozdobiona rzędem stylizowanych liści akantu.
obraz

Matka Boska Nieustastającej Pomocy

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta ujęty profilowaną, złoconą ramą. W centrum kompozycji, na tle rozległego, górzystego pejzażu przedstawiony św. Antoni Padewski trzymający na ręku Dzieciątko Jezus. Święty ukazany frontalnie, w pozycji stojącej z głową zwróconą w trzech czwartych w lewo. Ubrany w brązowy habit franciszkański przepasany sznurem (cingulum), z przewieszonym u pasa różańcem. Stopy obute w brązowe sandały. Święty przedstawiony jako mężczyzna o okrągłej twarzy z pełnymi, zaróżowionymi policzkami, o dużych, ciemnych oczach oraz długim, prostym nosie. Głowa z tonsurą okolona nimbem. W prawym ręku postać trzyma kwiat białej lilii; w lewym podtrzymuje zamkniętą księgę, na której znajduje się Dzieciątko Jezus. Chrystus ukazany w postawie siedzącej, zwrócony w trzech czwartych w prawo. Ukazany jako jasnowłose, pulchne dziecko o jasnej karnacji z wyraźnie zaznaczonym rumieńcem. Oczy duże, nos prosty, usta lekko uśmiechnięte. Głowa otoczona nimbem. Biodra przepasane białą tkaniną. Dzieciątko wznosi prawą rękę w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma kulę ziemską. Tło kompozycji stanowi rozległy, górzysty pejzaż z widoczną w oddali sylwetą miasta i płynącą rzeką. Powyżej niebo zasnute białymi obłokami. Na odwrociu obrazu napis „Ołtarz S(więtego) Józefa odnowiony kosztem Pana Józefa Mianowskiego 1851” oraz „Ten Obraz z Ramą Odnowiony na Honor S Antoniego dnia 15 Grudnia 1851. Woj(ciech) Dembowski, Malarz i Pozłotnik m.p. O.M.K.”
obraz

Św. Antoni Padewski

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta przedstawiający stygmatyzację św. Franciszka. W centrum kompozycji znajduje się św. Franciszek, usytuowany nieco z lewej strony obrazu, w pozycji klęczącej, zwrócony w trzech czwartych w lewo, z rękami rozłożonymi szeroko na boki. Ma podłużną twarz, z krótkim i jasnym zarostem, z oczami skierowanymi na Chrystusa, na głowie tonsurę. Święty ubrany jest w habit franciszkański przewiązany sznurem, a na stopach ma założone sandały. W górnej części obrazu, po prawej stronie znajduje się Chrystus jako serafin, z którego ran wychodzą czerwone promienie tworzące stygmaty u świętego Franciszka. Przed świętym, na wysokim wzniesieniu ułożone są: otwarta księga oraz czaszka. W tle, pośrodku widać zakonnika, ukazanego w pozycji siedzącej, czytającego księgę. W oddali widać pejzaż górski i pochmurne niebo. W dolnej części obrazu słabo czytelna sygnatura „Wład(ysław) P. Bąkowski 1886.” Rama drewniana, profilowana, fakturowana i złocona, zdobiona stylizowanymi rocaille'ami.
obraz

Stygmatyzacja św. Franciszka

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta z przedstawieniem św. Antoniego Padewskiego z Dzieciątkiem. Święty został ukazany w ujęciu do kolan, zwrócony w lewo, w stronę Dzieciątka stojącego na blacie przykrytym czerwonym obrusem. Głowa świętego jest delikatnie przechylona w lewo, lewa ręka obejmuje Dzieciątko, prawa opuszczona trzyma kwiat lilii. Święty ma owalną twarz o młodzieńczych rysach, na głowie tonsurę. Jest ubrany w habit franciszkański. Dzieciątko ukazane zostało niemal nagie, z białą chustą okrywającą biodro i przerzuconą przez prawe ramię. Prawą ręką Chrystus dotyka brody świętego, lewą wyciąga w jego stronę. U stóp Dzieciątka leży otwarta księga. Wokół głów postaci złote nimby. Tło kompozycji jednolite, ciemnobrązowe. Na odwrocie napis malowany farbą „Fundator Walenty / Tekiela. / 1840. / 24 lipca”.
obraz

Św. Antoni Padewski

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie prostokąta zbliżonego do kwadratu ujęty złoconą, profilowaną ramą. W centrum kompozycji przedstawiony św. Benedykt w postawie stojącej, w ujęciu frontalnym z głową zwróconą w trzech czwartych w prawo. Święty ubrany w obszerny czarny habit benedyktyński z kapturem i szerokimi rękawami. Ukazany jako mężczyzna o pozbawionej zarostu okrągłej twarzy z wydatnym nosem oraz szeroko otwartymi, skierowanymi na wprost oczami. Wokół głowy tonsura oraz złocony nimb. Święty w swojej prawej ręce podtrzymuje oprawioną na czerwono księgę. Lewą dłoń składa na piersi na wysokości serca. Po prawej stronie obrazu widoczny fragment stołu przykrytego zieloną tkaniną, na którym widoczna biała mitra. Na drugim planie, po lewej stronie nieco za postacią świętego przedstawiono fragment wysokiego cokołu stanowiącego podstawę dla kolumny. Tło złocone, wytłaczane w motywy roślinno-kwiatowe.
obraz

Św. Benedykt

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Matka Boska ze św. Dominikiem", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/matka-boska-ze-sw-dominikiem

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności