konfesjonał
Zdjęcie nr 1: Przyścienny, otwarty konfesjonał szafiasty, wykonany w całości z drewna uzyskał formę architektoniczną ustawioną na niskim cokole. Drewniane siedzisko z podłokietnikami i wysokim zapleckiem flankują dwie ścianki boczne przeprute dwoma kwadratowymi okienkami wypełnionymi romboidalną kratownicą. Ścianki od góry zamknięte są wyciętym, odwróconym łukiem odcinkowym. Od frontu zamykają je smukłe czworoboczne filarki zwieńczone zdwojonymi płaskimi kulami z krzyżykami. W dolnej partii do filarków od przodu przymocowano półwypukłe drzwi. Zdobią je cztery kwadratowe płyciny, obramione profilowanymi listwami. Przestrzeń pomiędzy płycinami tworzy krzyż równoramienny. W górnej części do filarków przymocowano dwuskrzydłowe drzwiczki, których przody ozdobiono płaskorzeźbionym motywem stylizowanego dziewięciosiłu. Podobny motyw wpisano w pola ułożonych w pionowym rzędzie trzech płycin obramionych profilowanymi listwami. Płyciny umieszczono na bocznych policzkach konfesjonału. Górne płyciny uzyskały kształt stojącego trapezu, natomiast pozostałe cztery mają kształt czworoboczny. Policzki wieńczą wolutowe spływy. Zaplecek konfesjonału w górnej części ozdobiony został czworoboczną płyciną o wklęsłych narożach, ujętą szeroką, wklęsło-wypukłą ramą. Pole płyciny ozdobiono krzyżem utworzonym z fazowanych listew, w kształcie zbliżonym do krzyża równoramiennego z wpisanym okręgiem.

konfesjonał

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Szaflary
Miejscowość
Szaflary
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Biały Dunajec
Parafia
Św. Andrzeja Apostoła
Miejsce przechowywania
kaplica boczna Najświętszego Serca Pana Jezusa
Identyfikator
DZIELO/14376
Kategoria
konfesjonał
Ilość
1
Czas powstania
lata pięćdziesiąte XX wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
drewno dębowe, techniki snycerskie i stolarskie, lakierowanie
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Konfesjonał sprawiono w latach pięćdziesiątych XX wieku.

Opis

Przyścienny, otwarty konfesjonał szafiasty, wykonany w całości z drewna uzyskał formę architektoniczną ustawioną na niskim cokole. Drewniane siedzisko z podłokietnikami i wysokim zapleckiem flankują dwie ścianki boczne przeprute dwoma kwadratowymi okienkami wypełnionymi romboidalną kratownicą. Ścianki od góry zamknięte są wyciętym, odwróconym łukiem odcinkowym. Od frontu zamykają je smukłe czworoboczne filarki zwieńczone zdwojonymi płaskimi kulami z krzyżykami. W dolnej partii do filarków od przodu przymocowano półwypukłe drzwi. Zdobią je cztery kwadratowe płyciny, obramione profilowanymi listwami. Przestrzeń pomiędzy płycinami tworzy krzyż równoramienny. W górnej części do filarków przymocowano dwuskrzydłowe drzwiczki, których przody ozdobiono płaskorzeźbionym motywem stylizowanego dziewięciosiłu. Podobny motyw wpisano w pola ułożonych w pionowym rzędzie trzech płycin obramionych profilowanymi listwami. Płyciny umieszczono na bocznych policzkach konfesjonału. Górne płyciny uzyskały kształt stojącego trapezu, natomiast pozostałe cztery mają kształt czworoboczny. Policzki wieńczą wolutowe spływy. Zaplecek konfesjonału w górnej części ozdobiony został czworoboczną płyciną o wklęsłych narożach, ujętą szeroką, wklęsło-wypukłą ramą. Pole płyciny ozdobiono krzyżem utworzonym z fazowanych listew, w kształcie zbliżonym do krzyża równoramiennego z wpisanym okręgiem.

Zarys problematyki artystycznej

Konfesjonał w kościele w Szaflarach stanowi ciekawy przykład pracy stolarskiej czerpiącej inspiracje z modernistycznej stylistyki obecnej w Małopolsce w okresie międzywojennym. Na uwagę zasługuje fakt zdobienia go stylizowanym motywem dziewięciosiłu, który często pojawia się w dekoracjach podhalańskich.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Ostatnią konserwację przeprowadzono na przełomie XX i XXI wieku.

Streszczenie

Konfesjonał w kościele w Szaflarach z lat pięćdziesiątych XX wieku stanowi ciekawy przykład pracy stolarskiej czerpiącej inspiracje z modernistycznej stylistyki obecnej w Małopolsce w okresie międzywojennym. Na uwagę zasługuje fakt zdobienia go stylizowanym motywem dziewięciosiłu, który często pojawia się w dekoracjach podhalańskich.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica wkomponowana w wysoką i szeroką niszę w północnej ścianie pierwszego przęsła prezbiterium, ujętą wykonanymi z drewna cokołami i kanelowanymi półkolumnami o kompozytowych kapitelach z impostami, między którymi profilowana arkada z Okiem Opatrzności w kluczu. Nisza pokryta polichromią ukazującą Chrzest Chrystusa w Jordanie. Podstawa na rzucie ośmioboku, profilowana i fazowana w górnej części. Założony na rzucie ośmioboku cokół stanowi podstawę trzonu na rzucie koła, o części środkowej w typie gruszkowatym, zwieńczonego ośmioboczną płytą podpierającą rozłożystą czarę o powierzchni imitującej puklowanie. Czarę wieńczy pokrywa w kształcie dzwonu o gęsto profilowanej powierzchni, zwieńczonego kulą z krzyżem. Na dwóch bokach cokołu chrzcielnicy inskrypcja „FR(ANCISZEK) TUMIDALSKI / majst(er) kamien(iarski) / DĘBNIK KRZESZOWICE / 1900”.
chrzcielnica
Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Epitafium w kształcie leżącego prostokąta z wklęsłą płyciną z inskrypcją, wsparte na gzymsie z podwieszonymi pod nim stykającymi się wolutami i zwieńczone wydatnym, profilowanym gzymsem z akroterionami na narożach i gotycką tarczą nakrytą otwartą koroną ujętą stylizowaną wicią roślinną. W tarczy druga tarcza o wciętych pobocznicach i głowicy z rytym godłem herbu Jastrzębiec – odwróconej podkowie z krzyżem kawalerskim. Tarcza nakryta otwartą koroną i klejnotem w postaci jastrzębia z godłem w prawym szponie. Na tablicy inskrypcja „THOMAS AB OLWITA / UZNAŃSKI / HAERES BONORUM SZAFLARY OBIIT / A(NNO) D(OMINI) MD CCCXLVIII.” W prawym dolnym rogu tablicy z inskrypcją sygnatura kamieniarza "E(dward) Stehlik / w Krakowie."
płyta nagrobna
Epitafium Tomasza Uznańskiego
Zdjęcie nr 1: Płyta w kształcie leżącego prostokąta ujęta profilowaną ramą z uszakami, zwieńczona węższym, prostokątnym polem zamkniętym trójkątnym, profilowanym gzymsem, ujętym dwoma zwróconymi do siebie wolutami ze spływami wypełnionymi listkami. W polu kuta, złocona inskrypcja „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / HONORATA de DOMARADZKIE UZNAŃSKA / HERES BONORUM SZAFLARY * 12 JANUARII 1797. 28. APRILIS 1878. / IMITABILE EXEMPLAR CARAE UXORIS, AMANTIS MATRIS, OPTIMAE CIVIS, / VIDUA FACTA DUOS FILIOS EDUCAVIT, / ET REM FAMILIAREM BENE GESSIT. / EX SEPTEM LIBERIS QUINQUE / SUMMOS DIGNITATIS GRADUS OBTINUERUNT IN CIVITATE. / AD PERPETUAM MEMORIAM POSUIT GRATO ANIMO FILIUS. / R(EQUIESCAT) I(N) P(ACE)”.
płyta nagrobna
Epitafium Honoraty z Domaradzkich Uznańskiej
Zdjęcie nr 1: Przyścienną ambonę wspartą na masywnym filarze ustawiono przy północnej ścianie nawy, obok wejścia do kaplicy Matki Boskiej Szaflarskiej. Wejście na nią prowadzi z kruchty północnej. Ambona z wejściem połączona jest za pomocą podestu z drewnianą, ażurową balustradą, utworzoną z półokrągłych arkadek wspartych na wysmuklonych tralkach. Filar ambony ustawiono na dwupoziomowym cokole na planie czworoboku o ściętych narożach. Cokół w górnej części przechodzi w ośmioboczny filar zwieńczony stylizowanymi i złoconymi liśćmi akantu ułożonymi kielichowo. Boki filaru zdobią stylizowane, złocone kampanulle. Kosz ambony wykonano na planie czworoboku. W narożach pojawiły się pilastry podtrzymujące wyłamane belkowanie stanowiące parapet ambony, dekorowane stylizowaną wicią akantową z palmetami. Ścianki kosza ozdobione zostały podwójnymi, prostokątnymi płycinami, zamkniętymi łukiem odcinkowym, które wypełniono płaskorzeźbioną i złoconą, stylizowaną wicią akantu. Również pilastry na narożach ozdobiono stylizowaną wicią liści akantu, wieńcząc je kapitelami kompozytowymi. Przy dolnej krawędzi kosza zawieszono płaskorzeźbione i złocone girlandy kwiatowo-roślinne. Wysoki zaplecek ambony uzyskał architektoniczną formę flankowaną przez dwie kolumny z attyckimi bazami na wysokich postumentach, z pierścieniem w połowie wysokości i kapitelami kompozytowymi. Kolumny podtrzymują belkowanie dodatkowo wsparte na czterech konsolkach. W polu pomiędzy kolumnami na tle prostokątnej zwieńczonej półokrągło płyciny wyobrażono dwie płaskorzeźbione, półokrągłe tablice Dekalogu, dekorowane diagonalnymi rozetkami. Ponad amboną zawieszono baldachim na planie czworoboku o ściętych narożach, zwieńczonych małymi pinaklami. Jego boki ozdabia stylizowany ornament akantowy z muszlami. Na podniebieniu wyobrażono rzeźbioną gołębicę Ducha Świętego. Całość baldachimu wieńczy ażurowa latarnia na planie ośmioboku, o ośmiu kolumnach wspierających belkowanie, z daszkiem zwieńczonym krzyżykiem.
ambona
ambona
Zdjęcie nr 1: Ołtarz w kaplicy Matki Boskiej Szaflarskiej stanowi przykład przyściennej, architektonicznej, drewnianej nastawy trójosiowej ze zwieńczeniem. Stipes ołtarzowy z drewnianą mensą z kamiennym portatylem uzyskał kształt leżącego prostopadłościanu. Jego przód flankują hermy o trzonach dekorowanych cekinami. W polu zastosowano prostokątną płycinę ujętą kimationem. Na mensie ustawiono prostopadłościenne tabernakulum z wyodrębnionym cokołem i gzymsem koronującym wyłamanym na osi, podtrzymywanym przez dwa pilastry. Krawędzie tabernakulum zdobi imitacja boniowania. Drzwiczki ozdobiono stojącą, prostokątną płyciną, zwieńczoną trójkątnym przyczółkiem. W polu płyciny umieszczono stojący na obłokach płaskorzeźbiony i złocony kielich z hostią otoczoną promieniami. Jednokondygnacyjna nastawa wspiera się na prostokątnej predelli, przechodzącej pod osiami bocznymi w wolutowe konsole. Osie retabulum wydzielone zostały za pomocą skrajnych pilastrów oraz pary kolumn flankujących oś środkową. Podpory dźwigają pełne belkowanie wyłamane na ich osi, przerwane w partii pola środkowego oraz na osiach skrajnych przerwany półokrągły przyczółek. Wewnętrzna para kolumn dźwiga dodatkowo parę konsol podtrzymujących pełne belkowanie wyłamane na ich osi. Zwieńczenie uzyskało formę kwadratu zamkniętego szczytem z krzyżem, ujętego parą kolumienek na cokołach podtrzymujących skrajne woluty. Po zewnętrznych bokach zwieńczenia usytuowano postacie adorujących aniołów. W polu środkowym kondygnacji znalazła się nisza w formie stojącego prostokąta zamkniętego archiwoltą opadającą na belkowanie z konchą wydzieloną przez poziomy gzyms wsparty na dwóch pilastrach. W podniebiu konchy widoczna jest rzeźbiona i srebrzona gołębica Ducha Świętego. W niszy ustawiono figurę Matki Boskiej z Dzieciątkiem stojącą na wysokim czworobocznym postumencie. W osiach bocznych znalazły się nisze zamknięte konchą, u dołu podtrzymywane wspornikiem, z figurami św. Elżbiety Węgierskiej i św. Kazimierza Królewicza. W polu zwieńczenia umieszczono obraz w formie owalu ujęty ramą z przedstawieniem św. Maurycego. Ołtarz w całości pokryty został bogatą i zróżnicowaną dekoracją ornamentalną. Liśćmi akantu ozdobiono cokoły kolumn i wolut podwieszonych pod boczne osie. Kolumny w jednej czwartej wysokości obwiedzione zostały profilowaną listwą wypełnioną rautami. Ich dolne części ozdobiono uskrzydlonymi główkami aniołów z podwieszonymi festonami i girlandami. Z kolei w górnych partiach wykorzystano spiralne wici winnego grona. Dekoracyjnie artykułowano także pilastry, które w jednej czwartej przedzielono profilowanym gzymsem. Ich dolne części szczelnie wypełniono ornamentem okuciowym z rautem w środku, z kolei górne pokryto układającą się swobodnie i symetrycznie wstęgą z kaboszonami. Fryz belkowania wypełniony został wicią roślinną. Pola pomiędzy niszą a belkowaniem ozdobiono uskrzydlonymi główkami aniołów i podwieszonymi pod nimi girlandami. Ponadto uskrzydlone główki aniołów zdobią imposty podstawy zwieńczenia oraz klucz archiwolty ponad niszą główną. Kolumieńki zwieńczenia ozdobione zostały układającą się spiralnie wstęgą. Na dekoracje ornamentalną nastawy składają się również różne zdobienia profilów belkowania i zwieńczenia w postaci kostkowania, wolich oczu oraz pasów utworzonych z liści akantu.
ołtarz
ołtarz
Zdjęcie nr 1: Kościół św. Andrzeja Apostoła w Szaflarach jest murowaną świątynią orientowaną. Składa się z czteroprzęsłowej nawy, przylegającego do niej od wschodu węższego, trójprzęsłowego prezbiterium zamkniętego łukiem spłaszczonym oraz czworobocznej wieży usytuowanej od zachodu. Po bokach nawy, na planie kwadratu ze ściętymi narożami, wzniesiono naprzeciw siebie dwie kaplice boczne, otwarte do wnętrza kościoła półokrągłymi arkadami. Od wschodu do kaplicy Najświętszego Serca Pana Jezusa przylega niewielka kruchta. Z kolei po stronie północnej prezbiterium wzniesiono na planie prostokąta zakrystię, poprzedzoną przedsionkiem i aneksem łączącym ją z kaplicą boczną Matki Boskiej, nad którym znajduje się skarbczyk. Prezbiterium doświetlone zostało przez trzy półokrągłe okna w ścianie południowej. Nawa, opięta na zewnątrz przyporami, została nakryta sklepieniem żaglastym z gurtami, a jej wnętrze, podobnie jak w prezbiterium, rozczłonkowano półfilarami. Zarówno nawę jak i prezbiterium nakryto dachem siodłowym, pokrytym blachą miedzianą. Obie kaplice boczne zasklepiono ośmiodzielnym sklepieniem i przykryto dachem namiotowym, wieńcząc go wielobocznymi latarniami z krzyżem. Doświetlają je półokrągłe okna oraz okulus, umieszczony w ścianie ołtarzowej, zamurowany w kaplicy Najświętszego Serca Pana Jezusa i od zewnątrz wypełniony współczesną mozaiką z wyobrażeniem Chrystusa Pantokratora. Elewacje prezbiterium, nawy i kaplic potynkowano. Od strony zachodniej do nawy przylega dwupoziomowa, czworoboczna wieża. Jej ściany olicowano okładziną z piaskowca. Dolny poziom wieży wyznacza nieznaczny uskok. Tu w przyziemiu urządzono kruchtę, do której prowadzi półokrągły portal. Nad portalem widoczny jest okulus. Górny poziom przepruto z trzech stron półokrągłymi oknami wypełnionymi drewnianymi żaluzjami. Wieżę zwieńczono ostrosłupowym hełmem, pokrytym blachą miedzianą i zakończonym krzyżem, który wspiera się na profilowanym gzymsie koronującym. Zwieńczenie wieży zostało wzbogacone w narożach czterema nadwieszonymi na wspornikach wielobocznymi wieżyczkami z ostrosłupowymi hełmami, pomiędzy którymi z trzech stron umieszczono tarcze zegarowe.
kościół
Kościół św. Andrzeja Apostoła

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna o formach architektonicznych; dostępna jednobiegowymi schodkami od strony prezbiterium. Kosz na rzucie wieloboku, ustawiony na znajdującym się poniżej konfesjonale, ujęty pilastrami o kompozytowych, złoconych kapitelach. Pilastry stojące na wysuniętych przed lico ambony profilowanych postumentach dźwigają wydatny, profilowany i wyłamujący się na osi podpór gzyms. Prostokątne pola kosza są wypełnione złoconym i srebrzonym „suchym” akantem. Fryz i architraw dekorowane złoconym ornamentem kwiatowym. Balustrada schodków pełna o podziałach identycznych jak korpus ambony. Zaplecek ujęty parą pilastrów o kompozytowych, złoconych kapitelach dźwigających pełne, wyłamane na osi podpór belkowanie zwieńczone profilowanym gzymsem. W polu obraz przedstawiający św. Franciszka z Asyżu na tle pejzażu w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem nadwieszonym. Święty został ukazany całopostaciowo, frontalnie w brązowym habicie przepasanym sznurem. W lewej dłoni trzyma zamkniętą księgę oraz lilię, prawą wykonuje gest oratorski. U jego lewego boku przedstawiony jeleń. Całość zaplecka ujęta ażurowymi uszami utworzonymi ze złoconego i srebrzonego „suchego” akantu. Baldachim na rzucie połowy ośmioramiennej gwiazdy, zwieńczony złoconą szyszką ustawioną na ażurowej konsoli utworzonej z akantowych wolut; w podniebiu płaskorzeźbiona gołębica Ducha Świętego na tle glorii promienistej. Struktura malowana na kolor jasnozielony z jasnobrązowymi elementami. Partie ornamentów złocone i srebrzone; trzony pilastrów marmoryzowane w odcieniach pastelowej zieleni. Konfesjonał na rzucie prostokąta. Przedpiersie ujęte parą pilastrów o gładkich, ciemnozielonych trzonach i złoconych, kompozytowych kapitelach. W polu prostokątna, „uszata” płycina malowana na ciemnozielono. Zaplecek gładki z prostokątną płyciną zamkniętą łukiem nadwieszonym mieszczącym złoconą muszlę palmetową. Boki o linii wklęsło-wypukłej zamknięte od góry akantowymi wolutami. Struktura malowana na kolor jasnobrązowy.
ambona

Ambona i konfesjonał

Zdjęcie nr 1: Usytuowany w nawie głównej, przy ścianie zachodniej pod chórem muzycznym. Konfesjonał o podstawie na planie zakończonym z jednej strony (od ściany) linią prostą, a z drugiej łukiem wklęsło-wypukłym z uskokiem. Drzwi zamykające wejście do siedziska księdza wypukłe, ujęte kanelowanymi lizenami, na profilowanej bazie. Pośrodku drzwi profilowana rama w kształcie stojącego prostokąta. Boczne, występujące ku górze ścianki ograniczające siedzisko zwieńczone fantazyjnymi łukami wklęsło-wypukłymi zakończonymi ślimacznicami. Ściana zaplecka zwieńczona dwiema stykającymi się wolutami. Boczne partie konfesjonału, po bokach siedziska księdza, ograniczone są od strony muru kościoła pionowymi ściankami i zakończonymi wolutami. U dołu tych partii konfesjonału stopnie-klęczniki. W ściankach flankujących z boków siedzisko księdza prześwity z grubą kratą, w kształcie stojącego prostokąta, zamkniętego łukiem nadwieszonym, ujęte w profilowaną ramę.
konfesjonał

Dwa konfesjonały

Zdjęcie nr 1: Konfesjonał o podstawie na planie zakończonym z jednej strony (od ściany) linią prostą, a z drugiej łukiem wklęsło-wypukłym. Drzwi zamykające wejście do siedziska księdza wypukłe, ujęte pilastrami, dekorowanymi na trzonach prostokątnymi płycinami, pośrodku drzwi dekoracja w kształcie gwiazdy ujętej w prostokątną ramę o wklęsłych bokach i wypukłym zwieńczeniu. Boczne, występujące ku górze ścianki ograniczające siedzisko zwieńczone wolutami ozdobionymi na grzbiecie cekinami. Ścianki zaplecka zwieńczone dwiema stykającymi się wolutami połączonymi muszlą palmetową ze szczytem utworzonym z dwóch esownic z gorejącym sercem z krzyżem. Boczne partie konfesjonału, po bokach siedziska księdza, ograniczone są od strony muru pionowymi ściankami o krawędzi zarysowanej parami wklęsłych „ceowników”. U dołu tych partii konfesjonału stopnie-klęczniki. W ściankach flankujących z boków siedzisko księdza prześwity z kratą.
konfesjonał

Dwa konfesjonały

Zdjęcie nr 1: Konfesjonał na rzucie prostokąta z wklęsło-wypukłym frontem, lekko wklęsłymi zapleckami o ściankach ujętych spływami wolutowymi. Siedzisko z drzwiczkami lekko wybrzuszonymi, ujęte pilastrami z wybrzuszonym i profilowanym gzymsem oraz półkolistym przyczółkiem z dwiema stykającymi się wolutami.
konfesjonał

Dwa konfesjonały

Zdjęcie nr 1: Para konfesjonałów o lekko wybrzuszonym przodzie i wklęsłych bokach, z wysokim zapleckiem ze ściętymi, wklęsłymi bokami, ujętymi spływami wolutowymi. Siedzisko z drzwiczkami ozdobionymi wklęsłą ramą z łukowatymi wcięciami na każdym boku i bokami wyciętymi linią wklęsło-wypukłą, z kratkami. Środkowa część zaplecka zwieńczona profilowanym gzymsem z łukiem nadwieszonymi, w którym znajduje się złocony kartusz ujęty karbowaną taśmą i muszlą palmetową z inskrypcją „KTÓRYCH ODPUŚCICIE / GRZECHY / SĄ IM ODPUSZCZONE / JAN XX. 23”. Nad łukiem muszla palmetowa ujęta wiciami akantu. Wzdłuż spływów wolutowych po bokach złocone kampanule. Do zaplecka, nad siedziskiem zamontowana lampka elektryczna i tabliczka z inskrypcją „W TYM KONFESJONALE SPOWIADAŁ / bł(ogosławiony) Jan Paweł II / ks(iądz) Kardynał Karol Wojtyła / gdy był Pasterzem Kościoła Krakowskiego.”
konfesjonał

Dwa konfesjonały

Zdjęcie nr 1: Konfesjonał o fantazyjnie wyciętej podstawie. Siedzisko ustawione na niskim cokole z drzwiczkami lekko wybrzuszonymi, ujętymi po bokach pilastrami, zdobionymi prostokątną płyciną i zamkniętymi profilowanym gzymsem. Powyżej pilastry zdobione kanelowaniem, zwieńczone wydatnymi, profilowanymi i ustawionymi pod kątem impostami. Przyczółek półkolisty, silnie profilowany. Ścianki zaplecka szerokie, zdobione wydłużonymi wolutami. W ściankach flankujących z boków siedzisko księdza prześwity z kratą.
konfesjonał

Dwa konfesjonały

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "konfesjonał", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/konfesjonal-15

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności