Epitafium Wincentego Dembickiego
Zdjęcie nr 1: Tablica epitafijna w kształcie stojącego prostokąta, zdobiona w narożach czterema rozetkami z jasnego kamienia. Na tablicy inskrypcja „Pamięć / Wincentemu Dembickiemu / Obywatelowi i Chirurgowi Miasta / Wieliczki w 56. r(oku) wieku życia swego / w d(nia) 16. Sierpnia 1847. r(oku) zmarłemu / któremu jako Dobroczyńcy swemu / w dowód prawdziwego szacunku / i wdzięczności przychylni Przyjaciele / położyli. / Duszę jego pobożnym polecając / westchnieniom."

Epitafium Wincentego Dembickiego

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Wieliczka
Miejscowość
Wieliczka
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wieliczka
Parafia
Św. Klemensa
Miejsce przechowywania
kościół
Identyfikator
DZIELO/09005
Kategoria
płyta nagrobna
Ilość
1
Czas powstania
1847 rok
Fundator
przyjaciele zmarłego
Technika i materiał
marmur dębnicki, techniki kamieniarskie, złocenie
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Tablica wykonana w / lub po 1847 roku i wmurowana w ścianę kościoła.

Opis

Tablica epitafijna w kształcie stojącego prostokąta, zdobiona w narożach czterema rozetkami z jasnego kamienia. Na tablicy inskrypcja „Pamięć / Wincentemu Dembickiemu / Obywatelowi i Chirurgowi Miasta / Wieliczki w 56. r(oku) wieku życia swego / w d(nia) 16. Sierpnia 1847. r(oku) zmarłemu / któremu jako Dobroczyńcy swemu / w dowód prawdziwego szacunku / i wdzięczności przychylni Przyjaciele / położyli. / Duszę jego pobożnym polecając / westchnieniom."

Zarys problematyki artystycznej

Jedna z 29 znajdujących się w wielickim kościele tablic upamiętniająca Wincentego Demibickiego, chirurga i obywatela miasta. Są to w większości, jak i w tym przypadku, proste epitafia zawierające podstawowe informacje o zmarłym.
Omawiana tablica została wykonana z tzw. czarnego marmuru dębnickiego, czyli wapienia w kolorze czarnym, który z racji swej nietypowej właściwości polerowania do połysku nazywano marmurem. Wydobywano go w Dębniku koło Krzeszowic, w kamieniołomach należących od XVII wieku do 1953 roku do karmelitów bosych z Czernej. Materiał był niezwykle popularny w sztuce polskiej w XVII i XVIII wieku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Prosta tablica epitafijna poświęcona Wincentemu Dembickiemu, chirurgowi, który zmarł w 1847 roku została ufundowana przez przyjaciół i wykonana z tzw. czarnego marmuru dębnickiego.

Bibliografia

Kalwajtys Elżbieta, Ochniak Klementyna, "Kościół p.w. św. Klemensa w Wieliczce (architektura i wyposażenie)" , „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce” , s. 29-116

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie pionowego owalu. W centrum kompozycji Dzieciątko Jezus stojące na monogramie IHS, które lewą ręką przytrzymuje krzyż, a prawą, uniesioną do góry błogosławi. Ma okrągłą twarz i krótkie, jasne włosy, skośnie przez pierś i między nogami biegnie biało-czerwona szarfa, która rozwiewa się za jego plecami. Poniżej monogramu serce Jezusa otoczone koroną cierniową, z płomieniami. Przedstawienie adorowane przez dwa, symetrycznie klęczące anioły z kadzielnicami w rękach. Anioł z prawej strony spogląda w dół, anioł z lewej unosi wzrok w kierunku serca. Oba ubrane są w białe suknie z dużym dekoltem, o szerokich rękawach spiętych złotymi klamrami na wysokości łokci oraz ramion. Każdy ma narzucony niebieski płaszcz i rozpostarte, tonące w mroku skrzydła. Tło wypełniają skłębione chmury w złotobrunatnym odcieniu, które rozjaśniają się za postacią Dzieciątka.
obraz
Adoracja Imienia Jezus
Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem od wschodu w postaci jednobiegowych schodów z balustradą. Kosz na planie kwadratu o ściętych narożach, na podstawie w formie wałka, z podwieszeniem o wklęsłych bokach, zakończonym gzymsem. Zachodnia i południowa ścianka kosza ujęte pilastrami, parapet w formie profilowanego gzymsu. Ścianka frontowa ambony dekorowana płyciną w kształcie stojącego prostokąta o wciętych górnych narożach z rozetą w polu, zachodnia zaś liściem palmy. Balustrada schodów dekorowana dwoma płycinami z liśćmi palmowymi, poręcz w formie profilowanego gzymsu. Zaplecek w kształcie stojącego prostokąta ujętego spływami wolutowymi. W profilowanej płycinie o fantazyjnym wykroju malowane przedstawienie Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Baldachim na planie kwadratu o ściętych narożach, zwieńczony wielobocznym postumentem, o wklęsłych ściankach, na którym znajduje się krzyż z czworoliściem w środku. Na skrzyżowaniu ramion krzyża wiązki promieni. Na podniebiu baldachimu, w ośmiobocznej płycinie gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura ambony polichromowana w kolorze białym, z czerwonymi cokołami, obramieniami i profilami, pola płycin niebieskie. Pilastry kosza, pas balustrady, zaplecek i podniebie baldachimu dekorowane pozłoconym ornamentem geometrycznym.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Ambona wisząca, przyścienna, z wejściem od prawej strony w postaci jednobiegowych schodów przylegających do filara, z balustradą. Kosz na planie ośmioboku, z parapetem, od dołu zamknięty uskokowym, zwężającym się w dół profilowaniem z podwieszonym kwiatonem. Ściany kosza i balustrady schodów podzielone na segmenty smukłymi pilastrami hermowymi zdobionymi cekinami, z wolutami. W każdym polu płycina w kształcie pionowego prostokąta, wypełniona ażurowym ornamentem roślinnym z cekinem, zamknięta od góry łukiem półkolistym wypełnionym muszlą. Wokół płycin dodatkowe profilowane obramienia powtarzające ich kształt. Płyciny na balustradzie mają dolną krawędź ustawioną pod skosem tak, by dopasować się do krzywizny wznoszenia (podobnie jest w przypadku innych elementów dekorujących powierzchnię balustrady). Pilastry dzielące balustradę na pola wspierają się na cokole i dźwigają belkowanie, którego fryz wypełniają prostokątne rauty, a gzyms zdobi ząbkowanie. Zaplecek w kształcie pionowego prostokąta dekorowanego dwiema ustawionymi obok siebie płycinami w kształcie wydłużonych prostokątów zamkniętych łukami półkolistymi wypełnionymi muszlami. Wzdłuż bocznych krawędzi zaplecka rodzaj pilastrów wspierających belkowanie dekorowane ząbkowaniem. Po bokach zaplecka dodatkowo uszaki utworzone z ornamentu akantowego i pąków kwiatów. W zwieńczeniu kartusz z monogramem „IHS”w okrągłym polu, z krzyżem zatkniętym na szczycie, flankowany fragmentami przerwanego przyczółka. Struktura malowana na kolor niebieski; profile, ornamenty i detale złocone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Ambona zawieszona na południowej ścianie pomiędzy ołtarzem św. Franciszka z Asyżu, a ołtarzem św. Kingi, dostępna schodami z grubości muru. Kosz na planie ośmioboku, z wypukłą dolną częścią podstawy zdobionej owalnymi, pustymi medalionami ujętymi uproszczonym puklowaniem. Ścianki kosza zdobione prostokątnymi płycinami, flankowanymi pilastrami o trzonach wypełnionych rzędem kampanul. Parapet kosza w formie prostego, profilowanego gzymsu. Zaplecek w kształcie stojącego prostokąta, dwudzielny, w każdej części dekorowany prostokątną płyciną, ujęty po bokach spływami wolutowymi. Baldachim na planie ośmioboku, z trzech stron z trójkątnymi przyczółkami, zaś belkowanie zdobione wicią liści akantu. W podniebiu baldachimu, w ośmiobocznej płycinie umieszczona gołębica Ducha Świętego na tle promienistej glorii. Zwieńczenie w kształcie sześciu wolut spiętych w kabłąk, przechodzących w prostopadłościenny szczyt z krzyżem łacińskim zatkniętym na obłokach. Każda z wolut zdobiona małym wazonikiem z listkami akantu. Struktura polichromowana na kolor ciemnozielony, detale i ornamentyka złocone i srebrzone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Rzeźba przedstawiająca anioła w pozycji siedzącej, z głową odchyloną nieco do tyłu, z rozłożonymi rękami i ugiętymi nogami. Anioł ma prostokątną twarz o wąskich brwiach, szeroko otwartych, jasnobrązowych oczach, prostym nosie i zamkniętych ustach. Brązowe, zwinięte w pukle włosy zakrywają uszy i opadają na kark. Jest osłonięty w partii bioder, do kolan, złotą tkaniną rzeźbioną w płytkie, drobne fałdy; jej górna część jest wywinięta na zewnątrz. Polichromia w partiach ciała naturalistyczna.
rzeźba
Anioł
Zdjęcie nr 1: Płaskorzeźba przedstawiająca Matkę Boską z Dzieciątkiem w bogatym obramieniu w formie aediculi. Maria została przedstawiona całopostaciowo, zwrócona w trzech czwartych w lewo, z lewą nogą wysuniętą do przodu. Ma młodą twarz, którą okalają długie, opadające na plecy włosy. Jest ubrana w długą suknię i płaszcz, który tworzy obszerny zawój wokół jej prawego biodra. Lewą ręką podtrzymuje Dzieciątko, do którego wyciąga prawą rękę. Dzieciątko jest nagie, patrzy na Marię, wyciąga dłoń do jej ręki. Postacie stoją na obłokach, w których unoszą się główki anielskie. Intymne wyobrażenie jest ujęte bordiurą ze scenami z życia Marii. Płaskorzeźba ma kształt stojącego prostokąta zamkniętego od góry łukiem półkolistym. Ujmują ją pilastry o dekorowanych trzonach oparte na szerokim cokole z płyciną z napisem „ŚWIĘTA BOŻA RODZICIELKO / MÓDL SIĘ ZA NAMI”. Na dole cokołu podwieszenie z kartuszem z inskrypcją „DZIEŁO DŁUTA / TEOFILA LENARTOWICZA / DAR HRABIANKI / HELENY MAŁACHOWSKIEJ”. Od góry kompozycję zamyka trójkątny, przerwany przyczółek z kartuszem herbowym. Obramienie polichromowane na kolor czarny, profile, ornamenty i detale złocone.
płaskorzeźba
Ave Maria

Inne dzieła z tego roku

Zdjęcie nr 1: Epitafium utworzone z cokołu, tablicy inskrypcyjnej i dwóch okrągłych portretów zwieńczonych krzyżem. Cokół z czterema arkadkami pod nim i dwiema tarczami z godłami herbów Nałęcz i Rawicz zwieńczonymi koroną. Nad nią klejnot herbu Nałęcz (kobieta z przepaską na czole trzymająca w rękach rogi jelenia) oraz obok niego litery „B. G”. Na tablicy inskrypcja: „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / Michałowi Felixowi z Piegłowa / w 86. r(oku) wieku swego / i / Barbarze z Grotów / w 80. r(oku) życia zmarłym / PIEGŁOWSKIM / Najlepszym Rodzicom wdzięczne / i przywiązane dzieci wraz z wnu/kami ten pomnik 1847. r(oku) wystawili / z prośbą Wiernych o pobożne wes/tchnienie za Ich dusze do / Boga”. Nad tablicą okrągłe obrazy z portretami zmarłych, ukazanych w popiersiu. Kobieta o starczej twarzy, długim nosie, otwartych migdałowatych oczach i zaciśniętych ustach, czarnych włosach okrytych prześwitującym czepcem. Ubrana jest w niebieską suknię z niewielkim dekoltem i koronkowym kołnierzem. Mężczyzna ukazany w trzech czwartych, zwrócony w prawo, o wyrazistej twarzy, z długim nosem, otwartymi oczami, zaciśniętymi ustami i z krótkimi brązowymi włosami. Ubrany jest w białą koszulę z wysokim kołnierzem z żabotem oraz czarny płaszcz. Portrety osadzone w profilowanych ramach spiętych od góry łukiem w kształcie oślego grzbietu z żabkami, zwieńczonym krzyżem o ramionach zakończonych stylizowanym astwerkiem.
płyta nagrobna
Epitafium Michała i Barbary Piegłowskich
Zdjęcie nr 1: Tablica w kształcie stojącego prostokąta, w szerokiej, profilowanej ramie, z narożami ujętymi muszlami palmetowymi na tle liści akantu z palmetami. Inskrypcja: „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / FRANCISZKOWI SŁONINSKIEMU. / wysłużonemu przez lat 26. w Lice(um) Krak(owskim) S(więtej) Anny / PROFESSOROWI. / SENIOROWI BURSY JEROZOLIMSKIEJ, / SEKRETARZOWI DOZORU GŁÓWNEGO / SZKÓŁ POCZĄTKOWYCH. / d(nia) 23 Marca 1847 r(oku) w 79. r(oku) życia zmarłemu. / i / JOANNIE z ZADĘBSKICH / SŁONIŃSKIEJ. / Małżonce Jego, / zmarłej w d(niu) 1. Sierp(nia) 1831. r(oku) w 56. r(oku) życia. / Pamiątkę tę / wdzięczne dzieci położyły”. W prawym dolnym rogu sygnatura: „Sc(ulpsit) T. Kuhn”.
płyta nagrobna
Epitafium Franciszka i Joanny z Zadębskich Słonińskich
Zdjęcie nr 1: Epitafium wsparte na dwóch kanelowanych konsolach i wysokiej profilowanej podstawie, zbudowane z toskańskich pilastrów i stojących przed nimi kolumn, dźwigających belkowanie o wyłamanym ponad nimi architrawem i fryzem oraz prostym gzymsem. Nad nim dwie stykające się woluty podtrzymują krzyż o ramionach zakończonych trójlistnie. W dolnej części tarcza o wciętych w górnej części pobocznicach z wypukłym godłem herbu Jastrzębiec. Nad tarczą korona otwarta i klejnot w postaci jastrzębia z godłem w prawym szponie. W polu środkowym inskrypcja „PAMIĘCI / JÓZEFA EMANUELA / JANKOWSKIEGO / OBOJGA PRAW / I FILOZOFII DOKTORA / PROFESORA FILOZOFII / W UNIWERSYTECIE JAGIEL(LOŃSKIM) / CZŁONKA TOWARZYSTWA / NAUKOWEGO KRAKOWSKIEGO / * W PRUSIECH W 1790. / + W KRAKOWIE 1847.”
płyta nagrobna
Epitafium Józefa Emanuela Jankowskiego
Zdjęcie nr 1: Stacje drogi krzyżowej zawieszone na ścianach bocznych nawy głównej. Obrazy w kształcie stojących prostokątów. W zwieńczeniu łaciński krzyżyk o rozszerzonych ramionach i dwie woluty. Sceny Męki Pańskiej umiejscowione w malowniczych sceneriach antycznego miasta. Chrystus przedstawiony w długiej czerwonej sukni i niebieskim płaszczu. Przedstawienia dynamiczne, barwy ciepłe i intensywne. Całość jasna, dobrze oświetlona, kolorystyka żywa z dominacją czerwieni i błękitu, plan dalszy rozmyty. Na pierwszej stacji u dołu sygnatura malowana na białej kartce: „A. Grzywiński / pinx! / Die 12 Juna 1847.” Na stacjach z Gologoty na titulusie napis: „JESUS NAZARENUS / REX JUDEAORUM.” Rama drewniana, profilowana, bejcowana.
obraz
Stacje drogi krzyżowej

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Epitafium architektoniczne, w formie aediculi, na cokole z wyciętym u dołu łukiem odcinkowym, ujęte parą kolumn o kapitelach korynckich, dźwigających niepełne belkowanie zakończone wyłamanym szerokim gzymsem. W partii zwieńczenia widnieje płaskorzeźbiona, ujęta liściastymi labrami tarcza z godłem herbu Prus I. Niegdyś epitafium wieńczył zapewne krzyż (obecnie zniszczony). Pośrodku profilowana płycina z inskrypcją „PAMIĘCI / Adama / WIŚNIEWSKIEGO / Dziedzica wsi Przebieczany / zm(arłego) d(nia) 6 Grudnia 1857 / w 64 roku życia. / Pozostała wdowa z dziećmi / poświęca”. W prawej dolnej części epitafium sygnatura „E(dward) Stehlik”.
płyta nagrobna

Epitafium Adama Wiśniewskiego

Zdjęcie nr 1: Tablica epitafijna kamienna w kształcie prostokąta o ściętych dolnych narożach. Na niej wykuta inskrypcja „ADRIANVS SKASSEWSKI DECAN(US) / CRVSVICIEN(SIS) CANONIC(US) VLAD/ISLAVIEN(SIS) R(EVERENDISSI)MI I(N) CHR(IST)O P(AT)RIS D[OMINI] / D(OMI)NI ANDREAE ZEBRIDOWSKI DE / VIANCZBORG DEI GRA(TIA) EPISCO/PI CRAC(OVIENSIS) DVCISQ(UE) SEVERIEN(SIS) THE/SAVRARI(US) VIR PIVS ET CATHOLI/CVS AN(N)O D(OMI)NI MDLV DIE 27 / MENSIS OCTOBR(IS) VITA FVNCT(US) / IN HOC TVMVLO REQESCIT / CVI(US) A(N)I(M)AE SIT DE(US) P(PRO)PICIVS”
płyta nagrobna

Epitafium Adriana Skassewskiego

Zdjęcie nr 1: Płyta w kształcie leżącego prostokąta, w profilowanej opasce tynkowej dekorowanej kimationem. Inskrypcja majuskułowa w języku polskim i zapisem daty po łacinie: TU LEŻY SIMON CHALUBKA / Z MAŁŻANKA HELENA Y SIN/EM MIKOLAIEM W GROBIE TYM / ODPOCZYWAIA POZOSTALY SIN / STANISLAW RODZICOM Y BRATV / TE PAMIATKE WISTAWIŁ MIEISCE / MAŁE MALEMU WZROSTOWI / SOBIE ZABISAWSZY ROKV / 1634. DIE 2I. NOVEMB(RIS).
płyta nagrobna

Epitafium

Zdjęcie nr 1: Płyta w formie stojącego prostokąta. W górnej części ryty monogram IHS z krzyżem. W polu inskrypcja „Adamo Kołaczkowski / Bonorum Cameralium Ann(o) 9 Praefecto / Die 24. Decembris 1824 A(nn)o vitae 54 / non tam aetate quam maerore / propter culpas aliorum consumpto / addicti amici posuere. / Quisquis es superior disce / quam durum piaesse aliis / Defuncto autem aeternam / precare requiem.” U dołu płyty ryta czaszka ze skrzyżowanymi piszczelami.
płyta nagrobna

Epitafium Adama Kołaczkowskiego

Zdjęcie nr 1: Tablica w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego półkolistym łukiem nadwieszonym z uskokami, ujęta profilowaną ramą. W górnej partii, w polu łuku znajduje się wpisane w owal, polichromowane godło herbu Szembek, poniżej tekst „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / Ad perpetuam rei memoriam / A(nn)o ab Incarnatione D[omi]ni 1781. / Die octava Julii. / Celsissimus Ill(ust)ri(ssi)mus R(enovere)nd(issi)mus D(omi)nus. / Christophorus Comes / SZEMBEK / Epp(iscop)us Uranopolitan(ensis) Coadjutor Ploc(ensis) / Dux Sielun(ensis) etc. Eccl(esi)am hanc Divo Jo/anni CANTIO dicatam solenni ritu Conse/cravit Anniversarium quo ad Officium et / Missam obeundum D(omini)ca prima p(os)t Festum Visita(ti)o / B(EATE) V(IRGINIS) MARIAE statuit et determinavit / Cura R(everendi) Stanislai Petulski huius Eccl(esiasti)cae / Actualis Praebendarii”.
tablica pamiątkowa

Epitafium

Zdjęcie nr 1: Epitafium z fantazyjnie wyciętą płyciną o bokach w kształcie półkolistych, nadwieszonych łuków na wklęsłych uskokach, ujętą uproszczonymi wolutami z chrząstkami. Pod dolną krawędzią kartusz z tarczą z godłami herbów Ostoja i Rola. W górnej części epitafium okrągły medalion ujęty taśmami zakończonymi ślimacznicami z krzyżem. W jego polu uproszona trupia czaszka ze skrzyżowanymi piszczelami. W polu Inskrypcja: "D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / PERIL(LVST)RI ET R(EVERENDI)S(I)MO DOMINO ADAMO / PAVLO A TARNOW TARNOWSKI PRAEPO/SITO SEVERIENSI FRATRI SVO GERMA/NO DESIDERATISSIMO AN(NO) 1712 / ATQVE / IOSEPHO, ET STANISLAO FILIIS AC MA/RIANNAE ET SALOMEAE TVM GEMINIBVS / ANNAE ALTER AEVE SALOMEAE NEC NON CHRI/STINAE FILIABVS, CHARISSIMAE SOBOLI SVAE PVBESCENTE AETATE ANNV(M) 1725 /DEFVNCTIS / SIBIQVE / ILLVSTRES ET MAGNIFICI MICHAEL STANISLAVS AB EADEM TARNOW TARNOWSKI EX / VENATORE LANCICIEN[sic] CAPITANEO SEVERIEN(IS) PRIMO BIECEN(SI] NVNC SIRADIENSIS CASTELLANVS / ET ROSA DE RILSKO SCIBOROWNA CONIVGES AD HIC VIATORES TAMEN MORITVRI, PRO / MORE CHRISTIANO AMORE HOC POSVERVNT MONVMENTVM AN(NO) D(OMINI) 1729 / QVORVM / VIRVTES ET QVALITATES MERITA VERITATI / VERITAS REFERAT POSERITATI / ETTI LECTOR PIE ETIAM MORTALIS / ANIMABVS FIDELIVM DEFVNCTORVM / PACEM PRECANDO DIC / REQVIESCANT IN PACE /AMEN".
płyta nagrobna

Epitafium Adama Pawła Tarnowskiego i jego dzieci Józefa, Stanisława, Marianny, Salomei, Ewy i Salomei

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "Epitafium Wincentego Dembickiego", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/epitafium-wincentego-dembickiego

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności