Św. Stanisław

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Spytkowice
Miejscowość
Spytkowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Rabka
Parafia
Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny
Miejsce przechowywania
chór muzyczny
Identyfikator
DZIELO/06824
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XVIII wieku
Technika i materiał
olej na płótnie
Wymiary podstawowe
szerokość – 61 cm
wysokość – 77 cm
Wymiary szczegółowe
Wysokość bez ramy – 70 cm
Szerokość bez ramy – 53,5 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Domena Publiczna

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta, ujęty profilowaną, złoconą ramą przedstawia całopostaciowy wizerunek św. Stanisława. Zwrócony w trzech czwartych w lewo święty stoi na kamiennym podeście prowadzącym do murowanego kościoła z dużymi, drewnianymi drzwiami. Lekko pochyloną głowę charakteryzują trójkątna twarz o wyrazistych rysach, niskie czoło, ciemne, wypukłe, głęboko osadzone migdałowate oczy, prosty, podłużny nos, u nasady nosa zmarszczki mimiczne, pełne usta, mocno zarysowany podbródek. Włosy krótkie, kasztanowe, gładko zaczesane, z kosmykami zachodzącymi na skroń i policzek. Święty ubrany jest w szarą sutannę, białą rokietę z koronkową lamówką, zapinaną na guziki pelerynę, czerwoną stułę i białą kapę z motywem floralnym, z czerwoną podszewką, spiętą na piersi złotą broszą z czerwonym kamieniem. Na dłoniach ma brązowe rękawiczki, a na stopach białe, haftowane buty. Na głowie biała infuła z czerwonym kamieniem pośrodku, dekorowana przy głowie złotym pasem z kamieniami, a u góry złoto-czerwoną lamówką. Święty Mikołaj, przytrzymując prawą ręką pastorał, z lewą uniesioną do góry, zwraca się do ukazanego w prawym rogu obrazu Piotrowina wychodzącego z grobu. Zwróconego profilem w prawo mężczyznę charakteryzują wyraziste rysy twarzy z krótkim, spiczastym zarostem. Z ramion zsuwa mu się żółta szata z ciemnymi pasami, na głowie biała przepaska. W tle krajobraz z drzewami i wzniesieniem, w prawym, górnym rogu z chmur wyłania się gołębica Ducha Świętego, rzucająca promień w stronę świętego, w lewym, górnym rogu fragment zielonej kotary.

Zarys problematyki artystycznej

Przedstawienia św. Stanisława pojawiły się w sztuce już w pierwszych dekadach po kanonizacji w 1253 roku. Jeszcze w okresie średniowiecza wykonywano je w różnorodnych technikach – od malarstwa monumentalnego przez tablicowe, wizerunki rzeźbiarskie, zdobiące różnorakie przedmioty rzemiosła artystycznego po malarstwo miniaturowe. W epoce nowożytnej nadal bazowano na wykształconych wcześniej schematach przedstawień, tworząc najczęściej mniejsze, bądź większe obrazy wypełniające retabula ołtarzowe. Sceny często aranżowano według zasad malarstwa barokowego. Przykładem tego typu zabiegu jest umieszczenie w tle prezentowanej kompozycji monumentalnej kolumny na wysokim cokole. Element ten nadaje przedstawieniu charakter podniosły, oficjalny. Nowym zabiegiem jest także rezygnacja ze średniowiecznego sposobu ukazania Piotrowina w zminiaturyzowanej postaci, tak by proporcje jego sylwetki były zbliżone do sylwetki świętego.
Tematyka przedstawienia nawiązuje do jednej z hagiograficznych legend świętego, według której żyjący w latach około 1030-1079 biskup krakowski dokonał cudu wskrzeszenia rycerza Piotra Strzemieńczyka zwanego Piotrowinem. Nadprzyrodzone wydarzenie wiązało się z koniecznością potwierdzenia przez biskupa przed sądem prawa własności nabytej od owego rycerza miejscowości Piotrawin, które w wątpliwość podawali bliscy zmarłego. Od średniowiecza wątek ten był jednym z najpopularniejszych przedstawień w ikonografii świętego.
Święty Stanisław zginął z rozkazu króla Bolesława Śmiałego. Jego grób znajdujący się w katedrze wawelskiej przez wieki był miejscem wielkiego kultu męczennika.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, po konserwacji, płótno zdublowane.

Streszczenie

Jeden z obrazów w kościele parafialnym w Spytkowicach, namalowanych w drugiej połowie XVIII wieku, przedstawia św. Stanisława wskrzeszającego Piotrowina.

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Św. Stanisław", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-stanislaw-39

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności