Św. Anna ze św. Joachimem i Marią (Nauczanie Marii?)

Dzieje zabytku

Obraz przedstawiający św. Annę ze św. Joachimem i Marią (Nauczanie Marii?) powstał w pierwszej ćwierci XIX wieku.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta. Pośrodku znajdują się siedzący frontalnie na ławie św. Anna i św. Joachim. Święta Anna z głową skierowaną w prawo, obiema rękami podtrzymuje na kolanach niemowlę zawinięte w becik obwiązany wstążką. Jej twarz jest owalna, o podkreślonych starczych rysach, okrągłych półprzymkniętych oczach, prostym nosie i małych ustach. Ubrana jest w zieloną suknię oraz czerwony płaszcz zarzucony na ramiona, na głowie ma biały welon, na stopach sandały. Święty Joachim głowę kieruje w lewo, w obu dłoniach trzyma otwartą księgę. Twarz ma pociągłą, z oczami skierowanymi w dół, ostrym nosem i pełnych ustach, okoloną długą, siwą brodą opadającą na pierś oraz krótkimi włosami. Ubrany jest w niebieską tunikę oraz żółty płaszcz zarzucony na plecy i ramiona, opadający na kolana, na stopach ma sandały. Nad obiema postaciami unosi się gołębica Ducha Świętego. Scena na neutralnym jasnobrązowym tle. W górnych narożach obrazu podwieszone jasnobrązowe kotary. Kolorystyka ciepła, z przewagą brązów i żółcieni. Obraz w drewnianej, profilowanej ramie.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz został wykonany na stosunkowo niskim poziomie formalnym. Cechują go duże uproszczenia w zakresie kompozycji oraz kształtowania postaci, pozbawionych pogłębionego modelunku czy swobodnego upozowania.
Rodzice Marii – Anna i Joachim – nie zostali wymienieni w Piśmie Świętym, jakkolwiek znani są z przekazów apokryficznych i legend. Oboje w ikonografii przedstawiani byli jako starsze osoby, gdyż doczekali się potomstwa w późnym wieku.
Obraz ukazuje św. Annę, św. Joachima i Marię w nietypowej ikonografii. Dzieło nawiązuje do przedstawień Nauczania Marii, w których to św. Anna zazwyczaj nauczała Marię ukazaną jako dziewczynkę, na drugim planie zaś znajdował się św. Joachim, a nad nimi gołębica Ducha Świętego. W związku z rozwijającym się kultem św. Anny, to ona stanowiła główną postać tego rodzaju przedstawień. Anna miała pouczyć Marię o tym, że zostanie matką Zbawiciela. Według apokryfu wiedzę tę zaczerpnęła z anielskiego objawienia (ProtEwJk IV, 1) oraz z proroctwa Izajasza: „Oto Panna pocznie i porodzi Syna, i nazwie Go imieniem Emmanuel” (Iz 7, 14). Wielicki obraz dowodzi, że malarz nie rozumiał znaczenia treści i wymowy ideowej tematu Nauczania Marii, ponieważ przedstawił św. Annę trzymającą w rękach niemowlę, obok św. Joachima, który czyta księgę.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Przetarcia i zabrudzenia warstwy malarskiej całego obrazu. Lekko przybrudzona warstwa malarska, spękania farby.

Streszczenie

Obraz przedstawiający św. Annę ze św. Joachimem i Marią powstał w pierwszej ćwierci XIX wieku. Dzieło nawiązuje do przedstawień Nauczania Marii, jakkolwiek odbiega od właściwej ikonografii tego tematu.

Bibliografia