Polichromia ścienna
Zdjęcie nr 1: Polichromia na ścianie wschodniej (przesłonięta ołtarzem głównym, trudno dostępna) i na ścianie południowej prezbiterium to malowidło o kompozycji obejmującej „luźne” obrazy zachowane jedynie szczątkowo. Na ścianie wschodniej polichromia obejmuje uproszczoną wić arabeskową, zdobiącą glify zamurowanego ostrołukowego okna, a także fragment nadnaturalnej wielkości postaci, którą identyfikowano ze św. Krzysztofem. W tej części malowideł zachowała się również data „1476” wymalowana sangwiną. Na ścianie południowej widnieje zarys niezidentyfikowanej świętej w kwaterze o kształcie stojącego prostokąta, obwiedzionej ramą, której kontur zaznaczony został szaroczarną linią, a także fragmenty ciągłego motywu z aniołami podtrzymującymi draperię, odcinającego dolną strefę niezachowanej kompozycji. Zachowane fragmenty polichromii są w kolorach ugru, perłowej szarości, kontury zaś podkreślone czernią.
Zdjęcie nr 2: Polichromia na ścianie wschodniej (przesłonięta ołtarzem głównym, trudno dostępna) i na ścianie południowej prezbiterium to malowidło o kompozycji obejmującej „luźne” obrazy zachowane jedynie szczątkowo. Na ścianie wschodniej polichromia obejmuje uproszczoną wić arabeskową, zdobiącą glify zamurowanego ostrołukowego okna, a także fragment nadnaturalnej wielkości postaci, którą identyfikowano ze św. Krzysztofem. W tej części malowideł zachowała się również data „1476” wymalowana sangwiną. Na ścianie południowej widnieje zarys niezidentyfikowanej świętej w kwaterze o kształcie stojącego prostokąta, obwiedzionej ramą, której kontur zaznaczony został szaroczarną linią, a także fragmenty ciągłego motywu z aniołami podtrzymującymi draperię, odcinającego dolną strefę niezachowanej kompozycji. Zachowane fragmenty polichromii są w kolorach ugru, perłowej szarości, kontury zaś podkreślone czernią.
Zdjęcie nr 3: Polichromia na ścianie wschodniej (przesłonięta ołtarzem głównym, trudno dostępna) i na ścianie południowej prezbiterium to malowidło o kompozycji obejmującej „luźne” obrazy zachowane jedynie szczątkowo. Na ścianie wschodniej polichromia obejmuje uproszczoną wić arabeskową, zdobiącą glify zamurowanego ostrołukowego okna, a także fragment nadnaturalnej wielkości postaci, którą identyfikowano ze św. Krzysztofem. W tej części malowideł zachowała się również data „1476” wymalowana sangwiną. Na ścianie południowej widnieje zarys niezidentyfikowanej świętej w kwaterze o kształcie stojącego prostokąta, obwiedzionej ramą, której kontur zaznaczony został szaroczarną linią, a także fragmenty ciągłego motywu z aniołami podtrzymującymi draperię, odcinającego dolną strefę niezachowanej kompozycji. Zachowane fragmenty polichromii są w kolorach ugru, perłowej szarości, kontury zaś podkreślone czernią.

Polichromia ścienna

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Zabierzów
Miejscowość
Rudawa
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Krzeszowice
Parafia
Wszystkich Świętych
Miejsce przechowywania
prezbiterium, ściany wschodnia i południowa
Identyfikator
DZIELO/06117
Kategoria
polichromia ścienna
Czas powstania
1476 rok
Autor noty katalogowej
Józef Skrabski, Ewa Rudnicka
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Według daty odnalezionej na fresku malowidło powstało w 1476 roku. Wówczas proboszczem w Rudawie był Jan Morsztyn z Krakowa, który zapewne ufundował dzieło. Być może udział w powstaniu fresków miał malarz Stanisław, który był wykonawcą testamentu proboszcza. Polichromia została odkryta w 1963 roku.

Opis

Polichromia na ścianie wschodniej (przesłonięta ołtarzem głównym, trudno dostępna) i na ścianie południowej prezbiterium to malowidło o kompozycji obejmującej „luźne” obrazy zachowane jedynie szczątkowo. Na ścianie wschodniej polichromia obejmuje uproszczoną wić arabeskową, zdobiącą glify zamurowanego ostrołukowego okna, a także fragment nadnaturalnej wielkości postaci, którą identyfikowano ze św. Krzysztofem. W tej części malowideł zachowała się również data „1476” wymalowana sangwiną. Na ścianie południowej widnieje zarys niezidentyfikowanej świętej w kwaterze o kształcie stojącego prostokąta, obwiedzionej ramą, której kontur zaznaczony został szaroczarną linią, a także fragmenty ciągłego motywu z aniołami podtrzymującymi draperię, odcinającego dolną strefę niezachowanej kompozycji. Zachowane fragmenty polichromii są w kolorach ugru, perłowej szarości, kontury zaś podkreślone czernią.

Zarys problematyki artystycznej

Malowidło należało zapewne do większego zespołu pierwotnego wystroju prezbiterium, którego inne relikty nie zachowały się do naszych czasów. Identyfikacja słabo czytelnego dzieła z św. Krzysztofem jest podyktowana faktem częstego występowania tegoż świętego w malowidłach gotyckich w kościołach małopolskich (Bolechowice, Łany Wielkie, Koziegłowy).

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry; w 1991 roku pracom konserwatorskim poddano fryz podstropowy, oczyszczono polichromię z warstwy kurzu; częściowa konserwacja polegała na podklejeniu łuszczących się fragmentów i utrwaleniu powierzchni malowidła.

Literatura

Rudnica Ewa, Inwentarz kościoła parafialnego p.w. Wszystkich Świętych w Rudawie, praca licencjacka napisana w Instytucie Historii Sztuki i Kultury Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie pod kierunkiem dr. Józefa Skrabskiego, Kraków 2011.

Streszczenie

Fragmenty polichromii odkryte w 1963 roku w prezbiterium kościoła w Rudawie powstały najprawdopodobniej w 1476 roku. Jedną z postaci identyfikuje się jako św. Krzysztofa.

Bibliografia

Chrzanowski Tadeusz, Kornecki Marian , "Sztuka Ziemi Krakowskiej", Kraków 1982
Ziarkowski Dominik, "Kościół pod wezwaniem Wszystkich Świętych w Rudawie", Kraków 2013
Kornecki Marian, "Sztuka sakralna", Kraków 1993

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Czara półkolista, gładka, zakończona szerokim profilowanym kołnierzem ujętym od dołu wklęsłą opaską. Zaplecek w kształcie prostokąta zakończonego u góry łukiem odcinkowym, z prostokątną płyciną ujętą ramą w kształcie listwy, u góry otwartą, po bokach ozdobioną wolutowymi spływami.
kropielnica
Kropielnica
Zdjęcie nr 1: Chór muzyczny na zachodniej ścianie nawy, wsparty na dwóch słupach, ozdobionych od strony nawy dwoma kanelowanymi pilastrami o kapitelach kompozytowych. Jego parapet jest wklęsło-wypukły, z profilowanym cokołem, podzielony na kwatery kanelowanymi i złoconymi pilastrami. W kwaterach wypukłe pola kwadratowe o ćwierkolistych narożach ozdobione rzeźbionymi stylizowanymi rozetami. Parapet zwieńczony niewielkim gzymsem przełamanym na osi pilastrów. Pod listwą cokołu falisty fartuch. Struktura chóru muzycznego ciemnozielona. Pola płycin oliwkowo-ciemnozielone. Pilasty, rozety i profilowania są złocone. Znajdujący się na chórze prospekt wsparty na cokole z czterema kroksztynami, trzyosiowy, z osiami wydzielonymi kwadratowymi w podstawie filarkami. Oś środkowa podzielona na wie strefy: dolną z dwiema arkadkami z kostkowanym gzymsem i górną zamkniętą łukiem odcinkowym. Osie boczne zakończone gzymsem z kostkowaniem. W partii cokołowej bogato rzeźbiony motyw małżowinowo-chrząstkowy.
chór muzyczny
Chór muzyczny i prospekt organowy
Zdjęcie nr 1: Ambona drewniana, przyścienna, wisząca, dostawiona do północnej ściany nawy ze schodkami biegnącymi wzdłuż ściany. Kosz ambony jest sześcioboczny, z niewielkim parapetem. Jego boki zostały podzielone na pola stojącymi na wysokich cokołach pięcioma kolumienkami o korynckich kapitelach, dźwigających profilowane belkowanie. W polach prostokątne płyciny z konchowymi wnękami ozdobionymi muszlami z figurami ewangelistów. We wnękach rzeźby z przedstawieniami ewangelistów i Chrystusa. Figury drewniane pełnoplastyczne, wydrążone od tyłu, polichromowane, złocone i srebrzone, ustawione na niewielkich prostokątnych podstawach, od lewej: św. Łukasz wsparty prawą nogą na głowie byka, św. Marek wsparty prawą nogą na głowie lwa, św. Jan z orłem przy prawej nodze, Chrystus Salvator Mundi, św. Mateusz z aniołem przy prawej nodze. Ewangeliści trzymają w prawych dłoniach otwarte księgi, z wyjątkiem św. Mateusza, trzymającego kodeks w lewej ręce. Dłonie ewangelistów nieproporcjonalnie duże. Szaty bogato pofałdowane, głęboko cięte. Podstawa kosza bogato profilowana, ozdobiona podwieszoną dekoracyjną szyszką. Schodki ograniczone parapetem z trzema romboidalnymi płycinami w złoconych profilowanych obramieniach. Na filarze przy wejściu na schodki złocona kula z szyszką. Zaplecek w kształcie stojącego prostokąta, w górnej części ujęty zwężającymi się ku dołowi pilastrami wypełnionymi cekinami, zwieńczonymi rombowymi wypustkami i korynckimi kapitelami, które podtrzymują przełamujące się nad nimi belkowanie. Pośrodku zaplecka w prostokątnym obramieniu zamkniętym nadwieszonym łukiem półkolistym płaskorzeźbione popiersie Boga Ojca wyłaniającego się z obłoków. Prawa ręka Boga wzniesiona w geście błogosławieństwa, lewa oparta na globie ziemskim zwieńczonym krzyżem. Tłem dla postaci Boga Ojca jest rozwiana poła płaszcza układająca się niemal półkoliście. Baldachim ośmioboczny. W profilowanym podniebiu, ozdobionym pasem ornamentu małżowinowo-chrząstkowego i profilowanymi wisiorami, gołębica Ducha Świętego na tle glorii utworzonej z prostych promieni o równej długości. Baldachim ozdobiony zamkniętą koroną, którą tworzy pięć esownic pokrytych pasami ornamentu małżowinowo-chrząstkowego. W zwieńczeniu pełnoplastyczna rzeźba przedstawiająca św. Jana Chrzciciela. Figura drewniana, wydrążona z tyłu, polichromowana, złocona i srebrzona, ustawiona na niewielkiej wielobocznej profilowanej podstawie. Święty w prawej ręce trzyma wysoki krzyż, w lewej księgę, na której spoczywa Baranek Boży. Struktura ambony ciemnobrązowa. Kolumny, kapitele, pilastry w zaplecku korona baldachimu, profilowania i ornamenty złocone, z wyjątkiem srebrzonej ramy w zaplecku i gołębicy Ducha Świętego.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Na okrągłej podstawie, częściowo wmurowanej w ścianę oraz prostopadłościennym cokole niewielka stopa z trzonem w typie balustradowej lalki podtrzymującej półkulistą czarę o powierzchni imitującej puklowanie z wklęską i zaoblonym brzegiem. Na kwadratowej podstawie data: „A(NNO) D(OMINI) 1707”. Pokrywa w kształcie smukłej półkopuły, ośmiopolowa, z żebrami. W polach między żebrami dekoracja z ornamentu małżowinowego. Latarnia ośmioboczna z profilowanym cokołem i gzymsem. Na latarni jajowata kula z toczonym daszkiem zwieńczonym guzem w kształcie zbliżonym do szyszki. Żebra kopuły, elementy dekoracyjne i ornamenty złocone. Tła i ściany latarni polichromowane, ciemnozielone.
chrzcielnica
Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Kościół jest usytuowany w centrum wsi Rudawa, na północ od głównej drogi z Zabierzowa do Chrzanowa. Teren wokół niego jest otoczony wysokim, kamiennym murem z nieregularnych ciosów kamienia, oszkarpowanym, tynkowanym, z wyjątkiem zewnętrznej części muru na zachód od południowej bramki. W murze znajdują się trzy wejścia, od wschodu, południa i zachodu. W części wschodniej muru znajduje się trójosiowa brama wjazdowa, zwieńczona łukiem wklęsło-wypukłym, z trzema przelotami: środkowym wyższym i szerszym, zamkniętym łukiem odcinkowym i bocznymi węższymi i niższymi, zamkniętymi łukiem półkolistym (północne zamurowane). Część środkowa jest flankowana zdwojonymi pilastrami, podtrzymującymi profilowane uskokowe belkowanie z przyczółkiem o profilowanym łuku falistym, zwieńczonym równoramiennym krzyżem. W przyczółku wnęka z figurą św. Floriana. Bramki od strony zachodniej i południowej prostokątne, z przejściem zakończonym płaskim łukiem odcinkowym, z profilowanym gzymsem, zwieńczonym trójkątnym przyczółkiem. Przejścia zamykane drewnianymi ażurowymi i pomalowanymi na ciemnobrązowo jednoskrzydłowymi drzwiami. Poprzez bramkę od zachodu zejście kamiennymi schodami poprowadzonymi wzdłuż muru na dziedziniec plebański, usytuowany poniżej terenu kościelnego. W północno-wschodnim narożniku muru niewielka murowana i tynkowana kostnica na planie kwadratu, nakryta dachem namiotowym, łamanym, zakończonym ośmioboczną ślepą latarnią. Po stronie południowej, poniżej placu kościelnego, do muru przylega murowana, tynkowana, prostokątna i dwukondygnacyjna „zegarowa” wieża bramna nakryta namiotowym dachem z wysoką drewnianą ośmioboczną latarnią o cebulastym hełmie. W wieży znajduje się przejazd wiodący na dziedziniec plebański, z sienią otwartą na przestrzał w dolnej kondygnacji i z lamusem dostępnym od strony placu kościelnego w górnej. W południowej części muru, w pobliżu południowo-wschodniego narożnika placu kościelnego, nadbudowana kamienna dzwonnica parawanowa z zawieszonymi czterema dzwonami. We wschodniej części placu kościelnego pomiędzy bramką wschodnią a kostnicą znajduje się kamienna ambona, o ośmiobocznej podstawie przechodzącej w szerszy, również ośmioboczny korpus, zakończony kamiennym parapetem, z kamiennymi schodami prowadzącymi na ambonę od strony wschodniej. Kościół jest orientowany, prawie w całości zbudowany z cegły, otynkowany z wyjątkiem prezbiterium. Wnętrze kościoła tworzy niewielkie, prostokątne, jednoprzęsłowe prezbiterium zakończone prostą ścianą i nakryte pozornym sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Nawa jest szersza, prawie kwadratowa, nakryta drewnianym stropem. Prezbiterium z nawą są połączone szeroką, ostrołukową arkadą w ścianie tęczowej. Od północy do prezbiterium przylega założona na planie prostokąta dwuprzęsłowa zakrystia, nakryta sklepieniem krzyżowym. Wejście do zakrystii zaznaczone gotyckim, kamiennym, sfazowanym portalem zamkniętym łukiem ostrym. Od zachodu do zakrystii przylega niewielkie pomieszczenie gospodarcze, do którego z zakrystii prowadzą ostrołukowe drzwi. Zakrystia oświetlona ostrołukowym oknem w ścianie wschodniej, wypełnionym witrażem z tafelek w kształcie sześciokąta foremnego, ze szkła surowego, tzw. katedralnego. Od południa do nawy przylega kaplica o formach renesansowych, dwukondygnacyjna, założona na planie kwadratu. W dolnej kondygnacji sklepiona krzyżowo-żebrowo kruchta otwarta do nawy szeroką, zamkniętą półkoliście arkadą. Ponad kruchtą kaplica św. Kazimierza, nakryta wspartą na pendentywach kopułą z latarnią. Z kruchty do kaplicy prowadzą kręte kamienne schody umieszczone od zachodu w półkolistej wieżyczce. Prostokątne wejście z krypty na klatkę schodową ujęte kamiennym profilowanym portalem. Kaplica otwarta do nawy szeroką, zamkniętą półkoliście arkadą, o kształcie i wymiarach analogicznych do arkady znajdującej się poniżej. Kaplicę, prócz latarni, oświetla prostokątne okno w ścianie południowej, wypełnione witrażem z tafelek w kształcie gomółek, ze szkła surowego, tzw. katedralnego. Na zachodniej ścianie nawy chór muzyczny, dostępny klatką schodową ukrytą w zewnętrznym aneksie przylegającym do zachodniej elewacji nawy i południowej elewacji wieży-dzwonnicy. Nawę i prezbiterium oświetlają umieszczone w południowych ścianach prostokątne, rozglifione okna: jedno w prezbiterium, dwa w nawie. Wszystkie wypełnione witrażami z tafelek w kształcie gomółek, ze szkła surowego, tzw. katedralnego. Do kościoła prowadzą dwa wejścia: poprzez arkadę z kruchty południowej oraz szerokie wejście główne prostokątne, zamknięte łukiem odcinkowym, prowadzące do kościoła z obszernej kruchty od strony zachodniej, znajdującej się w murowanym przyziemiu wieży - dzwonnicy. Kruchta, założona na planie kwadratu i nakryta murowanym stropem, doświetlona jest dwoma prostokątnymi oknami umieszczonymi naprzeciw siebie w ścianach północnej i południowej. W zewnętrznej elewacji kościoła widoczny niewysoki kamienny cokół wykonany z nieregularnych ciosów kamienia. Prezbiterium, niższe od nawy, murowane z cegły w układzie wedyjskim, z domieszką układu polskiego. Wschodnie naroża prezbiterium zaakcentowane płaskimi lizenami. We wschodniej ścianie widoczny zarys zamurowanego wydłużonego okna zamkniętego lekko zaostrzonym łukiem, w trójkątnym szczycie znajduje się niewielkie wąskie okienko zakończone łukiem półkolistym. Południowa ściana prezbiterium ozdobiona fryzem z cegieł. Do ściany północnej prezbiterium przylega zakrystia, oszkarpowana, nakryta dachem pulpitowym, z dobudowanym od niej niewielkim aneksem, nakrytym takim samym zadaszeniem. Do wschodniej ściany prezbiterium przylega ogrójec nakryty dachem namiotowym z cebulastym zwieńczeniem, wspartym na sześciu smukłych, profilowanych drewnianych słupach z mieczami, pomiędzy którymi od północy i południa ażurowa drewniana balustrada. Nawa oszkarpowana w narożnikach. Elewacje bez podziałów architektonicznych. Od strony południowej do nawy dobudowana dwukondygnacyjna kaplica nakryta kopułą z latarnią, podzielona na dwie kondygnacje. W dolnej kondygnacji od południa wejście do kruchty zaznaczone kamiennym portalem o sfazowanych węgarach i lekko zaostrzonym łuku. Wejście zamykają drewniane dwuskrzydłowe drzwi ozdobione kratownicą z żelaznych listew. Od zachodu do kaplicy przylega półokrągła wieżyczka nakryta daszkiem stożkowym. Do zachodniej fasady kościoła dostawiona niska, założona na planie kwadratu trójkondygnacyjna wieża-dzwonnica: w dolnej części murowana, w narożach wzmocniona kamiennymi szkarpami, w górnej drewniana konstrukcji słupowo-ramowej z nadwieszoną izbicą i nakryta dachem półszczytowym. W dolnej, murowanej kondygnacji, na osi kościoła, prostokątne wejście do kruchty zaakcentowane przedsionkiem w kształcie ostrołukowej arkady i czterostopniowymi schodami. Przedsionek nakryty dachem dwuspadowym. Do zachodniej elewacji nawy i południowej elewacji dzwonnicy przylega niewielki, wysoki drewniany aneks, nakryty dachem pulpitowym, mieszczący klatkę schodową prowadzącą na górną kondygnację dzwonnicy i na chór muzyczny w nawie kościoła. Prostokątne wejście w południowej ścianie aneksu, do którego prowadzą pięciostopniowe proste schody. Ponad nimi, na wysokości drugiej kondygnacji dzwonnicy, niewielkie kwadratowe okno. Prezbiterium i nawa przykryte stromymi dachami dwuspadowymi, zamkniętymi od wschodu i zachodu szczytami sterczynowymi. Wieżyczka na sygnaturkę ośmioboczna, w dolnej części barokowa, w górnej części nowsza.
kościół
Kościół Wszystkich Świętych
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie prostokąta stojącego, płaskorzeźbiony i malowany, przedstawiający Chrystusa Ukrzyżowanego. Zbawiciel przybity do krzyża trzema gwoździami, wisi na ramionach, układających się w literę "C". Głowa w cierniowej koronie opada mocno na prawe ramię. Twarz modelowana sumarycznie, oczy zamknięte, nos długi, broda i włosy rzadkie, krótkie. Korpus z zaznaczoną klatką piersiową i linią żeber, z krwawiącą raną na prawym boku. Kolana lekko ugięte, stopy skrzyżowane, prawa założona na lewą, przebite jednym gwoździem. Na całym ciałem ślady krwi. Perizonium przewiązane dwoma węzłami na środku i nad prawym bokiem, z końcem spływającym po biodrze. Nad głową Chrystusa titulus z napisem "INRI". Ponad krzyżem po lewej stronie słońce , po prawej księżyc. W tle widok Jerozolimy za ceglanym murem. Tło, krzyż i perizonium płaskorzeźbione, postać Chrystusa malowana. Obraz ujęty w drewnianą profilowaną ramę ozdobioną wolutowo skręconą wicią roślinną i kimationem.
obraz
Chrystus Ukrzyżowany

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Zdjęcie nr 1: Polichromia pokrywa strop i ściany prezbiterium, strop, zaskrzynienia i ściany nawy oraz belkę tęczową, ambonę, ławkę kolatorską i parapet chóru muzycznego. W dekoracji zastosowano 77 motywów zarówno figuralnych, jak i heraldycznych, roślinnych, zwierzęcych, sakralnych, architektonicznych, tekstylnych, geometrycznych. Motywy tworzą oddzielne pasy dekoracyjne , dając wrażenie wzorzystych tkanin lub fryzów. Koloryt: jasna i ciemna czerwień, zielenie, błękity, brązy oraz żółcienie na białym lub czarnym podkładzie, czasem bezpośrednio na drewnie.
polichromia ścienna

Polichromia

Zdjęcie nr 1: Polichromia ścian i stropów prezbiterium i nawy podkreślająca podziały architektoniczne. W prezbiterium i nawie fryzy podstropowe. W połowie wysokości okien prezbiterium i nawy poziomy fryz, ponad którym całopostaciowe przedstawienia świętych, na północnej ścianie nawy Ostatnia Wieczerza oraz dekoracja heraldyczna. Stropy z malowane na kolor ciemnoniebieski z rozrzuconymi symetrycznie złotymi i srebrnymi rozetkami, z bogatą malowaną fasetą wokół, pośrodku z dużymi owalnymi medalionami z figuralnymi przedstawieniami scen z życia św. Jana Chrzciciela. Podłucze arkady tęczowej z dekoracją z motywów roślinnych i geometrycznych. Wnęki okienne ujęte obramieniami ze zgeometryzowanych motywów roślinnych.
polichromia ścienna

Polichromia ścian i stropów

Zdjęcie nr 1: Prezbiterium. Strop pokryty dekoracją malarską imitującą kasetony wypełnione rozetami oraz umieszczonymi pomiędzy nimi krzyżami wypełnionymi liśćmi na ramionach i rozetami na skrzyżowaniu. Na ścianach bocznych prezbiterium, w arkadach podtrzymywanych przez kolumny popiersia apostołów oraz popiersia mężczyzn w strojach szlacheckich ukazane na tle zielonych obić (genealogia Chrystusa). Pod nimi fryz z łacińskimi napisami od dołu zdobiony girlandami z uskrzydlonymi główkami anielskimi oraz puklowanymi wazami. Na ścianach również herby: m.in. Łabędź, Jastrzębiec. Nawa główna. Strop pokryty dekoracją malarską imitującą kasetony z rozetami. Na ścianach bocznych nawy głównej: na ścianie północnej cykl pasyjny w kwadratowych obramieniach z przedstawieniami: Modlitwa w Ogrojcu, Biczowanie Chrystusa, Chrystus Umęczony, Ecce Homo, Upadek pod krzyżem oraz słabo czytelny cykl maryjny z przedstawieniami: Zwiastowanie, Boże Narodzenie, Hołd Trzech Króli oraz Ucieczka do Egiptu i Rzeź niewiniątek, Jezus nauczający w świątyni. Na ścianie południowej nawy w arkadach umieszczono przedstawienia św. Wojciecha z wiosłem i św. Stanisława z Piotrowinem. Na balustradzie chóru muzycznego zachowały się częściowo trzy sceny ilustrujące przypowieść o bogaczu i Łazarzu oraz data: 1562. Kolorystyka pastelowa z przewagą zieleni, beżu i czerwieni z mocno zaznaczonymi konturami.
polichromia ścienna

Polichromia ścian i stropów

Zdjęcie nr 1: Sklepienie: żebra ozdobione na przemian pasami w kolorach czerwonym i niebieskim. Na gładkich zwornikach malowane tarcze herbowe od wschodu: Gryf i Łabędź. Wysklepki malowane wzdłuż żeber ornamentem geometrycznym złożonym z półkoli, zakończonych liliami heraldycznymi. Ze zworników rozchodzi się wić roślinna. Ściana północna: przęsło wschodnie - trzy sceny podzielone na dwie strefy, zamknięte arkadami wspartymi na tralkach. W dolnej: klęczący św. Grzegorz, pod arkadą, na tle tkaniny; w kolejnej postać klęczącej kobiety przed sceną zstąpienia Chrystusa do piekieł (?). W górnej strefie św. Grzegorz klęczący przed trzema mężczyznami zgrupowanymi wokół stołu, którzy pokazują świętemu tkaninę. Przęsło zachodnie: scena podzielone na dwie strefy. W dolnej scena wielofiguralna, przedstawiająca ucztę ze św. Grzegorzem z gołębicą na ramieniu, siedzącym po środku stołu, oraz z pochylającym się ku niemu aniołem. Zamykają ją trzy arkady. W górnej scena eucharystyczna ze św. Grzegorzem i diakonem, klęczącymi przed ołtarzem, na którym stoi Chrystus na tle niszy. Całość zamknięta arkadą. Łuk arkady prowadzącej do kruchty podkreślony bordiurą z ornamentem plecionkowym, ujęty kandelabrami dźwigającymi gzyms. W przyłuczach dwie uskrzydlone główki anielskie. Ściana południowa: W obu przęsłach analogicznie do okien malowane iluzjonistyczne nisze konchowe z postaciami świętych na postumentach w górnej strefie ściany. W podłuczach arkad girlandy, podtrzymywane przez uskrzydlone główki anielskie. Nisze i okna obwiedzione bordiurą z ornamentem geometrycznym, podtrzymane wspólnym parapetem z podwieszoną girlandą kwiatową. Pod wspornikiem malowana kolumna utworzona z dwóch tralek. W prześle wschodnim: postać św. Wojciecha, z malowaną na postumencie inskrypcją: ŚW. WOJCIECH / PIERWSZY MĘCZNNIK POLSKI. W przęśle zachodnim: postać św. Stanisława biskupa z półpostacią Piotrowina z prawej strony. Na postumencie malowana inskrypcja: W 700-LECIE KANONIZACJI / ŚW. STANISŁAWA BP-A KRAKOWSKIEGO / 1253 – 1953. W dolnej strefie ściany epitafia ujmuje dekoracja. Epitafium Jacka Konstantyna Chościaka Popiela: stylizowane dekoracja roślinna z falującymi wstęgami; tablica pamiątkowa podtrzymywana przez putta. Łuk tęczowy od strony prezbiterium obwiedziony analogicznym do sklepienia geometrycznym ornamentem. Kolorystyka pastelowa, z silnymi akcentami błękitu, czerwieni i żółcieni.
polichromia ścienna

Polichromia ścian i sklepienia

Zdjęcie nr 1: Polichromia pokrywa praktycznie całe wnętrze kościoła wraz z przedsionkiem. Przy wejściu, na stropie pod wieżą znajduje się polichromia patronowa. Jest wielobrawna, z motywami architektonicznymi, geometrycznymi, roślinno-kwiatowymi i figuralnymi – jeleniami, parami gołąbków, orłami, smokami. Wśród nich postać jeźdźca z kopią i grupa ludzi udających się na polowanie, poniżej których napis „Odbudowę kościoła, urządzenie wnętrza i rekonstrukcję dokonano staraniem Ks(iędza) Andrzeja Braszki / w czasie od lipca 1932 do grudnia r(oku) (19)39. / Pracę rozpoczął Władysław Cichoń + Skończył Adam Stalony-Dobrzański z Eugeniuszem Pisarkiem”. W polichromii przedsionka przeważają kolory biały, czerwony, zielony, niebieski, żółty i czarny. Ponad wejściem do nawy napis „ZACZNIJCIE / WARGI NASZE / CHWALIĆ PANNĘ / ŚWIĘTĄ / ZACZNIJCIE OPOWIADAĆ / CZEŚĆ JEJ NIEPOJĘTĄ” i po drugieh stronie „PRZYBĄDŹ NAM. MIŁOŚCIWA PANI / KU POMOCY / A WYBAW NAS / Z RĄK POTĘŻNYCH / NIEPRZYJACIÓŁ MOCY”. Poniżej „CHWAŁA OJCU I SYNOWI JEGO PRZEDWIECZNEMU”. W prezbiterium na ścianie i na suficie imitacja kasetonów z rozetami z przewagą koloru zielonego uzupełnionego czerwonym na ścianie i czarnym oraz bladożółtym na stropie. W centrum sufitu postać Matki Boskiej z Dzieciątkiem na lewym ramieniu, za którymi dwaj aniołowie skłaniający głowy. Maria ma poważną twarz o delikatnych rysach, ciemne oczy i wąski nos, na głowie otwartą koronę, wokół niej nimb. Jest ubrana w jasną sukienkę i intensywnie niebieski płaszcz. Dzieciątko prawą ręką błogosławi, lewą trzyma rękę Marii. Ma owalną, delikatną twarz, a na sobie jasną tunikę i zamkniętą koronę. W nawie, pośród takich samych kasetonów jak w prezbiterium, na sklepieniu wyobrażenie św. Michała Archanioła zabijającego szatana. Ponad nim postać anioła splatającego dłonie pod brodą. Archanioł spogląda pod stopy, w prawej ręce trzyma skierowany ostrzem w stronę potwora miecz, lewą ma opuszczoną do boku. Ma na sobie zieloną tunikę przewiązaną szerokim, góralskim pasem i czerwony płaszcz. Jasne postrzępione plamy ponad jego plecami sugerują skrzydła. Anioł powyżej jest ubrany w czerwoną sukienkę, nad nim płynnie uchodzą w górę ulistnione linie. Na ścianach nawy, pod linią stropu, rząd klęczących aniołów między kwitnącymi kwiatami. Każdy jest ubrany w zielonożółtą sukienkę i sandały, ma włosy do ramion i złoty nimb. Skrzydła z różnie ułożonych piór są wielobarwne. Anioły klęczą na linii ornamentu, ściana poniżej jest jasnoniebieska, z napisem powyżej opisanych przedstawień. Na skośnych fragmentach stropu imitacja drobniejszych kasetonów o falistym zarysie, wypełnionych krzyżami równoramiennymi. Wszystkie ciemnożółte, większość na czarnym tle, niektóre na tle zielonym tworzą kształt rombów. Na krawędzi motywy geometryczne, które mogą sugerować płonące serca. Na parapecie chóru fragmenty dawnej polichromii o motywach liściasto-wiciowych z rozwiniętymi kwiatami i motywem żołędzia. Między nimi ludzka głowa. Malowidło utrzymane w dominującym kolorze brązu, z elementami zielonymi i czerwonymi.
polichromia ścienna

Polichromia

Zdjęcie nr 1: Polichromia umieszczona na półeliptycznej kopule nad kruchtą północną. Przedstawienie ujęte dekoracyjną ramą o fantazyjnym wykroju zdobioną klasycystycznymi wazonami, kartuszami i rogami obfitości. W dolnej części na jasnoczerwonej chmurze ukazane przedstawienie Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny. Matka Boska wyobrażona w pozycji leżącej na prześcieradle unoszonym przez grupę aniołów. Maria leży z głową z lewej strony kompozycji z rękami złożonymi na piersi i z ugiętymi w kolanach nogami. Jest ubrana w jasnoróżową suknię, biały welon na głowie oraz niebieski płaszcz ułożony na jej nogach. Aniołowie są ubrani w różnokolorowe tuniki i płaszcze, mają też różne kolory skrzydeł. Przedstawienie okalają uskrzydlone główki aniołków oraz trójka półnagich putt sypiących kwiatki. W górnej części polichromii znajduje się odwrócony pejzaż z przedstawieniem kościoła w Brodach. W centrum jasnobłękitne niebo, a dookoła zielony pejzaż z drzewami.
polichromia ścienna

Polichromia kruchty

Jak cytować?

Józef Skrabski, Ewa Rudnicka, "Polichromia ścienna", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/polichromia-scienna-2

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności