Kompozycja rzeźbiarska „Arka Przymierza”

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
Kraków
Gmina
Kraków
Miejscowość
Kraków
Miejsce przechowywania
Pałac biskupi
Identyfikator
DZIELO/21659
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
XVII/XVIII wiek
Technika i materiał
drewno rzeźbione
Wymiary podstawowe
wysokość – 74 cm
Inne wymiary – podstawa: wys. 19 x szer. 43,5 x 23,5 cm
Autor noty katalogowej
Józef Skrabski
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0

Opis

Tabernakulum w formie Arki Przymierza, adorowanej przez dwie klęczące figury św. Jana i starotestamentowego arcykapłana, dwie stojące postacie lewitów oraz klęczących aniołów, zwieńczonej glorią promienistą z okiem Opatrzności. Arka w formie prostopadłościennej szafki z dwoma drążkami do noszenia jest od frontu podzielone na trzy pola: środkowe zamknięte łukiem wklęsło-wypukłym i boczne o ćwierćkoliście wyciętych narożach. Pole środkowe stanowią drzwiczki z rytymi cyframi Dekalogu, a w bocznych znajdują się kłosy zbóż i winne grono. Na skłębionych chmurach z podestem leży baranek. Nad nim widnieje znacznej wielkości gloria promienista z wieńcem chmur i umieszczonym w nim okiem Opatrzności oraz cztery uskrzydlone główki anielskie. Nad parą główek w górnej części papieska tiara ze skrzyżowanymi kluczami. Po bokach baranka dwa klęczące, uskrzydlone nagie aniołki o rękach i nogach utworzonych z piór. Obok arki dwie postacie lewitów ubranych w długie szaty, w różnicowanych pozach i gestach. Poniżej klęczą postacie św. Jana z księgą i orłem obok niego i kapłana w tradycyjnym starotestamentowym stroju – efodzie czyli tunice i płaszczu wierzchnim przepasanym na biodrach, z pektorałem na piersi i czapką na głowie.

Zarys problematyki artystycznej

Arka Przymierza z kaplicy pałacu biskupiego należy do dzieł niezwykle interesujących pod względem ikonograficznym i formalnym. Być może stanowiło pierwowzór dla tabernakulum w ołtarzu głównym kościoła parafialnego w Niepołomicach. W krakowskim dziele figura baranka, będąca prefiguracją Chrystusa, jest adorowana przez przedstawicieli Starego (arcykapłan) i Nowego Testamentu (św. Jan Ewangelista). Podobne dzieła w kształcie Arki Przymierza znajdują się również w kaplicy Elektorskiej przy katedrze we Wrocławiu według projektu Johanna Emanuela Fischera von Erlacha oraz w ołtarzu głównym w kolegiacie świętych Janów w Toruniu. Wysoki poziom wykonania oraz nietypowy program ikonograficzny mogą wskazywać na włoskie pochodzenie samego dzieła lub jego autora o wyjątkowych umiejętnościach artystycznych.

Jak cytować?

Józef Skrabski, "Kompozycja rzeźbiarska „Arka Przymierza”", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/kompozycja-rzezbiarska-arka-przymierza

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności