Ambona
Zdjęcie nr 1: Ambona zawieszona w arkadzie tęczy, dostępna jednobiegowymi schodami od wschodu, od strony wejścia do zakrystii. Kosz na rzucie ośmioboku, opięty smukłymi kolumienkami o gładkich trzonach i kompozytowych kapitelach, ustawionymi występujących wybrzuszonych postumentach i wspierającymi gzyms występujący na nimi. Boki kosza na przemian gładkie i ozdobione nałożonymi rzeźbionymi motywami roślinnymi. Kosz nadwieszony na konsoli w kształcie spłaszczonego ostrosłupa. Zaplecek prostokątny, z prostokątną zamkniętą półkoliście płyciną, w której w górnej części litery IHS z krzyżem, otoczony promieniami. Baldachim powtarza rzut i podziały kosza, ozdobiomy lambrekinem, nakryty spłaszczonym ostrosłupem zwieńczonym prostym krzyżykiem. Na podniebiu rzeźbiona Gołębica Ducha Świętego wśród promieni. Struktura pomalowana na brązowo, podniebie baldachimu w kolorze bękitnym, ornamenty i detale architektoniczne złocone.
Zdjęcie nr 2: Ambona zawieszona w arkadzie tęczy, dostępna jednobiegowymi schodami od wschodu, od strony wejścia do zakrystii. Kosz na rzucie ośmioboku, opięty smukłymi kolumienkami o gładkich trzonach i kompozytowych kapitelach, ustawionymi występujących wybrzuszonych postumentach i wspierającymi gzyms występujący na nimi. Boki kosza na przemian gładkie i ozdobione nałożonymi rzeźbionymi motywami roślinnymi. Kosz nadwieszony na konsoli w kształcie spłaszczonego ostrosłupa. Zaplecek prostokątny, z prostokątną zamkniętą półkoliście płyciną, w której w górnej części litery IHS z krzyżem, otoczony promieniami. Baldachim powtarza rzut i podziały kosza, ozdobiomy lambrekinem, nakryty spłaszczonym ostrosłupem zwieńczonym prostym krzyżykiem. Na podniebiu rzeźbiona Gołębica Ducha Świętego wśród promieni. Struktura pomalowana na brązowo, podniebie baldachimu w kolorze bękitnym, ornamenty i detale architektoniczne złocone.
Zdjęcie nr 3: Ambona zawieszona w arkadzie tęczy, dostępna jednobiegowymi schodami od wschodu, od strony wejścia do zakrystii. Kosz na rzucie ośmioboku, opięty smukłymi kolumienkami o gładkich trzonach i kompozytowych kapitelach, ustawionymi występujących wybrzuszonych postumentach i wspierającymi gzyms występujący na nimi. Boki kosza na przemian gładkie i ozdobione nałożonymi rzeźbionymi motywami roślinnymi. Kosz nadwieszony na konsoli w kształcie spłaszczonego ostrosłupa. Zaplecek prostokątny, z prostokątną zamkniętą półkoliście płyciną, w której w górnej części litery IHS z krzyżem, otoczony promieniami. Baldachim powtarza rzut i podziały kosza, ozdobiomy lambrekinem, nakryty spłaszczonym ostrosłupem zwieńczonym prostym krzyżykiem. Na podniebiu rzeźbiona Gołębica Ducha Świętego wśród promieni. Struktura pomalowana na brązowo, podniebie baldachimu w kolorze bękitnym, ornamenty i detale architektoniczne złocone.
Zdjęcie nr 4: Ambona zawieszona w arkadzie tęczy, dostępna jednobiegowymi schodami od wschodu, od strony wejścia do zakrystii. Kosz na rzucie ośmioboku, opięty smukłymi kolumienkami o gładkich trzonach i kompozytowych kapitelach, ustawionymi występujących wybrzuszonych postumentach i wspierającymi gzyms występujący na nimi. Boki kosza na przemian gładkie i ozdobione nałożonymi rzeźbionymi motywami roślinnymi. Kosz nadwieszony na konsoli w kształcie spłaszczonego ostrosłupa. Zaplecek prostokątny, z prostokątną zamkniętą półkoliście płyciną, w której w górnej części litery IHS z krzyżem, otoczony promieniami. Baldachim powtarza rzut i podziały kosza, ozdobiomy lambrekinem, nakryty spłaszczonym ostrosłupem zwieńczonym prostym krzyżykiem. Na podniebiu rzeźbiona Gołębica Ducha Świętego wśród promieni. Struktura pomalowana na brązowo, podniebie baldachimu w kolorze bękitnym, ornamenty i detale architektoniczne złocone.

Ambona

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Lanckorona
Miejscowość
Lanckorona
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Kalwaria Zebrzydowska
Parafia
Parafia Narodzenia św. Jana Chrzciciela
Miejsce przechowywania
ściana tęczowa
Identyfikator
DZIELO/03285
Kategoria
ambona
Ilość
1
Czas powstania
XIX/XX wiek
Autor noty katalogowej
Andrzej Włodarek
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Ambona sprawiona do kościoła w miejsce starszej.

Opis

Ambona zawieszona w arkadzie tęczy, dostępna jednobiegowymi schodami od wschodu, od strony wejścia do zakrystii. Kosz na rzucie ośmioboku, opięty smukłymi kolumienkami o gładkich trzonach i kompozytowych kapitelach, ustawionymi występujących wybrzuszonych postumentach i wspierającymi gzyms występujący na nimi. Boki kosza na przemian gładkie i ozdobione nałożonymi rzeźbionymi motywami roślinnymi. Kosz nadwieszony na konsoli w kształcie spłaszczonego ostrosłupa. Zaplecek prostokątny, z prostokątną zamkniętą półkoliście płyciną, w której w górnej części litery IHS z krzyżem, otoczony promieniami. Baldachim powtarza rzut i podziały kosza, ozdobiomy lambrekinem, nakryty spłaszczonym ostrosłupem zwieńczonym prostym krzyżykiem. Na podniebiu rzeźbiona Gołębica Ducha Świętego wśród promieni. Struktura pomalowana na brązowo, podniebie baldachimu w kolorze bękitnym, ornamenty i detale architektoniczne złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Przykład dziewiętnastowiecznej ambony o skromnym programie ikonograficznym, nawiązującej do form późnobarokowych.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Stopa na rzucie koła, na cokole; trzon profilowany, nodus tralkowy, ujęty pierścieniami. Czara półkulista z wywiniętą krawędzią. Pokrywa w formie korony zamkniętej, z czterema kabłąkami połączonymi kulą z krzyżem. Dno korony z uchwytem i datą: 1786 R.
chrzcielnica
Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Rzeźba pełnoplastyczna, przyścienna; przedstawienie Boga Ojca ukazanego jako starzec z długą brodą, kępką włosów nad czołem i wianuszkiem siwych włosów wokół głowy; siedzi przechylony na prawą stronę i wsparty prawą ręką na obłoku; w prawej dłoni trzyma berło. Lewa ręka odwiedziona w bok od ciała. Ubrany w długą złotą suknię z szerokimi rękawami i obszerny złoty płaszcz.
rzeźba
Bóg Ojciec
Zdjęcie nr 1: Dwie pełnoplastyczne przyścienne rzeźby, przedstawiające w całej postaci dwa siedzące w antytetycznych pozach uskrzydlone anioły. W rozłożonych na boki rękach trzymają: trzcinę z gąbką (anioł po lewej) i dzidę (anioł po prawej). Anioły, okryte złotą draperią, siedzą ukośnie na srebrzystych obłokach.
rzeźba
Aniołowie
Zdjęcie nr 1: Rzeźby pełnoplastyczne, przyścienne wyobrażające dwóch aniołów ze skrzydłami, ukazanych w całej postaci, w antytetycznych pozach, w kontrapoście, w trzech czwartych zwróconych ku środkowi ołtarza, z głowami skierowanymi do widza. Anioł po prawej prawą ręką uniesioną na wysokość barku, a anioł po lewej lewą ręką wskazują wymownym gestem na obraz Matki Boskiej umieszczony w retabulum. Obaj aniołowie o młodzieńczych twarzach okolonych ciemnymi kędzierzawymi włosami. Ramiona i tors nagie, o jasnej karnacji. Brzuch, biodra i uda okryte silnie pofałdowaną dynamicznie złotą draperią spływającą z tyłu postaci aż do ziemi. Na nogach wysokie buty odsłaniające palce. Pod stopami srebrzyste laserowane na niebiesko obłoki.
rzeźba
Aniołowie
Zdjęcie nr 1: Rzeźba pełnoplastyczna, z tyłu opracowana, ustawiona na niewysokim cokole. Postać zwrócona frontalnie do widza, w kontrapoście, o esowato wygiętej sylwetce. W lewej ręce trzymał chorągiew, prawą unosi wysoko do góry w geście błogosławieństwa. Ciało o wyraźnie rzeźbionej muskulaturze z zaznaczonymi śladami męki. Twarz szczupła, o podkreślonej linii kości policzkowych i długim, prostym nosie, z dużymi oczami. Twarz okolona zarostem, włosy długie, gęste, z przedziałkiem na środku głowy, opadające na plecy. Przez biodra przepasane złote perizonium; pod szyją zapięty czerwony płaszcz opadający na plecy i lewe ramię. Karnacja ciała naturalistyczna, perizonium złocone.
rzeźba
Chrystus Zmartwychwstały
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem wklęsło-wypukłym z uskokiem, w ozdobnej ramie, z przedstawieniem Chrystusa Ukrzyżowanego. Chrystus rozpięty na krzyżu z wysoko uniesionymi nad głową. Ciało muskularne, naprężone, w lekkim skręcie tułowia w lewo i nóg w prawo. Głowa lekko przechylona na prawy bark, z twarzą zwróconą ku górze, okolona ciemnymi włosami i zarostem, na głowie korona cierniowa. Perizonium nisko zsunięte z bioder, odsłaniające prawy bok, z rozwianym końcem przy lewym udzie. Tło ciemne, ze skłębionymi ciemnymi obłokami. Ponad głową Chrystusa titulus z nieczytelnym napisem.
obraz
Chrystus Ukrzyżowany

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem w postaci jednobiegowych schodów z pełną balustradą, dostawionych od północy. Kosz na planie ośmioboku, ustawiony na niskim, profilowanym cokole, z podwieszeniem w formie zbliżonej do spłaszczonego stożka, o wklęsło-wypukłych ściankach, zakończonego szyszką. Ścianki ambony wydzielone zwielokrotnionymi pilastrami toskańskimi, z płycinami w partii trzonów, podtrzymującymi przełamujący się nad nimi gzyms tworzący parapet. W polach płyciny w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym z figurami czterech ewangelistów ustawionych na wspornikach w postaci uskrzydlonych główek anielskich. Baldachim na planie ośmioboku, w formie zbliżonej do spłaszczonego stożka, o wklęsło-wypukłych ściankach, o krawędzi obwiedzionej lambrekinem, zakończonego postumentem z figurą Chrystusa w typie Salvator Mundi. Na podniebieniu gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura polichromowana w odcieniach beżu, z bladoróżowymi detalami i złoconymi profilami. Figury ewangelistów i Chrystusa ścięte z tyłu, ukazane frontalnie, w kontrapostach. Twarze mają pociągłe, o migdałowatych oczach, garbatych nosach i pełnych ustach, okolone są gęstymi, krótkimi brodami i falowanymi włosami opadającymi na ramiona. Postacie ubrane są w złocone tuniki przepasane w talii oraz płaszcze. Ewangeliści trzymają w rękach pióra i otwarte księgi, przy nogach znajdują się ich atrybuty. Chrystus w lewej ręce trzyma jabłko królewskie, prawą błogosławi.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem od strony prezbiterium w formie podestu i jednobiegowych schodów z pełną balustradą. Kosz na rzucie ściętego koła, na spłaszczonym wałku, z podwieszeniem o formie zbliżonej do stożka o wklęsłych bokach, ujętego czterema wolutami i pierścieniem, zakończonego szyszką. Ścianki kosza wydzielone wąskimi pilastrami, o trzonach dekorowanych plecionką, dźwigającymi gzyms stanowiący parapet, wyłamany na ich osi. W ich polach płyciny z rozetami, pod gzymsem podwieszone kwiatowe girlandy. Zaplecek wąski, flankowany dwoma pilastrami, kanelowanymi w dolnej partii trzonów, z rozetami w górnej. W polu płycina w formie stojącego prostokąta z dużą rozetą w środku, nad nią klucz. Baldachim na planie analogicznym do kosza, dekorowany kimationem oraz ornamentem roślinnym. Na nim rzeźbiony fragment skały z dwiema uskrzydlonymi główkami anielskimi, na którym leży otwarta księga z napisem „POENITE / MINI ET / CREDITE / EVANGE/LIO Marci 1. v(ersum) 15.”; za nią ustawione liście palm i duży krzyż, z promieniami na skrzyżowaniu belek. Obok, na skale siedzi putto, za nim gorejące serce i kotwica. Na podniebieniu baldachimu gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura ambony polichromowana na sposób imitujący marmoryzację w kolorze żółto-zielonym, detale i ornamentyka złocone.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Wisząca, przyścienna ambona składa się z kosza, zaplecka i baldachimu. Dojście do kosza prowadzi przez dwuskrzydłowe drzwi usytuowane w zaplecku. Kształt kosza oparto na planie siedmiu boków z dziesięcioboku, ustawionych na wałku, z podwieszeniem w formie zbliżonej do stożka, zakończonego szyszką oraz dekorowanym rozetami i uskrzydlonymi główkami anielskimi. Ścianki kosza artykułowano prostokątnymi, obramienionymi płycinami z pięcioma płaskorzeźbionymi przedstawieniam czterech ewangelistów i siewcy. Każdego ewangelistę identyfikuje jego atrybut. Siewca, umieszczony na trzeciej płycinie, został ukazany jako młody mężczyzna, który idąc przez zaorane pole rzuca w nie ziarno. U jego stóp widać pług oraz worek ze zbożem na zasiew. Parapet kosza uzyskał formę gzymsu. Zaplecek został ujęty profilowaną ramą. W jego pole wpisano prostokątne, dwuskrzydłowe drzwi w profilowanym obramieniu. Baldachim uzyskał rzut analogiczny do kosza ambony. Płaskie podniebie z wyobrażeniem gołębicy Ducha Świętego na tle złocistych promieni ujmuje profilowany, łamany gzyms, ponad którym poprowadzono kopulasty dach. Na jego szczycie ustawiono rzeźbę Mojżesza trzymającego tablice Dekalogu. Struktura ambony została polichromowana w kolorze beżowym, z białymi i czerwonymi profilami, oraz pozłacanymi detalami, profilami i ornamentyką. Płaskorzeźby na koszu oraz figura Mojżesza otrzymały naturalistyczną polichromię.
ambona

ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca ustawiona przy północnej ścianie, dostępna jednobiegowymi schodami z balustradą od strony prezbiterium. Kosz na planie sześcioboku u dołu z ćwierćwałkiem, zdobionym na narożach dekoracją rokokową; u góry zamknięty profilowanym gzymsem. Ścianki artykułowane spływami wolutowymi o karbowanych trzonach. W polach prostokątne płyciny mieszczące płaskorzeźbione rocaille. Podwieszenie w formie stożka o wklęsło-wypukłych bokach, zakończonego płaskorzeźbioną rozetą. Ścianki flankowane w narożach analogicznie jak kosz, w polach trapezoidalne płyciny, przerwane pośrodku okręgiem z rozetką. Zaplecek prostokąty ujęty płaskim obramieniem o zgeometryzowanych wolutach w dolnych narożach oraz rocaille'm w górnych. Pośrodku płaskorzeźbione przedstawienie św. Jana Chrzciciela na tle pejzażu. Baldachim powtarzający plan kosza, zwieńczony wazonem ustawionym na sześciu spiętych kabłąkach. W podniebiu gołębica Ducha Świętego na tle promienistej glorii, na brzegach zawieszony lambrekin. Balustrada schodów pełna, od dołu ujęta półwałkiem, zamknięta profilowanym gzymsem, w polu dwie płyciny w kształcie rombów, w których umieszczone są rocaille. Balustrada zakończona filarkiem, na którym ustawiony jest wazonik. Całość struktury ambony polichromowana w odcieniach brązu, płaskorzeźba wielobarwna, profilowania i detal architektoniczny pozłacany, podniebienie baldachimu malowane na niebiesko, lambrekin posrebrzany.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona stojąca, ustawiona w prezbiterium. Stopa na planie ośmioboku z uskokiem; tuleja na podwójnym cokole, ośmioboczna, przechodząca w podstawę dla kosza; dekorowana w narożach maswerkiem. Kosz na planie sześciu boków z ośmioboku. Ścianki wydzielone wąskimi kolumienkami na wysokich cokołach podtrzymujących wysokie imposty i parapet kosza. W polu ścianek bocznych prostokątne płyciny z maswerkiem, powyżej fryz z kwadratowymi płycinami ze stylizowanymi rozetkami. Kosz u spodu dekorowany motywem geometrycznym i krenelażem. Na parapecie ustawiony na nóżce kwadratowy pulpit w profilowanej ramie. Z boku dwustopniowe schodki z metalową, ażurową balustradą, dekorowaną motywem roślinnym. Polichromia w kolorze jasnozielonym, z marmoryzowanymi i czerwonymi elementami, detale złocone.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z wejściem od strony zaplecka. Kosz jest na planie ściętego sześcioboku ze ściankami wydzielonymi półfilarami o kapitelach korynckich. Pola ścianek wypełniają płyciny w kształcie stojącego prostokąta o narożach w formie uszaków, ujęte profilowanym obramieniem. Dół kosza obiega belkowanie z wybrzuszonym architrawem, szerokim fryzem i delikatnym gzymsem. Podwieszenie kosza zakończone jest motywem złoconej szyszki. Parapet ambony jest w formie belkowania ze znacznie wysuniętym gzymsem. W dolnej części zaplecka znajdują się prowadzące na ambonę drzwi. Powyżej jest płycina w kształcie leżącego prostokąta z płaskorzeźbioną, złoconą parą tablic Mojżeszowych, ujętych srebrzonymi obłokami. Baldachim na rzucie sześcioboku tworzy sześć wklęsłych płycin, dołem obiega je belkowanie z wydatnym gzymsem. Powyżej gzymsu znajduje się niewysoki cokół wyłamujący się na narożach, na których ustawione są płonące wazony. Baldachim wieńczy krzyż. Płyciny kosza ambony zdobią motywy stylizowanej ornamentyki roślinnej, w podniebiu znajduje się sylwetka gołębicy Ducha Świętego ujętej promienistą glorią. Struktura ambony utrzymana jest w odcieniach brązu, detal architektoniczny i ornamentyka są złocone i srebrzone.
ambona

Ambona

Jak cytować?

Andrzej Włodarek, "Ambona", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/ambona-88

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności