Św. Antoni Padewski z Dzieciątkiem Jezus

Dzieje zabytku

Autor obrazu nie jest znany. Dzieło powstało zapewne na przełomie XVIII i XIX wieku.

Opis

Dzieło w formie stojącego prostokąta, ujęte w ramy wykonane z drewna, pozłocone. W centrum przedstawienia namalowano Dzieciątko Jezus, które objawia się św. Antoniemu Padewskiemu, widocznemu z prawej strony obrazu. Jezus ukazany jako kilkuletni chłopiec, stojący na niewielkim stoliku, przykrytym obrusem w kolorze niebieskim ze złotymi frędzlami. Stoi skierowany lekko w stronę świętego, ma ugięte kolana i ramiona rozłożone na boki. Lewą rękę ma skierowaną w dół w stronę duchownego, a prawą ku górze. Patrzy na zakonnika z lekko pochyloną głową, ma rumiane policzki i lekko kręcone, jasne włosy. Ubrany jest w jasnoczerwoną szatę z długimi rękawami, sięgającą gołych stóp. Otacza go gloria promienista. Święty Antoni klęczy przed Jezusem z prawej strony kompozycji, składa dłonie na piersi. Zakonnik patrzy na chłopca. Na jego głowie widoczne są krótkie, ciemne włosy i tonsura. Ubrany jest w habit franciszkański w kolorze ciemnobrązowym z kapturem. W pasie przewiązany ma sznur, zwisający z przodu postaci, z trzema węzłami. Przy dolnej krawędzi obrazu leży zamknięta książka w szarej oprawie i kwiat lilii. Z prawej strony kompozycji, widoczna jest ciężka kotara z ciemnozielonego materiału, z lamówką zakończoną złotymi frędzlami, podwieszona w górnym rogu obrazu. Tło obrazu jest nieokreślone, w kolorze brązowym.

Zarys problematyki artystycznej

Sposób ukazania świętego na omawianym obrazie jest dość powszechny. Możliwe jest rozpoznanie jego osoby dzięki brązowemu habitowi franciszkańskiemu, z długim sznurem z trzema węzłami. Inne atrybuty świętego obecne na obrazie, to książka oraz kwiat lilii. Kluczowym elementem ikonografii zakonnika jest też Dzieciątko Jezus, które związane jest z wizją, jakiej miał doświadczyć.

Scena przedstawiona na obrazie nawiązuje do historii, która miała wydarzyć się w XIII wieku. Zakonnika zaprosił do swojej posiadłości w Camposampiero hrabia Tiso. Święty Antoni miał tam do dyspozycji niewielki pokój, gdzie mógł się modlić. Pewnego razu, jego gospodarz przechodził w pobliżu, zajrzał do pomieszczenia i zobaczył duchownego zapatrzonego w trzymanego w rękach chłopca. Domyślił się, że jest świadkiem objawienia Dzieciątka Jezus. Później obiecał świętemu, że nie zdradzi nikomu tego, co zobaczył. Wieść o objawieniu rozpowszechniła się dopiero po śmierci św. Antoniego.

Obraz ten nie jest wspominany w literaturze dotyczącej obecnego kościoła w Ryczowie, ani w kontekście drewnianej świątyni, trudno więc stwierdzić, kiedy się tam znalazł. Datowanie obrazu można przybliżyć na przełom XVIII i XIX wieku. Wskazywałby na to sposób ukazania postaci i modelowania szat,oraz zastosowanie kotary, nadającej całej scenie teatralności.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Bardzo dobry.

Literatura

J. Marecki, L. Rotter, Jak czytać wizerunki świętych. Leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych, Kraków 2009, s. 79-80.

Legenda o wizji św. Antoniego Padewskiego:
http://parafiaflorczaki.pl/objawienie-dzieciatka-jezus (dostęp: 14.01.2025)

Bibliografia