Matka Boska Szkaplerzna

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Oświęcim
Miejscowość
Oświęcim
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Kościół
Wniebowzięcia NMP
Miejsce przechowywania
ołtarz boczny prawy
Identyfikator
DZIELO/24633
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
pierwsza połowa XX wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
olej na płótnie
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Obraz Matki Boskiej Szkaplerznej został sprawiony w pierwszej połowie XX wieku do bocznego ołtarza powstałego po 1863 roku.

Opis

Obraz uzyskał kształt stojącego prostokąta. W centrum kompozycji na jasnobrązowym tle przedstawiono Matkę Boską z Dzieciątkiem ukazaną w półpostaci i ujętą w trzech czwartych w prawo. Maria z pochylona głową została ukazana jako młoda kobieta o delikatnych rysach twarzy, trzymająca na lewym ręku Dzieciątko, którego plecy podpiera lewą dłonią. Przez prawą dłoń ma przerzucony ciemny szkaplerz z monogramem Maryjnym. Jej pociągłą twarz charakteryzuje wydatny nos, usta i podbródek. Ubrana jest w niebieski lamowany złotą taśmą maforion, dekorowany na ramieniu gwiazdą, spod którego widoczny jest fragment białej chusty na głowie i części brązowej sukni. Mały Jezus został ukazany w profilu z głową ujętą w trzech czwartych w lewo. Prawą ręką trzyma się za podbródek matki, lewą zaś ma skierowaną w stronę jej szyi. Jezus ma pucułowatą twarz o jasnej karnacji, niebieskie oczy, prosty nos i wydatne usta. Jego głowę otaczają kręcące się brązowe włosy. Dzieciątko ubrane jest w długą, białą tunikę. Głowy obu postaci otaczają żółte nimby. Dodatkowo na nimbie Marii namalowano dwanaście gwiazdek.

Zarys problematyki artystycznej

Oświęcimski obraz stanowi kopię wizerunku Matki Boskiej Szkaplerznej z bocznego ołtarza kościoła klasztornego z 1899 roku karmelitów bosych w Wadowicach. Oba te przedstawienia wykonano w oparciu o tzw. Matkę Boską Karmelkową, wizerunek inspirowany bizantyńskim wzorem określanym jako Matka Boska Pelagonitissa, będącym odmianą ikony typu Eleusa (Umilienie). Według tradycji pierwowzór do Neapolu przywieźli uciekający z Góry Karmel w Ziemi św. karmelici w czasie wypraw krzyżowych. Ikona czczona w Neapolu od 1268 roku, znana jest jako Madonna del Carmine, albo Madonna Bruna i ciszy się kultem w zakonach karmelitańskich, zarówno trzewiczkowych, jak i bosych. Obraz z tym ujęciem z przełomu XVI i XVII wieku w redakcji flamandzkiej zachował się m.in. w klasztorze karmelitanek bosych w Krakowie na Wesołej.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Literatura

Mam ja skarb mam… Katalog. Wystawa z okazji czterystu lat pobytu karmelitanek bosych w Polsce, red., J. Daranowska-Łukaszewska, Kraków 2012, s. 29-30, il. III/2.

Streszczenie

Obraz Matki Boskiej Szkaplerznej został sprawiony w pierwszej połowie XX wieku do bocznego ołtarza powstałego po 1863 roku. Wizerunek stanowi kopię obrazu o tym samym temacie z początku XX wieku w kościele karmelitańskim św. Józefa w Wadowicach, będąc jednocześnie powtórzenim czczonego w rodzinie karmelitańskiej tzw. obrazu Matki Boskiej Karmelkowej.

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "Matka Boska Szkaplerzna", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/matka-boska-szkaplerzna-6

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności