Matka Boska Różańcowa ze św. Dominikiem

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Zator
Miejscowość
Palczowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Zator
Parafia
Św. Jakuba
Miejsce przechowywania
ołtarz boczny, lewy
Identyfikator
DZIELO/05205
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
XIX wiek
Technika i materiał
olej na płótnie
Wymiary podstawowe
szerokość – 55 cm
wysokość – 71 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta z wizerunkiem Matki Boskiej Różańcowej ze św. Dominikiem, ujęty szeroką ramą z uszakami na narożach, polichromowaną w kolorze niebieskim, o złoconych krawędziach i zdobioną złoconymi kaboszonami. Lewą stronę kompozycji zajmuje siedząca na obłokach, zwrócona lekko w lewo Maria nieznacznie pochylająca się do przodu. Owalną twarz charakteryzują delikatne rysy i półprzymknięte oczy. Spod osłaniającej głowę białej chusty widoczne są kosmyki długich, blond włosów opadających na ramiona. Maria ma na sobie czerwoną suknię i niebieski, spięty pod szyją płaszcz. Prawą ręką podtrzymuje siedzące na jej kolanach Dzieciątko, lewą ujmuje trzymany wraz z nim różaniec. Zwrócony profilem w lewo Jezus pochyla się do przodu. Zaokrągloną twarz charakteryzują delikatne rysy, włosy krótkie, jasne, kręcone. Ubrany jest w sięgającą kolan białą suknię z krótkimi rękawami. Ręce wyciąga przed siebie, prawą w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma różaniec. Prawą stronę kompozycji zajmuje sylwetka klęczącego św. Dominika profilem zwróconego w prawo. Odchylając głowę, spogląda w kierunku Marii i Dzieciątka. Pociągłą twarz charakteryzują delikatne rysy z krótkim, jasnym blond zarostem, głowę okala krótka tonsura. Święty jest ubrany w habit dominikański i czarny płaszcz. Lewą rękę wspiera na piersiach, prawą ujmuje różaniec trzymany przez Marię i Dzieciątko. Głowę Jezusa ujmuje promienisty nimb krzyżowy, Marii i św. Dominika aureole. U jego stóp, po lewej stronie kompozycji leży zielona kula, płonąca pochodnia, zamknięta księga oraz biała lilia. Obłok przesłania widoczne w dolnej partii marmurowe antepedium ołtarza. W głębi, po prawej stronie obrazu widoczne jest wąskie, ostrołukowe okno otwierające się na pejzaż. U góry, zza obłoków wyłania się para aniołów trzymających w dłoniach drobne kwiaty.

Zarys problematyki artystycznej

Sceny ukazujące Matkę Boską Różańcową w towarzystwie św. Dominika wyodrębniły się dopiero w chwili rozkwitu sztuki barokowej doby kontrreformacji. Źródłem literackim, które najprawdopodobniej wpłynęło na ukształtowanie się wizerunku Madonny wręczającej św. Dominikowi różaniec był wydany w 1475 roku tekst „De utilitate Psalterii Mariae” Alanusa de Rupe. Według zawartej w nim legendy w 1212 roku na wyspie Albi w klasztorze Prouille św. Dominik dostąpił objawienia, podczas którego Matka Boska wręczyła mu różaniec nakazując by rozpowszechniał ten rodzaj modlitwy. Obraz inspirowany jest kompozycjami barokowymi, gdzie Maria często przedstawiana jest jako siedząca na obłokach (kościół parafialny w Łomży, kościół parafialny w Szczepanku), ubrana w luźne, antykizujące szaty i z wieńczącą głowę koroną – częstym atrybutem Królowej Różańca (kościół parafialny w Jabłonnie Lackiej). Wizerunek św. Dominika wpisuje się w tradycję ikonograficzną
ukazywania go w ten sposób już od XV w. Na obrazie w kościele w Palczowicach u stóp świętego przedstawiona została grupa jego atrybutów: księga symbolizująca zgłębianą przez św. Dominika naukę, kula ziemska i płonąca pochodnia odnoszące się do snu bł. Joanny, matki świętego, która ujrzała w nim płonącą pochodnię, rozpalającą cały świat oraz biała lilia będąca uniwersalnym symbolem czystości.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Pożółkły werniks, zabrudzenie powierzchni, drobne ubytki warstwy malarskiej.

Streszczenie

W jednym z ołtarzy bocznych w kościele parafialnym w Palczowicach znajduje się namalowana w XIX wieku scena ukazująca Matkę Boską Różańcową ze św. Dominikiem; wątek stosunkowo często występujący w sztuce barokowej i przejęty przez dziewiętnastowieczną plastykę sakralną.

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Matka Boska Różańcowa ze św. Dominikiem ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/matka-boska-rozancowa-ze-sw-dominikiem-2

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności