Sakrarium

Województwo

MAŁOPOLSKIE

Powiat

nowotarski

Gmina

Nowy Targ

Miejscowość

Dębno Podhalańskie

Metropolia

Krakowska

Diecezja

Krakowska

Dekanat

Nowy Targ

Parafia

Parafia św. Michała Archanioła

Dodaj do Udostępnij Drukuj Graf Pobierz

Miejsce przechowywania

północna ściana nawy głównej

Identyfikator

DZIELO/01182

Kategoria

sakramentarium

Ilość

1

Czas powstania

XV wiek

Technika i materiał

Drewno, żelazo, cięcie, rzeźbienie, polichromowanie

Wymiary podstawowe

szerokość – 76 cm
wysokość – 113,5 cm
głębokość – 43,5 cm

Autor noty katalogowej

Andrzej Włodarek

Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Pierwotnie zapewne umieszczone w prezbiterium

Opis

Sakrarium przyścienne, na rzucie połowy ośmioboku, z wydzielonym cokołem, opięte pinaklami, w zwieńczeniu krenelaż z motywem sznura u podstawy oraz górne cżęści pinakli zdobione żabkami i kwiatonem. Drzwiczki w kształcie stojącego prostokąta, osadzone na żelaznych kutych zawiasach. Struktura zdobiona dekoracją polichromowaną o motywach roślinno-geometrycznych.

Zarys problematyki artystycznej

Unikatowy przykład małopolskiego drewnianego sakrarium z dekoracją malarską.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry; przetarcia polichromii.

Streszczenie

Drewniana, przyścienna szafka do przechowywania Najświętszego Sakramentu, na rzucie połowy ośmioboku, opięta pinaklami, zwieńczona krenelażem

Bibliografia

Szydłowski Tadeusz, "Zabytki sztuki w Polsce. Inwentarz topograficzny, cz. 3: Województwo krakowskie, t. 1, z. 1: Powiat nowotarski", Warszawa 1938

"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953

Monita Rafał, Skorupa Andrzej, Milan Józef, "Dębno Podhalańskie. Kościół drewniany", Kraków 2011

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Kosz ambony na rzucie połowy ośmioboku, opięty prostymi listwami, dołem z wydzielonym cokołem z motywem ząbków, zwieńczony gzymsem. Kosz zawieszony na północnej ścianie prezbiterium na ostrosłupowej konsoli. Dostępny od wschodu, od strony wejścia do zakrystii, jednobiegowymi schodami z balustradą podzieloną listwami na romboidalne płyciny. Struktura zdobiona dekoracją patronową o motywach roślinno-geometrycznych.

ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta zwieńczonego łukiem wklęsło-wypukłym. Rama ażurowa z wici akantowej, zwieńczona główką anielską ze skrzydełkami. Obraz Matka Boska Szkaplerzna: w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem wklęsło-wypukłym. Pośrodku Matka Boska, ukazana w półpostaci, podtrzymująca stojące na obłoku Dzieciątko. Maria zwrócona en trois quarts w lewo, prawą ręką przytrzymuje stojące obok Dzieciątko. Twarz owalna o wysokim czole, wyraźne rysy wydobyte światłocieniem, rumiane policzki; duży nos, usta niewielkie, pełne. Włosy brązowe, falowane, z przedziałkiem na środku głowy, ukryte pod welonem. Ubrana w czerwoną suknię z długimi rękawami, przez ramiona przerzucony płaszcz z obfita partią drapowanej tkaniny przy prawym boku. Na głowie biały welon zarzucony na ramiona. Dzieciatko zwrócone en trois quarts w prawo, w kontrapoście, prawym łokciem opiera się ramię Matki, w lewej, wyciągniętej trzyma szkaplerz z literami: IHS. Twarz pełna o pucułowatych, rumianych policzkach, dużym czole, niewielkie oczy spoglądające w dół, zadarty nosek. Włosy krótkie, jasne, kręcone. Ciało o wydatnej muskulaturze, wydobytej światłocieniem. Przez biodra przewiązana biała pieluszka, ze zwisem tkaniny przy lewym boku. Postacie ukazane na tle kłębiastych, ciemnych chmur , rozświetlonych w górnej partii obrazu i u spodu Dzieciatka. Kolorystyka ciepła, nasycona. Plastyka wydobyta światłocieniem, o delikatnych przejściach tonalnych, ciała rozświetlone, laserunki. Obraz św. Michał Archanioł: W centrum obrazu całopostaciowe przedstawienie św. Michała Archanioła pokonującego szatana. Archanioł zwrócony en trois quarts w lewo, w dużym wykroku, w lewej ręce, przed piersią, dzierży tarczę, w prawej, uniesionej w górę, trzyma płomienisty miecz. Twarz owalna, z dużym czołem, oczy głęboko osadzone, mały nos, rumiane lica. Włosy krótkie, gęste, kręcone. Na głowie diadem. Ubrany w czerwoną, rozwianą u spodu tunikę, sięgającą kolan oraz zbroję torsową , bogato dekorowaną, z frędzlami. Postać otoczona rozwianym pasem niebieskiego, zawijającego się płaszcza. Na nogach wysokie sandały. Skrzydła duże, rozpostarte.

feretron

Feretron z obrazami: Św. Michał Archanioł i Matka Boska Szkaplerzna

Zdjęcie nr 1: Pośrodku belki tęczowej krzyż widlasty z figurą martwego Chrystusa Ukrzyżowanego, flankowany przez malowane na desce postacie Matki Boskiej i św. Jana Ewangelisty. Obrazy w kształcie wyciętego w desce konturu postaci. Krzyż w formie drzewa życia, z pojedynczymi wypustkami, na zakończeniach ramion medaliony z przedstawieniami symboli Ewangelistów z banderolami, górny medalion pusty; pod nim ukośny titulus w formie banderoli z napisem: INRI. Figura Chrystusa w lekkim zwisie, o szeroko rozłożonych ramionach, głowa opadająca; nogi silnie zgięte w kolanach, podkulone; stopy przebite jednym gwoździem, założone prawa na lewą. Ciało o niewłaściwych proporcjach anatomicznych, z silnie podkreśloną klatką piersiową oraz zaznaczonymi śladami męki. Twarz pociągła, o delikatnie rzeźbionych rysach, okolona zarostem. Włosy długie, falowane, opadają na plecy, na głowie korona cierniowa. Perizonium długie, sięgające kolan, ściśle opina biodra, z dwoma zwisami tkaniny po bokach. Polichromia naturalistyczna.

rzeźba

Krucyfiks

Zdjęcie nr 1: Rzeźba ścięta z tyłu. Figura Chrystusa umarłego. Ciało w delikatnym zwisie, o szeroko rozłożonych ramionach; głowa opadająca na prawe ramie. Ciało wychudzone, wydatna muskulatura, zaznaczone obficie krwawiące ślady męki. Nogi ugięte w kolanach, stopy przebite jednym gwoździem, założone prawa na lewą. Twarz pociągła, okolona zarostem, włosy długie, opadające na plecy i prawe ramie. Na głowie korona cierniowa. Złocone perizonium przewiązane podwójnym sznurem, odsłaniające prawe udo, ze zwisem na prawym boku. Krzyż polichromowany na ciemny brąz. W górnej części pionowej belki titulus w formie zwoju z napisem: INRI.Polichromia naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała, perizonium złocone.

rzeźba

Krucyfiks

Zdjęcie nr 1: Rzeźba pełnoplastycznaa, ścięta z tyłu. Figura Chrystusa umarłego. Głowa opuszczona, twarz owalna, okolona krótka brodą, włosy długie, opadające na prawe ramię. Na głowie korona cierniowa. Nogi delikatnie ugięte w kolanach, stopy przebite jednym gwoździem, w układzie prawa na lewą. Ciało wychudzone, o podkreślonej klatce piersiowej. Perizonium przewiązane podwójnym sznurem, odsłaniające prawe udo, ze zwisem tkaniny na prawym boku.

rzeźba

Krucyfiks

Zdjęcie nr 1: Orientowany, jednoprzestrzenny, nawa na rzucie prostokąta, z węższym, prostokątnym prezbiterium, przy którym od północy wąska zakrystia. Od zachodu przy nawie wieża na rzucie kwadratu, od południa kruchta. Wnętrze nakryte stropem, w nawie z zaskrzynieniem. Portale zachodni i do zakrystii ostrołukowe, fazowane; portal południowy zamknięty łukiem kotarowym. Okna prostokątne, w prezbiterium od południa okno bliźnie, od wschodu zamknięte łukiem kotarowym. Wokół podcienia, obecnie zaszalowane. Więźba dachowa jętkowa, ze znakami montażowymi. Dach nad nawą i prezbiterium jednokalenicowy, dwuspadowy, nad nawą z połaciami przedłużonymi na zaskrzynienia i od północy nad zakrystię. Na kalenicy wieżyczka na sygnaturkę z baniastym hełmem. Wieża o ścianach pochyłych, z nadwieszoną izbicą, zwieńczona ostrosłupowym hełmem. Wokół kościoła ogrodzenie belek układanych na zrąb, z dwiema bramkami.

kościół

Kościół św. Michała Archanioła w Dębnie Podhalańskim

Podobne dzieła

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Sakramentarium architektoniczne, w formie aediculi, na podstawie przyjmującej kształt parapetu podtrzymywanego przez dwie konsole, pomiędzy którymi w kartuszu znajduje się rzeźbiony herb Prus I. Flankowane jest pilastrami o głowicach jońskich i trzonach dekorowanych rytą groteską, dźwigającymi pełne belkowanie z silnie wysuniętym gzymsem dekorowanym kostkowaniem. Fryz ze złoconą inskrypcją „ECCE PANIS ANGELORVUM”. W polu głównym znajduje się półkolista arkada wsparta na toskańskich pilastrach, podzielona gzymsem na dwie części, w dolnej znajdują się kute drzwiczki w formie stojącego prostokąta, w górnej, w tympanonie pozłacany, owalny medalion z płaskorzeźbioną półpostacią błogosławiącego Chrystusa trzymającego kulę zwieńczoną krzyżem. W przyłuczach arkady ryta arabeska. Sakramentarium polichromowane w kolorze blado różowym z pozłacanymi detalami.

Sakramentarium

Zdjęcie nr 1: Sakramentarium w formie półkoliście zamkniętej niszy w kamiennym obramieniu o architektonicznych formach. Nisza ujęta arkadą ustawioną na cokole dekorowanym rautami. Arkada wypełniona od frontu girlandą oraz trzema kwiatami. W przyłuczach trójkątne pola wypełnione kwiatami. Powyżej fryz z inskrypcją: „ECCE PANIS A(N)GELOR[UM] / FACTUS CIBUS VIATORU(M) / MM”. W zwieńczeniu wolutowo zawinięte odcinki przyczłóka. Pomiędzy nimi drewniana, polichromowana i złocona uskrzydlona główka anielska.

Sakramentarium

Jak cytować?

Andrzej Włodarek, "Sakrarium", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2023, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sakrarium

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności