Małopolskie dzwonnice drewniane

Długość
Etap edukacyjny
bez ograniczeń wiekowych
Tematyka
Małopolski Szlak Architektury Drewnianej, architektura drewniana
Szacowany czas zwiedzania

Zabytki na trasie

  1. Zdjęcie nr 1: W południowo-wschodniej części placu przy kościele stoi drewniana dzwonnica o konstrukcji słupowej, na kamiennym cokole na planie kwadratu, zwężająca się ku górze. W ścianach wschodniej i zachodniej po dwa, w południowej i północnej po jednym oknie zamkniętym łukiem odcinkowym nadwieszonym. Wejście w ścianie wschodniej, ponad nim daszek dwuspadowy zwieńczony kulą z krzyżem. Dach czterospadowy z ośmiobocznym tamburem z latarnią i hełmem baniastym, zakończony krzyżem. Dach kryty blachą.
    Zalas
    Dzwonnica

    Wolnostojąca dzwonnica kościelna była wzmiankowana od 1602 roku jako wolnostojąca, usytuowana na kościelnym cmentarzu. Została odnowiona w latach 1770-1783, ponownie około roku 2000

  2. Zdjęcie nr 1: Kaplica na planie ośmioboku, dwukondygnacyjna, z dolną kondygnacją murowaną, a górną drewnianą w konstrukcji słupowej, szalowaną deskami. Część dolna została wybudowana z kamienia łamanego, otynkowana i mieści kaplicę nakrytą sklepieniem kopulastym z lunetami (?) oraz kryptę grobową. Ściany zewnętrzne ujęte są w narożach pilastrami toskańskimi dźwigającymi belkowanie. Od wschodu i zachodu prostokątne wejścia do kaplicy po schodach, od południowego-zachodu wejście do krypty zamknięte półkolem, po przeciwnej stronie takie samo zamurowane. Od południa ambona wsparta na dwóch jońskich kolumnach. Kaplicę oświetlają duże okna zamknięte półkolem, kryptę małe okrągłe, obecnie ślepe. Nad gzymsem koronującym okap gontowy, górna część nakryta stożkowym dachem gontowym.
    Sucha Beskidzka
    Kaplica o funkcji dzwonnicy

    Budynek pełniący obecnie zarówno funkcję kaplicy grobowej, jak i dzwonnicy został, wraz z sześcioma pozostałymi, wybudowany na terenie przykościelnego cmentarza w 1624 roku z inicjatywy właściciela dóbr Piotra Komorowskiego. Jego górna, drewniana kondygnacja została dobudowano w 1818 roku, a w 1907 roku Franciszek Mączyński urządził kaplicę grobową pochowanej w niej hrabiny Anny z Hołyńskich Aleksandrowej Branickiej.

  3. Zdjęcie nr 1: Dzwonnica drewniana, konstrukcji słupowej, ściany szalowane z listowaniem, więźba dachowa drewniana. Założona na planie prostokąta, na kamiennym podmurowaniu. Ściany zwężające się ku górze, odcięte listwami w trzech czwartych wysokości. Dach gontowy, czterospadowy, zakończony krzyżem. Otwór drzwiowy w ścianie południowej o wykroju stojącego prostokąta zamknięty drzwiami szalowanymi z listowaniem. Ponad nimi, na osi otwór w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym, zamknięty drzwiczkami szalowanymi z listowaniem. Otwór nakryty gontowym daszkiem okapowym. W najwyższej partii ścian otwory głosowe w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym nadwieszonym po trzy na wschodniej i zachodniej ścianie i jednym na północnej.
    Raciechowice
    Dzwonnica

    Dzwonnica powstała w XIX wieku. Dzwonnica w Raciechowicach posiada klasyczną dla konstrukcji słupowej formę jednokondygnacyjnej wieży zwężającej się ku górze, nakrytej dachem czterospadowym.

  4. Zdjęcie nr 1: Dzwonnica drewniana, konstrukcji słupowej, ściany, szalowane z listwowaniem, więźba dachowa drewniana. Założona na planie kwadratu, na betonowym podmurowaniu, przesłoniętym okapowym daszkiem gontowym. Ściany zwężające się ku górze, z izbicą. Dach gontowy, czterospadowy, łamany, zakończony metalowym szpikulcem z kulą i krzyżem. Otwór drzwiowy w ścianie wschodniej o wykroju stojącego prostokąta zamknięty drzwiami jednoskrzydłowymi, nakryty trójspadowym daszkiem gontowym. Otwory głosowe w formie stojącego prostokąta, po jednym na każdej ścianie w partii izbicy.
    Łapanów
    Dzwonnica

    Pomiędzy 1899 a 1903 rokiem, za czasów probostwa Karola Guzkiewicza, w czasie remontu kościoła, postawiono zupełnie nową dzwonnicę. Kościołom bezwieżowym zazwyczaj towarzyszyły wolnostojące dzwonnice. Podstawowym zadaniem dzwonnicy było pomieszczenie dzwonów, ale często jej przyziemie pełniło również funkcję magazynu.

  5. Zdjęcie nr 1: Dzwonnica na planie kwadratu, dwukondygnacyjna, zwieńczona hełmem z latarnią na szczycie. Kondygnacja dolna, murowana, na cokole, przepruta przez środek bramą o półkolistym wykroju, ujęta w narożnikach lizenami, podtrzymującymi gzyms i nakryta pulpitowym daszkiem. Kondygnacja górna, drewniana, węższa i wyższa, oszalowana deskami w układzie pionowym z listwowaniem, z dwoma małymi otworami okiennymi na każdej ścianie. Hełm cebulasty z ośmioboczną latarnią, zwieńczoną zwielokrotnioną formą spłaszczonej kopułki z kulą i ażurowym krzyżem na szczycie. Trzy dzwony zawieszone na oddzielnej konstrukcji w kształcie trzech krosien. Przyziemie oraz klatka schodowa prowadząca na dzwony nakryte ceglanymi sklepieniami kolebkowymi, a ponad sklepieniem dolnej kondygnacji strop drewniany nakryty powałą. Schody zewnętrzne, prowadzące do bramy pokryte okładziną kamienną, z jednej strony betonowe.
    Niegowić
    Dzwonnica

    Zdaniem Piotra Szlezyngera, badacza kościoła w Niegowici dzwonnica powstała w 1771 roku. Dzwonnica początkowo była usytuowana od południowej strony drewnianej świątyni, a od 1973 roku stoi na osi wejścia do nowego kościoła. 9 kwietnia 1960 roku wpisano ją do rejestru zabytków województwa małopolskiego. Poprzednie dzwony, zawieszone w dzwonnicy były odlane w 1921 roku, jednak zostały skonfiskowane przez Niemców podczas drugiej wojny światowej. Nosiły imiona Matki Boskiej Częstochowskiej oraz świętych Stanisława i Kazimierza. Obecne zamówiono w 1946 roku w odlewni Karola Szwabego w Bielsku-Białej z wizerunkami Matki Boskiej Częstochowskiej, św. Stanisława i św. Kazimierza. Dzwony uroczyście konsekrowano 22 września 1946. Dawniej dzwonnica wchodziła w skład zespołu sakralnego z drewnianym kościołem, przeniesionym do Mętkowa. Tam też wykonano jej kopię. Dzwonnicę w Niegowici według Mariana Korneckiego należy omawiać poza przyjętą, ogólną systematyką tego typu architektury sakralnej. Należy ona bowiem do nietypowego rodzaju dzwonnicy murowano-drewnianej. Podobne połączenia materiałów znajdują się w kościołach murowanych, na których ustawiono wieżę z drewnianą częścią dzwonową (kościoły w Dębnie koło Wojnicza, w Ruszczy i Gnojniku – w dwóch ostatnich piętra drewniane wymieniono w XX wieku na ceglane), a także w wolnostojącej dzwonnicy przy kościele św. Katarzyny w Krakowie oraz przy kościele w Raciborowicach. Obok dzwonnicy znajdował się drewniany kościółek o konstrukcji zrębowej na podmurówce z 1771 roku, przeniesiony do Mętkowa. Podobne zespoły sakralne z wolnostojącą dzwonnicą dostrzec można w drewnianych kościołach w Małopolsce z połowy XVIII wieku w Gołczy, Cerekwi, Krzyżanowicach i Więcławicach.

  6. Zdjęcie nr 1: Dzwonnica drewniana, konstrukcji słupowej, ściany szalowane z listowaniem, więźba dachowa drewniana. Założona na planie prostokąta zbliżonego do kwadratu, na betonowym podmurowaniu, przesłoniętym okapowym daszkiem gontowym. Dach gontowy, czterospadowy, zakończony metalowym szpikulcem. Otwór drzwiowy w ścianie południowej o wykroju stojącego prostokąta zamknięty drzwiami spągowymi. Niewielkie otwory głosowe w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym nadwieszonym po dwa na południowej, wschodniej i północnej ścianie. Wnętrze wypełnione elementami konstrukcji.
    Grabie
    Dzwonnica

    Dzwonnica została wybudowana najpewniej razem z kościołem po 1742 roku. W aktach wizytacji z 1747 roku została określona jako nowa. Kościołom bezwieżowym z zasady towarzyszyły wolnostojące dzwonnice. Budowla w Grabiu posiada klasyczną dla konstrukcji słupowej formę jednokondygnacyjnej wieży zwężającej się ku górze, nakrytej dachem czterospadowym. Podstawowym zadaniem dzwonnicy było pomieszczenie dzwonów, ale często jej przyziemie pełniło również funkcję magazynu.

  7. Zdjęcie nr 1: Drewniana dzwonnica została wybudowana 15 m na południowy wschód od kościoła w Wawrzeńczycach, w obrębie ogrodzenia na terenie dawnego cmentarza. Ustawiono ją w konstrukcji słupowej, na kamiennej podmurówce, na planie kwadratu, jako budowlę dwukondygnacyjną z izbicą. Wieża została oszalowana deskami o układzie pionowym. Dolna kondygnacja o ścianach pochyłych. W elewacji północnej dwa prostokątne otwory wejściowe nakryte prostymi daszkami pulpitowymi, mieszczące jednoskrzydłowe, drewniane drzwi. W górnej części każdej elewacji dwudzielne okna zakończone ostrołukowo, wypełnione kratownicą drewnianą. Izbica zakończona od dołu ażurową dekoracją w formie wyciętych w deskach zaokrąglonych zębów oraz okrągłych otworów. Nakryta dachem czterospadowym o konstrukcji krokwiowo-płatwiowej, zabezpieczona blachą ocynkowaną. W środku trzykondygnacyjna, z drewnianymi schodami; mieści trzy, barokowe dzwony.
    Wawrzeńczyce
    Dzwonnica

    Siedemnastowieczna, barokowa dzwonnica w 1872 roku została zastąpiona przez obecną, którą ustawiono w konstrukcji słupowej, na planie kwadratu, na kamiennej podmurówce. Jej podstawowym zadaniem jest pomieszczenie dzwonów, przyziemie pełni również funkcję magazynu.

Celem zorganizowania wycieczki skontaktuj się z parafiami

Grabie
Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny

Adres Grabie 32
32‑002 Węgrzce Wielkie

Telefon +48 12 251 13 35

Adres e-mail parafia@parafiagrabie.ns48.pl

Strona www https://www.parafiagrabie.ns48.pl/index.php

Wawrzeńczyce
Parafia Św. Marii Magdaleny

Adres Wawrzeńczyce 388
32‑125 Wawrzeńczyce

Telefon +48 12 287 40 31

Sucha Beskidzka
Parafia Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny

Adres Kościelna 3
34-200

Telefon 33 8743740 wewn. 121; 786 957 688

Adres e-mail parafiasucha@gmail.com

Strona www http://parafiasucha.pl/

Łapanów
Parafia Św. Bartłomieja Apostoła

Adres Łapanów 1
32-749

Telefon 14 685 35 14

Adres e-mail kancelaria@parafialapanow.pl

Raciechowice
Parafia Parafia Św. Jakuba Apostoła

Adres Raciechowice 23
32‑415 Raciechowice

Telefon 12 271 50 09

Adres e-mail -

Strona www www.facebook.com/sdm.raciechowice

Niegowić
Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny

Adres Niegowić 13
32-420

Telefon 12 250-03-96

Adres e-mail parafianiegowic@wp.pl

Zalas
Parafia Św. Marii Magdaleny i św. Andrzeja Apostoła

Adres Zalas 84
32‑067 Tenczynek

Telefon (12) 283 62 32

Strona www parafiawzalasiu.wordpress.com

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności