Otylia św.

Biogram

Święta Otylia, zwana również Otylią z Hohenburga lub Odylią była córką alzackiego księcia Adalryka i jego żony Persindy. Jej życie znane jest głównie z legend. Według jednej z nich dziewczynka urodziła się niewidoma, przez co jej ojciec miał ją chcieć uśmiercić lub wyrzucić z domu. Matka Otylii ukryła ją, a następnie oddała służącej, która zawiozła dziewczynkę do opactwa w Balma. Gdy Otylia miała lat dwanaście biskup Bawarii Erhard miał widzenie, w którym Bóg nakazał mu ochrzcić niewidomą dziewczynę. Biskup ochrzcił Otylię słowami: „W Imię Jezusa odtąd widź oczyma ciała i duszy”, co ostatecznie miało wymiar fizyczny, jak i duchowy. Dziewczynka natychmiast odzyskała wzrok. Tymczasem książę Adalryk doczekał się jeszcze jednej córki i czterech synów, w tym hrabiego Hugona, który bez wiedzy ojca napisał do siostry list, by powróciła z klasztoru. Porywczy ojciec dowiedziawszy się o tym, uderzył syna, w wyniku czego ten zmarł (w innej wersji legendy skazał go na śmierć). Otylia po powrocie do domu pogodziła się z ojcem i zamieszkała w domu rodzinnym. Po pewnym czasie postanowiła jednak wrócić do życia zakonnego. Jej rodzice mieli jednak odmienne zdanie, starając się wydać Otylię za mąż. Ta, nie widząc innej możliwości, uciekła z domu przebrana w strój żebraczki. Gdy przebywała nad rzeką Ren w okolicach Freiburga dostrzegła orszak jeźdźców na czele z jej ojcem i poprosiła Boga o ratunek. W cudowny sposób skała znajdująca się w pobliżu otworzyła się, a Otylia znalazła w niej schronienie. Ze skały wytrysnęło także źródło, a w miejscu tym wystawiono później kaplicę. Załamany książę ogłosił, że jeśli tylko jego córka powróci, pozwoli jej żyć według jej woli. Otylia ponownie zamieszkała w rodzinnym domu, a uradowany ojciec podarował jej zamek Hohenburg, aby założyła tam klasztor. Klasztor został nazywany później Odilienburg (Monte Sainte Odile). Święta była także założycielką klasztoru w Niedermünster. Otylia, jak głoszą legendy, wiodła życie przepełnione pracą na rzecz chorych i ubogich posługując w założonym obok klasztoru szpitalu. Do swojej śmierci była ksienią klasztoru w Hohenburg, wymagającą od zakonnic, aby uczyły się języka łacińskiego. Otylia wyróżniała się szczególną czcią do świętego Jana Chrzciciela, ze względu na własny chrzest święty, podczas którego odzyskała wzrok. W dniu swojej śmierci miała zwołać do siebie siostry zakonne. Żegnając się z nimi, omdlała, a znajdujące się w pobliżu siostry ocuciły ją. Otylia obudziwszy się zganiła je, że przerwały jej błogi spokój, gdyż znajdowała się już w niebie w towarzystwie św. Łucji. Dzień, w którym obchodzona jest uroczystość św. Łucji - 13 grudnia, jest zatem uznawany dniem jej śmierci w roku około 720.

Kult świętej Otylii rozpowszechnił się od XI wieku w Alzacji, gdy rozniosła się wiadomość, że woda z cudownego źródła w Odilienburg ma właściwości lecznicze. Znana był również we Francji, Szwajcarii, południowych Niemczech, Austrii i Czechach. W Polsce kult świętej rozpowszechniony był od XV wieku za pośrednictwem kanoników regularnych. Zakon osiedlił się w Kraśniku, dzięki czemu kult św. Otylii rozwinął się w pobliskim Urzędowie. Poza Urzędowem święta jest czczona również w Krzyżanowicach w Małopolsce, Rędzinach koło Częstochowy, Wambierzycach koło Kłodzka. Kaplica pod jej wezwaniem znajduje się również w Wilkowie koło Luborzycy. Relikwiarz na głowę św. Otylii z 1496 roku przechowywany jest w kolegiacie w Szamotułach.

W ikonografii święta przedstawiana jest w habicie zakonnym: cysterki, benedyktynki lub augustianki. Czasem jej habit ozdobiony jest gronostajową lamówką, podkreślającą jej pochodzenie. Jej głównym atrybutem jest para oczu znajdująca się na otwartej lub zamkniętej księdze. Rzadziej para oczu ułożona jest bezpośrednio w jej dłoni, na tacy lub na gałązce. Święta występuję również z pastorałem w dłoni (była ksienią zakonu), koroną (w związku z jej szlachetnym pochodzeniem), kielichem (w nawiązaniu do legendy o aniele, który udzielił jej komunii po tym jak została wskrzeszona), kogutem (jako symbol budzącego się dnia, czyli wyjścia z mroku), czy modelem klasztorów (była ich założycielką). W scenach z jej życia najczęściej ukazywany jest moment jej chrztu, uwolnienie jej ojca z czyśćca oraz udzielenie jej komuni przez anioła.

Święta jest patronką Alzacji (od 1946 roku) oraz orędowniczką w chorobach oczu, uszu i bólach głowy. Rzadziej jest uznawana również za patronkę dusz czyścowych (miała modlitwą wybawić ojca od czyśćca). W kulturze ludowej jest również patronką od szczurów, szarańczy i innych plag.

Bibliografia