Błogosławiony Czesław prawdopodobnie był kustoszem kolegiaty sandomierskiej oraz jednym z duchownych z otoczenia biskupa Iwona Odrowąża. Za pośrednictwem tego ostatniego Czesław oraz Jacek Odrowąż poznali Dominika Guzmana, założyciela zakonu dominikanów. Dominik przyjął ich obu do nowicjatu w Bolonii w 1220 roku. Po uzyskaniu święceń bracia rozproszyli się w celu organizacji nowych wspólnot. Czesławowi przypisuje się założenie konwentów dominikańskich w Pradze i Wrocławiu. Pełnił funkcję przeora zakonu we Wrocławiu do 1231 roku. Dwa lata później został wybrany przez kapitułę na prowincjała Polskiej Prowincji Dominikanów i pełnił tę funkcję do 1236 roku. Brał udział w kanonizacji Dominika Guzmana w Rzymie oraz był członkiem kapituły generalnej w Bolonii. Po złożeniu urzędu prowincjała aż do śmierci był przeorem klasztoru wrocławskiego. Z Czesławem wiąże się legenda upowszechniona przez Jana Długosza, według której w cudowny sposób uratował gród wrocławski od całkowitego zniszczenia przez Tatarów w 1241 roku. Przekazy mówią, że ognista kula lub słup ognia pojawił się nad jego głową podczas gorliwej modlitwy, co przeraziło najeźdźców i skłoniło ich do odwrotu. Czesław zmarł 15 lipca 1242 i został pochowany w kościele św. Wojciecha we Wrocławiu. Kult brata Czesława rósł w związku z cudami mającymi miejsce przy jego grobie. W 1330 roku przeniesiono jego ciało z grobu do kaplicy, w której poświęcono mu ołtarz. Od 1607 roku trwały starania o jego beatyfikację, która miała miejsce w 1711 roku. Dwa lata później papież Klemens XI zatwierdził oddawanie kultu Czesławowi w diecezji wrocławskiej i w zakonie dominikanów, co zostało następnie rozszerzone na inne diecezje przez Klemensa XIII. W 1724 roku relikwie błogosławionego przeniesiono do sarkofagu i wybudowano nad nim konfesję. W 1963 roku Paweł VI ogłosił Czesława patronem Wrocławia.
W ikonografii Czesław przedstawiany jest w habicie dominikańskim z krzyżem lub kielichem misyjnym w ręce, otwartą księgą Ewangelii, laską pielgrzymią lub lilią. Najczęściej jednak w nawiązaniu do legendy o ocaleniu Wrocławia ukazywany jest z ognistą kulą nad głową, z przedstawieniem oblężonego miasta w tle lub pod nim. Czasem trzyma również model klasztoru jako założyciel jednych z pierwszych konwentów dominikańskich.
Natalia Leniec, Paulina Kluz, "Czesław bł. ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/ludzie/czeslaw-bl