Ambroży św.

Biogram

Święty Ambroży urodził się około 340 roku w Trewirze w arystokratycznej rodzinie. Był biskupem Mediolanu, jednym z czterech doktorów Kościoła. W młodości kształcił się prawdopodobnie w Rzymie z literatury greckiej i rzymskiej, prawa oraz retoryki. Początkowo pracował jako urzędnik rzymski i adwokat, jednak po śmierci biskupa Mediolanu Auksencjusza został wybrany na jego następcę, choć był dopiero katechumenem w 374 roku. Wybór ten przyjął dopiero za namową cesarza Walentyniana I i innych biskupów. Jako biskup był doradcą kolejnych cesarzy: Gracjana, Walentyniana II i Teodozjusza Wielkiego. W swojej działalności zapobiegał, aby wiara spajała cesarstwo, a Kościół i władza świecka wzajemnie się uzupełniały. Święty Ambroży zdecydowanie sprzeciwiał się stosowania przymusu wobec innowierców. W życiu codziennym święty wyróżniał się szczególną wrażliwością na krzywdę ludzką, przez co cały swój pokaźny majątek oddał ubogim. Przyczynił się także do nawrócenia św. Augustyna. O jego zasługach dla Kościoła świadczą nadane mu za życia tytuły: „kolumna Kościoła”, czy „perła, która błyszczy na palcu Boga”. Święty Ambroży znany był także ze swojej działalności duszpasterskiej, stąd określany jest jako „doctor vitae”. Pozostawił po sobie wiele pism o treści dogmatycznej (pośród których najbardziej znane są te skierowanie przeciwko błędom doktrynalnym, głównie ariańskim); pism o treści moralno-ascetycznej, pism egzegetycznych, a także wiele homilii, przemówień okolicznościowych, listów i hymnów. Święty Ambroży zmarł 4 kwietnia 397 roku, a jego ciało spoczywa w bazylice mediolańskiej.

W ikonografii św. Ambroży przedstawiany jest stroju biskupim, z księgą w dłoni lub dyscypliną, którą się biczował, często także ukazywany jest w typie ikonograficznym zwanym – Uczony w pracowni. Najbardziej znanym atrybutem świętego jest ul, który nawiązuje do legendy, według której gdy był niemowlęciem rój pszczół miał złożyć w jego ustach miód. Miało to być zapowiedzią jego przyszłej pracy duszpasterskiej w nawiązaniu do słów z Pisma Świętego: „Dobra mowa jest jako plaster miodu”. Ponadto w sztuce polskiej św. Ambroży występuje w otoczeniu Ojców Kościoła i świętych, a w sztuce ludowej na Śląsku, Karpatach, Sądecczyźnie i na Morawach w przedstawieniach związanych z pszczelarstwem w postaci uli figuralnych.

Bibliografia