Adam Stefan Sapieha

Data urodzenia
14 maja 1867
Miejsce urodzenia
Krasiczyn
Data święceń kapłańskich
01 stycznia 1893
Data śmierci
23 lipca 1951
Miejsce śmierci
Kraków
Autor opracowania
Artur Karpacz
Tagi
biskup krakowski

Biogram

Adam Stefan Sapieha urodził się 14 maja 1867 w Krasiczynie jako najmłodszy syn Adama Stanisława i Jadwigi z Sanguszków. Po uzyskaniu matury w lwowskim gimnazjum rozpoczął studia prawnicze, które realizował w Wiedniu, a następnie w Krakowie. Chwilowo uczył się również w Instytucie Katolickim w Lille, gdzie podjął decyzję o wstąpieniu do seminarium (równolegle studiował teologię na uniwersytecie jezuickim w Innsbrucku). W 1893 roku został wyświęcony we Lwowie przez metropolitę Jana Puzynę (jego pierwszą parafią był Jazłowiec koło Buczacza na Podolu). Dużą rolę w życiu młodego duchownego ciągle odgrywało wykształcenie akademickie. Jeszcze przed trzydziestym rokiem życia obronił w Rzymie doktorat z prawa kanonicznego. W papieskiej Akademii Szlacheckiej studiował również stosunki dyplomatyczne. Uzyskawszy wszechstronne przygotowanie do sprawowania ważnych urzędów, miał okazję je wykorzystać już w 1906 roku, kiedy został mianowany szambelanem papieża Piusa X. Po śmierci kardynała Jana Puzyny w 1911 roku Sapiehę obrano biskupem krakowskim. Jako ordynariusz służył najbardziej potrzebującym, poświęcając im swój czas i organizując niezbędną pomoc humanitarną i materialną (z czasem dorobił się przydomku Wielkiego Jałmużnika). W czasie pierwszej wojny światowej założył Komitet Pomocy dla Dotkniętych Klęską Wojny. Po wyniszczającym konflikcie zbrojnym w Zakopanem erygował szpital dziecięcy, a w Witkowicach przytułek dla niewidomych. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wzywał do zaangażowania się obywateli w odbudowę odrodzonej ojczyzny, pełniąc w latach 1922-1923 funkcję senatora z list Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej. W swojej politycznej postawie pozostawał stanowczy i niezależny, mając odwagę przeciwstawiać się władzy świeckiej w wielu sprawach, czego najlepszym przykładem był tzw. konflikt wawelski (przeniesienie sarkofagu Józefa Piłsudskiego z krypty św. Leonarda do krypty Srebrnych Dzwonów w katedrze wawelskiej). Gdy w czasie drugiej wojny światowej prymas August Hlond był poza granicami kraju, arcybiskup Adam Sapieha stał się faktycznym przywódcą polskiego Kościoła. W trakcie okupacji niemieckiej ponownie działał na rzecz najbiedniejszych, angażując się w działalność humanitarną Rady Głównej Opiekuńczej oraz Obywatelskiego Komitetu Pomocy. Po powrocie kardynała Augusta Hlonda do kraju w 1945 roku przekazał mu władzę prymasowską, otrzymując w następnym roku kapelusz kardynalski od papieża Piusa XII. Był równie stanowczy wobec władz komunistycznych, wypowiadając w 1947 roku pamiętne słowa: „Nie ustąpiłem Niemcom, tym bardziej nie ustąpię teraz” (swoją postawą zapracował sobie na kolejny przydomek – Książę Niezłomny). Po śmierci prymasa Hlonda w 1948 roku wspierał doświadczeniem jego następcę, arcybiskupa Stefana Wyszyńskiego. W okresie stalinizmu Sapieha był pod stałą obserwacją Urzędu Bezpieczeństwa. Zmarł 23 lipca 1951. W jego pogrzebie uczestniczyły tłumy. Prymas Wyszyński pochował kardynała Sapiehę pod konfesją św. Stanisława w katedrze Wawelskiej.

Bibliografia

Bogacz Roman, "Książę Niezłomny. Kardynał Adam Stefan Sapieha", Kraków 2001
"Niezłomni. W obronie Ojczyzny i Kościoła. Komunistyczna bezpieka wobec biskupów polskich", Kraków 2008
Przybyszewski Bolesław, "Adam Stefan kardynał Sapieha. Pasterz dobry, książę niezłomny 1867-1951", Łańcut 2002
Rożek Michał, "Kardynał Sapieha", Kraków 2007

Jak cytować?

Artur Karpacz, "Adam Stefan Sapieha", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/ludzie/adam-stefan-sapieha

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności