Jan Muskata
Data urodzenia
1250
Data sakry biskupiej
11 lipca 1294
Data śmierci
07 lutego 1320
Autor opracowania
Piotr Kołpak
Biogram
Jan Muskata prawdopodobnie pochodził z niemieckiej rodziny kupieckiej. Na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XIII wieku studiował w Bolonii, zaś w latach 1272-1290 był poświadczony jako kanonik wrocławski, a w 1285 roku został kolektorem świętopietrza i sprawował tę funkcję przez kolejne lata. W czasie walk o tron krakowski stał się zagorzałym zwolennikiem Wacława II, króla czeskiego, który odwdzięczył się Muskacie skutecznym poparciem w staraniach o objęcie krakowskiej stolicy biskupiej po śmierci Prokopa w 1294 roku. Muskata jako biskup pozostał w ścisłym otoczeniu czeskiego władcy, pełniąc obowiązki jego kapelana. Starając się w 1301 roku o tron węgierski dla swego syna, Wacław II mianował Muskatę podkanclerzym Królestwa Węgierskiego i obiecał pomoc w zabiegach o arcybiskupstwo ostrzyhomskie. Plany spełzły na niczym z powodu poparcia papieża Bonifacego VIII udzielonego Andegawenom, którzy również dążyli do objęcia tronu węgierskiego. Muskata nabył dla biskupstwa krakowskiego wsie Trąbki i Darczyce, grunty na krakowskim przedmieściu, gdzie wkrótce powstała osada Biskupie, miasto Biecz, a przejściowo również Kęty. Na swoich gruntach dokonał licznych lokacji na prawie niemieckim. W 1295 roku uzyskał prawo do budowy warowni biskupich w Sławkowie, Iłży, Tarczku, Kielcach oraz Lipowcu, a także inkastelacji kościołów m.in. w Skalbmierzu, Wawrzeńczycach i Wiślicy. Na początku XIV wieku sprawował funkcję starosty krakowsko-sandomierskiego, wykorzystując ją politycznie do wspierania czeskich rządów. Zapewne w związku z bezwzględnością na tym stanowisku w katalogach biskupich przedstawiono go jako niedźwiedzia przekształcającego się w smoka lub jako wilka dzierżącego skrwawiony miecz. W 1301 roku arcybiskup Jakub Świnka wytoczył mu proces kanoniczny, zakończony wymogiem poddania się biskupa krakowskiego zwierzchnictwu arcybiskupa. Po zajęciu Krakowa przez Władysława Łokietka Muskata stał się zagorzałym przeciwnikiem księcia, za co szybko trafił do więzienia. W 1306 roku doszło do krótkotrwałej ugody między Łokietkiem i biskupem, który mieszkał już wówczas raz we Wrocławiu, raz w swoim zamku w Lipowcu. Prawdopodobnie Muskata sprzyjał buntowi wójta Alberta w latach 1311-1312, po którego zdławieniu hierarcha znalazł się na zupełnie przegranej pozycji. Biskup zmarł 7 lutego 1320, kilkanaście dni po koronacji Władysława Łokietka na króla polskiego i został pochowany w klasztorze Cystersów w Mogile. W 1743 roku mnisi sprzedali jego tablicę nagrobną wykonaną z brązu.
Literatura
Wyrozumski Jerzy, Muskata Jan, w: PSB, t. 22, s. 291-295.
Jak cytować?
Piotr Kołpak, "Jan Muskata", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/ludzie/jan-muskata